هم‌زمان با شروع به کار دولت یازدهم و روی کار آمدن حسن قاضی‌زاده هاشمی، زمزمه‌هایی از اجرای «طرح تحول سلامت» نیز به گوش می‌رسید. طرحی که از یک سو تعرفه‌های پزشکی را افزایش می‌داد و در مقابل سه تا شش درصد این مبلغ را بیمار پرداخت می کرد و بقیه توسط بیمه‌های درمانی تامین می‌شد. مجریان این طرح معتقد بودند که غلبه بر کیفیت پایین خدمات و غیبت پزشکان در بیمارستان‌های دولتی، کمبود پزشک در مناطق محروم، دریافت زیرمیزی از بیماران، سهم بالای پرداخت از جیب مردم و سایر مشکلات نظام سلامت به شرط «واقعی شدن تعرفه‌های پزشکی» امکان‌پذیر است. ادعایی که دیری نپایید و پس از مدت کوتاهی نفس هایش به شماره افتاد.
بگویید:«طرح تحول درآمد پزشکان»
پس از اجرایی شدن این طرح، اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در مناسبت‌های مختلف، از طرح تحول سلامت حمایت کردند. رئیس این کمیسیون،که خود یک چشم‌پزشک است، به فاصله دو سال از شروع این طرح در یک سخنرانی آن را در راستای دستورات رهبر انقلاب برشمرد و گفت:«طرح تحول سلامت، یکی از افتخارات نظام جمهوری اسلامی ایران است زیرا بیماران در مراجعه به بیمارستان ها، دیگر دغدغه ای برای هزینه های درمانی ندارند.»
اما گذر زمان روی دیگری از طرح تحول سلامت را به مردم نشان داد. افزایش ۲.۵ تا ۳ برابری تعرفه‌های پزشکی و ناتوانی دولت در تامین منابع مالی، بیمه‌های درمانی را به سمت ورشکستگی می‌کشاند. حالا دیگر تعداد منتقدان از موافقان طرح پیشی گرفته بود. غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، با ناکارآمد خواندن طرح تحول سلامت، خاطر نشان کرد:«طرح تحول سلامت بیش از هر مسئله‌ای صرف افزایش درآمد پزشکان شد. از ابتدای اجرای طرح تحول سلامت،مشخص بود که این طرح بدون پشتوانه کارشناسی شده عملیاتی شده است و به نوعی پول‌پاشی است و از همین رو متاسفانه کار زیر ساختی و زیر بنایی در بیمارستان ها در حوزه سلامت نیز انجام نشد.»
شرایط به‌گونه‌ای پیش رفت که حسینعلی شهریاری، رئیس وقت کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، که پیش از این طرح تحول سلامت را از افتخارات نظام عنوان کرده بود، زبان به انتقاد گشود. وی با اشاره به کوتاهی دولت در تامین بودجه مورد نیاز طرح خاطرنشان کرد:«از اول هم پیش بینی می‌شد اجرای طرح تحول سلامت با این روند، دچار مشکل می شود که شد.»
کمیسیون بهداشت نباید پزشک محور باشد
شهریاری که سابقه چند دوره نمایندگی مردم سیستان و بلوچستان در مجلس را در کارنامه خود دارد، بیش از ۲۰ سال است که در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس حضور دارد. این استاد دانشگاه حدود ۱۳ سال ریاست این کمیسیون را برعهده داشته است. وی بخشی از مشکلات نظام سلامت کشور را در این می‌داند که وزارت بهداشت پزشک محور است. وی می‌گوید:«حوزه سلامت حتما نباید توسط پزشک اداره شود و دنیا نیز چنین نگاهی در حوزه سلامت ندارد. اما، چون ما متخصص اقتصاد بهداشت به اندازه کافی نداریم، اداره بیمارستان ها را به پزشکان سپرده ایم.»
این پزشک محوری حتی تا کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز راه پیدا کرده است. نگاهی به تحصیلات اعضای این کمیسیون طی پنج دوره اخیر مجلس نشان می‌دهد که همواره بین ۷۵ تا ۱۰۰ درصد اعضا را پزشکان تشکیل داده‌اند. به عبارت دیگر از هر پنج نماینده‌ای که به عضویت این کمیسیون در می‌آید، چهار نفر آن‌ها پزشک است. علاوه بر این طی این مدت فقط ۱۵ نماینده غیر پزشک به عضویت کمیسیون بهداشت و درمان درآمده‌اند. در این بین رشته‌هایی همچون مهندسی برق و کارشناسی الهیات نیز به چشم می‌خورد. از میان پنج نماینده‌ای که تحصیلاتی در زمینه مدیریت داشته‌اند نیز فقط یک نفر در رشته مدیریت خدمات بهداشت و درمان تحصیل کرده است. این در حالی است که مسئولیت این کمیسیون علاوه بر قانون‌گذاری، نظارت و اصلاح روندهای مدیریتی و جبران خلاهای موجود در ساختار نظام سلامت نیز هست.
از طرفی نظام سلامت در درمان خلاصه نمی‌شود و اجزایی همچون محیط زیست سالم، سلامت روان، پیشگیری محوری و پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی را نیز شامل می‌گردد. مرکز پژوهش‌های مجلس این نگرانی را در مورد کمیسیون بهداشت و درمان وارد می داند. این مرکز در گزارشی از وظایف و اولویت‌های کمیسیون بهداشت و درمان گفته است: «در صورتی که اعضای این کمیسیون تحصیلات پزشکی یا پیراپزشکی داشته باشند، می‌تواند زمینه تعارض منافع در رابطه با امور محوله به این کمیسیون را فراهم کند؛ لذا، لازم است ترکیب اعضای آن به شکلی باشد که متخصصان حوزه های دیگر (نظیر؛ اقتصاد، مدیریت، جامعه شناسی، حقوق و…) نیز بتوانند در آن عضو شوند.» حال باید دید با روی کار آمدن مجلس دوازدهم شرایط چگونه رقم خواهد خورد و باز هم پزشک محوری در کمیسیون ادامه خواهد یافت یا خیر؟
نظر شما