معاون پارلمانی رئیس جمهور با اعلام خبر ارسال لایحه قانون مالیات‌های مستقیم به مجلس شورای اسلامی در آبان ماه اعلام کرد که از ابتدای استقرار دولت سیزدهم اصلاح قانون مالیات های مستقیم به عنوان شاکله نظام مالیاتی کشور در دستور کار دولت قرار گرفته است.

 با توجه به گستردگی فعالیت های اقتصادی بخش غیررسمی و سوداگری های اختلال زا و چالش های نظام مالیاتی کشور از جمله ناکارآمدی از حیث باز توزیع درآمد و محدود بودن پایه مالیاتی، تحول در نظام مالیاتی کشور بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.

 از مهمترین اصلاحات مورد نظر دولت در لایحه مذکور می توان به تغییر روش مالیات ستانی از نظام منبع محور به مالیات مجموع درآمد، همسوسازی ابزار مالیات با سیاست های جمعیتی، ساماندهی معافیت ها و مشوق های مالیاتی از جمله پذیرش هزینه های معیشتی به عنوان هزینه های قابل کسر از درآمد، حرکت از سمت نظام مالیاتی ممیز محور به سمت نظام مالیاتی هوشمند داده محور، کاهش بار مالیات بر تولید و ایجاد ارتباط مؤثر و سازنده میان نظام مالیاتی کشور و نظام حمایتی دولت و پیاده سازی وضع مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی اشاره کرد.

نظرات مرتضی افقه، عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه اهواز را در خصوص اصلاح مالیات های مستقیم جویا شدیم که در ادامه می آید.

افقه با اشاره به این موضوع که مالیات های مستقیم به عدالت نزدیک هستند، تصریح کرد: هر چقدر دولت بتواند بر این نوع مالیات ها متمرکز شود و به ویژه بر کسانی که درآمدهای بالایی دارند، مالیات گیری داشته باشد، به نفع کشور است.

وی ادامه داد: بهتر است دولت بر مالیات های مستقیم به جای حقوق گمرکی و یا مالیات بر ارزش افزوده تمرکز کند. مالیات بر ارزش افزوده یک نوع مالیات ضدعدالتی است و اقشار پایین جامعه نسبت به طبقات مرفه بیشتر تحت فشار قرار می گیرند. اما در مالیات های مستقیم بر درآمد افراد و دارایی و سرمایه ی آن ها مالیات وضع می کنیم که مزیت های بیشتری دارد.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه اهواز خاطرنشان کرد: مالیات ستانی از درآمد افراد می تواند عدالت اجتماعی بیشتری را در کشور ایجاد کند. اصلاح مالیات های مستقیم را گامی مثبت می دانم.

افقه گفت: با توجه به اینکه در قانون اصلاح مالیات های مستقیم درآمدهای زیر 100 میلیون تومان در سال با کسر هزینه های معیشتی معاف از مالیات شده اند و بخش زیادی از کارمندان مشمول معافیت مالیاتی می شوند، این روش می تواند مطلوب باشد.

وی ادامه داد: واقعیت این است که تورم های چند سال اخیر قدرت خرید کارمندان را به شدت کاهش داده است و اعمال سیاست هایی در راستای حمایت از آن ها به لحاظ مالیاتی می تواند گام مثبتی باشد. به جای مالیات گیری دقیق از کارمندان باید به سمت اخذ مالیات از پردرآمدها و دانه درشت ها برویم.

افقه گفت: این گام مثبتی است که به صورت کور از درآمدها مالیات نگیریم و هزینه های معیشتی را مدنظر داشته باشیم. نیاز است با دقت این هزینه ها محاسبه شود و نرخ های جهنده ی تورم نیز در آن ها مدنظر قرار بگیرد.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه اهواز خاطرنشان کرد: مالیات بر درآمد افراد به جای شغل در راستای مقابله با فرار مالیاتی افرادی که درآمدهای بالایی دارند، موثر است و به عدالت مالیاتی نیز نزدیک تر است.

افقه  تأکید کرد: هدفمندی بیشتر در جهت رشد تولید و صادرات معافیت های مالیاتی در قانون اصلاح مالیات های مستقیم نیز اقدام مثبتی است. زیرا بسیاری از معافیت های مالیاتی به صورت هدفمند اعمال نشده و بعضا با فشار سیاسی یا در جهت منافع گروه خاص بوده است که در این لایحه به نفت رشد اقتصادی کشور اصلاح شده است.