معلوم است این روزها بیشتر ما با صحیفه سجادیه آشنا هستیم، اما اینکه برویم سراغش و با مضامین و دعاهایش آشنا شویم و کم‌کم کتابی معروف و مشهور در خانه‌مان باشد که در بیشتر وقت‌ها سراغش می‌رویم، امری است که بزرگان و علما درباره‌اش به ما توصیه‌هایی کرده‌اند. شاید ندانید این کتاب که همراه بیشتر علما بوده رواج و شهرتش در ایران به دوره قاجار برمی‌گردد. نخستین نسخه چاپ سنگی آن هم در همین دوره منتشر شده است. بیشتر از 100سال است که دیگر صحیفه تنها اثری برای علما و بزرگان نیست و خواندنش به مردم هم توصیه می‌شود. این اثر با توجه به گستردگی مضامینش دوستی برای تمام فصل‌های زندگی ما خواهد بود. پس اگر هنوز با این کتاب مأنوس نیستید، دست بجنبانید که یک 100سالی عقب هستید. به گفته کارشناسان در خواندن صحیفه، اگر چند نکته را رعایت کنیم ارتباطمان با آن آسان‌تر، دقیق‌تر و بادوام‌تر خواهد شد.
چطور با صحیفه سجادیه آشنا شویم؟
صحیفه مجموعه‌ای از ادعیه است و این است که هنگام خواندن به عبارت‌های عربی هم توجه می‌کنیم و این‌طور نیست که مانند نهج‌البلاغه تنها با ترجمه آن سروکار داشته باشیم. پس اگر در ابتدا خواندن برخی از عبارات آن برایتان دشوار بود، نگران نشوید. توصیه می‌شود هنگام خواندن صحیفه، قرائت صحیفه با لحن و حال خاص دعا باشد؛ مثلاً همان‌گونه که دعای کمیل را می‌خوانیم، حفظ لحن دعا مورد توجه‌مان باشد. اگر در بخشی نکته یا مفهومی توجه‌تان را جلب کرد، می‌توانید علامت بگذارید. این علامت‌گذاری‌ها برای تدبر در معنا به شما کمک خواهد کرد. بعضی از دعاهای صحیفه کمی طولانی است؛ توجه داشته باشید که خسته نشوید. لازم نیست تمام دعا را در یک مرحله بخوانید؛ بلکه به هر اندازه که اشتیاق داشتید، بخوانید و هر جا خسته شدید، بقیه‌اش را برای مرحله بعد بگذارید. کارشناسان می‌گویند آشنایی با زندگی امام سجاد(ع) به شناخت ما از مفاهیم صحیفه کمک می‌کند و هر اندازه بیشتر با تاریخ زندگی امام سجاد(ع) آشنا شویم، بهتر می‌توانیم با فضای صحیفه انس بگیریم .مسلم است برای آن‌هایی که با قرآن مأنوس هستند ارتباط گرفتن با کلام صحیفه و معانی آن آسان‌تر است. ممکن است هنگام خواندن ادعیه کتاب، بعضی از کلمات با برای ما ناآشنا باشد و این نباید موجب ناامیدی ما از ادامه خواندن صحیفه شود؛ چون با خواندن ترجمه و سؤال از دیگران، این مسئله حل می‌شود.
کدام ترجمه را بخوانیم؟
عجیب نیست که مترجمان متعددی مشتاق ترجمه این اثر به زبان فارسی بوده‌اند. برخی از این مترجمان سعی کرده‌اند به زبان و نثر شیوای امام نزدیک شوند و به همین خاطر در ترجمه سراغ آرایه‌های ادبی و کلام استعاری رفته‌اند و تعدادی هم به صحت ترجمه و رساندن معنا اکتفا کرده‌اند که تعدادی از آن‌ها عبارت‌اند از ترجمه مرحوم میرزاابوالحسن شعرانی، مرحوم مهدی الهی‌قمشه‌ای، مرحوم فیض‌الاسلام، مرحوم صدر بلاغی، عمادزاده‌اصفهانی، محمد آیتی، سیداحمد فهری، مرحوم دکتر اسدالله مبشری، حسین انصاریان، داریوش شاهین، جواد فاضل، محسن غرویان، عبدالجواد ابراهیمی و ترجمه سیدعلی موسوی‌گرمارودی. اما از میان این ترجمه‌ها، کسانی که به متن‌ها و ترجمه‌های قدیمی علاقه دارند ترجمه شعرانی و الهی‌قمشه‌ای و عمادزاده اصفهانی به دردشان می‌خورد. حواستان باشد برخی از این ترجمه‌ها مانند ترجمه و شرح الهی قمشه‌ای نثری دشوار دارند و به زبان روز نیستند. ترجمه محمد آیتی، شیخ حسین انصاریان، مرحوم دکتر اسدالله مبشری و احمد افهری ترجمه‌های هستند که معمولاً به عنوان ترجمه‌های خوب و به زبان روز که از نظر صحت ترجمه هم جای اشکال ندارند، معرفی می‌شوند. اگر دوست دارید به لطایف زبان امام سجاد(ع) نزدیک شوید می‌توانید سراغ ترجمه موسوی گرمارودی هم بروید.
برای بچه‌ها
آشنایی در کودکی در انس ما با مفاهیم دینی بسیار مؤثر است. اگر می‌خواهید کودکانتان را با این اثر ارزشمند آشنا کنید، خوب است بدانید تعدادی از ادعیه صحیفه برای کودکان ترجمه شده است. به‌طور مثال کتاب «خواهر قرآن: گزیده صحیفه سجادیه برای کودکان و نوجوانان» از مجموعه «دری به باغ نور» که سید جواد بهشتی و ناصر نادری فرازهایی از صحیفه سجادیه را انتخاب و به صورتی ساده برای کودکان و نوجوانان ترجمه کرده‌اند.
آزاده خلیلی
نظر شما