به گزارش گروه فرهنگی قدس، نشست خبری هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر با حضور علی رمضانی مدیرعامل موسسه کتاب و ادبیات ایران، علیرضا قزوه دبیر این رویداد و حامد محقق معاون موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران صبح امروز ۹ بهمن ماه در خانه کتاب برپا شد.
تجلیل از پیشکسوتان حوزه شعر
رمضانی در ابتدای این نشست با بیان اینکه آنچه شعر را میان ایرانی‌ها برجسته کرده زبانی مشترک است، بر اهمیت جشنواره بین‌المللی شعر فجر برای پاسداشت این حوزه مهم هنری تاکید کرد و گفت: این جشنواره در دوره‌های اول به همت علیرضا قزوه تشکیل شد و حالا در هجدهمین دوره هم پذیرفته که به عنوان دبیرعلمی حضور یابد. یکی از برنامه‌های ارزشمند این دوره از جشنواره بین‌المللی شعر فجر تجلیل از پیشکسوتان حوزه شعر است که این کار از سال گذشته آغاز شد و امسال نیز از حجت الاسلام زکریا اخلاقی تجلیل به عمل خواهد آمد.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران همچنین تصریح کرد: یک اتفاق مهم دیگر طی این دو سال عیادت اعضای هیئت علمی و داوران جشنواره از پیشکسوتان حوزه شعر و ادبیات بود و قرار است دیداری با خانم وحیدی از پیشکسوتان شعر داشته باشیم.
به گفته رمضانی، جشنواره شعر فجر امسال در دو بخش برگزار خواهد شد که یک بخش بررسی کتاب‌های منتشر شده حوزه شعر و بخش دیگر مربوط به محافل استانی است؛ علاوه بر این امسال یک سلسله برنامه‌های تلویزیونی از دل جشنواره تدارک دیده شده که طی ۳۰ شب در ماه رمضان از تلویزیون پخش خواهد شد.
شعر هویت ملی ما ایرانی‌هاست
در ادامه قزوه با بیان اینکه هویت ملی ما ایرانی‌ها شعر است و این سرمایه ملی ماست، گفت: جشنواره شعر فجر بعد از جشنواره فیلم فجر در زمان وزارت محمدحسین صفارهرندی شکل گرفت که پیشنهاد تاسیس آن از طرف من بود. درسال ۱۳۸۵ تمام ۳۰ استان را درگیر کردیم و شاعرانی همچون قصیرامین پور، اخوان ثالث، طاهره صفارزاده درآن دوره تجلیل شدند و از این چهره‌ها به عنوان چهره‌های ملی در اولین دوره نام برده شد.
وی افزود: طی این دوره ۶۴ نفر انتخاب شدند که قرار است طی ۱۰ شب شاهد شعرخوانی آنها در تلویزیون باشیم و در این دوره تلاش کردیم شعر را به خانه مردم ببریم و مردم را در معرض قضاوت قرار دهیم. در نهایت هم ۸ نفر از این تعداد باقی می‌مانند که از بین آنها نفرات برتر انتخاب خواهند شد.
سینمایی‌ها سیمرغ را از ما شاعران ربودند
دبیر هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر تصریح کرد: ما شاعران، سیمرغ را آفریدیم اما سینمایی‌ها آن را زودتر از ما ربودند، اما از آنجایی که ما شاعران آدم‌های صبوری هستیم به عنوان نماد صبر و آزادگی سرو را انتخاب کردیم و امسال تلاش می‌کنیم به نماد سرو بازگردیم و یادی کنیم از کسانی که صادقانه به شعر خدمت کردند.
وی با تاکید بر اینکه تعداد کتاب‌هایی که امسال به این رویداد رسیده حدود ۲۶۰۰ عنوان در بخش شعر نو و نیمایی، کلاسیک، نقد و کودک است که پس از طی شدن داوری، برگزیدگان انتخاب شدند.
قزوه متذکر شد: یک اتفاق مهم این دوره این است که برنامه رقابت تلویزیونی شاعران مختص پایتخت نیست و در ۳ شهر و ۳۰ مرکز استان این رقابت صورت می گیرد که از شبکه‌های تلویزیونی استانی پخش خواهد شد. برهمین اساس ما همه ایران را درگیر کردیم تا تنور ادبیات و شعر را داغ نگه داریم.
قزوه یادآور شد: وضعیت فعلی ادبیات ما به لحاظ توان ادبی پایین‌تر از حد مورد انتظار است، در حالی که توان ادبی و استعداد شعری ما بالاست، در این میان شاعران نوظهور هنوز به خوبی معرفی نشدند و البته برخی خودشان نمی‌خواهند.
نگاهی به آمار شرکت کنندگان این دوره
در ادامه محقق معاون موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران نیز آماری از شرکت کنندگان در این دوره از جشنواره ارائه داد و گفت: ۲۶۲۶ عنوان کتاب به دبیرخانه رسیده که از این تعداد ۲۸۹ عنوان کتاب در بخش «درباره شعر»، ۱۹۱۳ کتاب در حوزه «شعر بزرگسال» و مابقی در حوزه شعر کلاسیک، شعر محاوره و حوزه کودک است. همچنین آثار ۸۴۶ ناشر در این دوره به دبیرخانه رسید که ۲۳ کتاب از ۱۸ ناشر از این تعداد به مرحله نهایی راه یافتند. همچنین از این تعداد ۷ بانو و ۱۳ غیرتهرانی به بخش نهایی راه یافتند و میانگین سنی شرکت کنندگان از ۳۰ تا ۷۹ سال است. همچنین۱۰ کارگاه برگزار خواهد شد و ۶ داور غیرتهرانی هم داریم.
عدالت حکم می کند تمام استان ها را ببینیم
در ادامه قزوه درباره اهمیت تمرکززدایی از پایتخت و دستاوردهای ادوار گذشته جشنواره شعر فجر گفت: اگر به گذشته ادب فارسی برگردیم می بینیم که بیشتر از یکی دو شاعر از تهران نداشته ایم و اگر بخواهیم تهران را در یک کفه ترازو و بقیه شهرها رو در کفه دیگر قرار دهیم این ظلم به استان های دیگر است چراکه تهران یک سی ام ظرفیت های ادبی کشور است، بنابراین عدالت حکم می کند تمام استان ها را ببینیم. این مسئله در جشنواره فجر لحاظ شده است. ما خودمان همه تهران‌نشینیم اما تهرانی نیستیم و اسم شهرستانی را با تمام اصالت هایش یدک می کشیم و مدافع این قشر هستیم.
رمضانی نیز در تکمیل صحبت های قزوه تاکید کرد: استعداد محدود به جغرافیا نیست و آنچه اتفاق می افتد با توجه بیشتر گسترش پیدا می کند و بخش کلک خیال نیز باعث بروز و گسترش شعر می شود.
برخی فضا را مسموم می کنند
قزوه تاکید کرد: ما در همین سال‌ها و دهه رشد زیادی در شعر کردیم و وضعیت شعر ما پتانسیل بالایی دارد و اما اینکه از آن راضی باشیم خیر اینطور نیست. اگر بپرسیم ما به عنوان بخش دولتی در این بدنه توانستیم وظیفه خودمان را به درستی انجام بدهیم می گویم خیر. آیا کوتاهی عمدی بوده؟ بله ممکن است. اما من صداقت را در حوزه هنری و وزارت فرهنگ و ارشاد می بینم، اما کسانی هم هستند که فضا را مسموم می کنند و به شاعران می گویند با جمهوری اسلامی کار نکنید و هراس در دلشان می اندازند.
وی با بیان اینکه برخی قهر کردند و برخی هم وادار به قهر شدند، گفت: اما ما این جشنواره ها را از در آشتی برگزار می کنیم و به هرکسی با هر دیدگاهی که وارد می شوند به شعریتشان احترام می گذاریم. خب وضعیت خیلی راضی کننده نیست اما باید تلاش کنیم به وضعیت خوب برسیم و همه گناه ها تقصیر ما نیست.
داوران براساس دیدگاه علمی‌شان انتخاب شدند
قزوه با اشاره به نحوه انتخاب داوران گفت: داوران انتصاب نشدند بلکه انتخاب شدند و رای آوردند و به عدالت مشهورند و با عنوان شاعر انقلاب شناخته نمی شوند و بخاطر اعتقادات به آنها امتیاز ندادیم، بلکه به منتقد بودن و دیدگاه هایشان رای دادیم که آن را سوار کار کردند و ادبیت را ملاک قرار دادند و یکی از سالم ترین ها دوره ها را داشتیم.
قزوه درباره سطح آثار جشنواره هم اظهار کرد: به نظرم از ۱۰۰ عنوان ۸۰ کتاب نباید چاپ شود و برخی توهم شاعری دارند، اما ۲۰ درصد کار قابل تحمل داریم و زیر ۵ درصد کار خیلی خوب و حرفه ای می بینیم و در واقع آن کارهای خوب یکی و درصد هستند که نامزد می شوند.
جوایز ۲۵۰ میلیون تومانی
رمضانی در پاسخ به سوالی درباره میزان جوایز و برگزیده داشتن بخش های مختلف گفت: این موضوع را قبلاً مطرح کردم و شفاف به آن پاسخ دادم و امیدوارم دیگر چنین سوالاتی پیش نیاید. اما باز هم می گویم که وزارت ارشاد برای پرداخت جوایز جشنواره توصیه ای برای برگزیده کردن و نکردن ندارد و به اعضای هیت علمی هم توصیه شده براساس معیارها حرکت کنند و لذا هیچ وقت در این سه دوره که من حضور داشتم چنین بحثی را نداشتیم. میزان جوایز افزایش پیدا کرده و برگزیدگان ۲۵۰ میلیون تومان، شایستگان تقدیر ۷۵ میلیون تومان و مثل سنوات قبل در بخش برنامه های تلویزیونی و رده استانی به برگزیدگان و پیشکسوتان هدایایی داده خواهد شد. همچنین مانند سال های گذشته برگزیدگان شعر فجر برگزیده کتاب سال هم هستند و عضو بنیاد ملی نخبگان هم می شوند.
رمضانی همچنین درباره عنوان بین‌المللی جشنواره تاکید کرد: جشنواره شعر فجر همواره از رویدادهایی بوده است که همیشه با کشورهای فارسی زبان در تعامل بوده است. لذا ظرفیت و فعلیت آن در جشنواره وجود دارد.
نظر شما