بر کسی پوشیده نیست که نظام مالیات ستانی در کشور ما از مشکلاتی رنج می برد. مهم ترین موضوع که همواره کارشناسان به آن اعتراض دارند، این است که در شرایط فعلی، مالیات دهی بر دوش حقوق و دستمزدبگیران و تولیدکنندگان است.

به طور کلی، کسانی که در تیررس سازمان امور مالیاتی هستند و درآمدهایشان شفاف است، با دقت مورد هدف مالیات ستانی هستند. اما کسانی که شفافیت مالی ندارند و اتفاقاً درآمد بالایی هم دارند، به انحای مختلف از پرداخت مالیات طفره می روند.

شرایطی که در بالا توضیح داده شد با عدالت مالیاتی فاصله دارد. زیرا اقشار متوسط و ضعیف جامعه تحت فشار هستند، اما پردرآمدها از دادن مالیات اجتناب می کنند. دولت سیزدهم که از ابتدای روی کار آمدنش شعار عدالت محوری سر داده است، در راستای تحقق عدالت مالیاتی و وصول درآمدهای مالیاتی دولت به سمت اصلاح نظام مالیاتی کشور حرکت کرده است.

اولین قدم در راه اصلاح نظام مالیاتی با راه اندازی سامانه مودیان صورت گرفت که هم اکنون فاز دوم آن در حال اجراست. در حوزه ی مالیات های مستقیم نیز نیاز به تجدیدنظر وجود دارد. در همین راستا، معاون پارلمانی رئیس جمهور با اعلام خبر ارسال لایحه قانون مالیات‌های مستقیم به مجلس شورای اسلامی در آبان ماه اعلام کرد که از ابتدای استقرار دولت سیزدهم اصلاح قانون مالیات های مستقیم به عنوان شاکله نظام مالیاتی کشور در دستور کار دولت قرار گرفته است.

 سیدجواد حسینی کیا، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در مورد این موضوع که بر اساس لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم به جای شغل از درآمد افراد مالیات اخذ می شود، تصریح کرد: این اقدام درستی است و باید بنا بر این باشد که از درآمد افراد مالیات بگیریم نه اینکه بر شغل افراد مالیات ببندیم.

وی ادامه داد: برخی مشاغل نمایش بیرونی شان این است که پردرآمد هستند، در حالی که پردرآمد نیستند. وقتی مالیات بر شغل می بندیم، این طور بی عدالتی ها رخ می دهد که از برخی افراد که درآمد چندانی ندارند، مالیات بالایی اخذ می کنیم.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس خاطرنشان کرد: اعمال مالیات بر درآمد افراد از جنبه ی عدالت بیشتری برخوردار است و هر کسی متناسب با درآمدش مالیات می پردازد.

حسینی کیا گفت: اعمال مالیات بر درآمد افراد به ما کمک می کند که با فرارهای مالیاتی مقابله کنیم و زمینه ای برای مالیات ستانی دقیق تر در کشور به وجود بیاوریم.

وی ادامه داد: پیشنهادی که در لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم مبنی بر در نظر گرفتن هزینه های معیشتی افراد در مالیات ستانی مطرح شده است، کاملاً درست است.

به گفته ی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، باید هزینه های معیشتی از میزان درآمد افراد کسر شود و بر باقیمانده ی آن مالیات ببندیم. به این ترتیب، بسیاری از مشاغل خرد، حقوق و دستمزد بگیران و صاحبان درآمدهای اندک از پرداخت مالیات معاف می شوند و این امر ما را به عدالت مالیاتی نزدیک تر می کند.

حسینی کیا گفت: مردم نباید نگرانی ای در مورد اصلاح قانون مالیات های مستقیم داشته باشند، زیرا هدف این است که فشار بر مردم، حقوق بگیران و تولید کشور کاهش یابد، اقشار کم درآمد از پرداخت مالیات معاف شوند و بر مودیان بزرگ و پردرآمد و کسانی که فرار مالیاتی دارند، متمرکز شویم. مالیات تولید از 25 به 15 درصد کاهش خواهد یافت و همچنین منشا اخذ مالیات نه شغل افراد بلکه مجموع درآمد آن ها خواهد بود.

وی ادامه داد: اقدام دولت مبنی بر در نظر گرفتن معافیت مالیاتی برای اقشار کم درآمد، تولیدکنندگان و حقوق و دستمزد بگیران و تمرکز بر مقابله با فرار مالیاتی را بسیار ارزشمند می دانم.  

وی ادامه داد: قاعدتاً کسر کردن هزینه های معیشتی از جمله هزینه ی مسکن، درمان، تحصیل، نوسازی و بازسازی مسکن و... از درآمد افراد می تواند به طرح های جوانی جمعیت نیز کمک کند.

حسینی کیا گفت: هر چه تعداد فرزندان خانواده ها بیشتر باشد، هزینه هایشان بالاتر می رود. تا الان این موضوع در مالیات ستانی مدنظر قرار نمی گرفت. در سازوکار جدید اصلاح قانون مالیات های مستقیم این موارد در نظر گرفته می شود که به نفع مردم است.