سیاوش سالارزاده کارشناس اقتصادی با اشاره به خلق پول تورم‌زا توسط شبکه بانکی کشور و نبود نظارت مناسب توسط بانک مرکزی گفت: شبکه بانکی با تامین مالی و اعتبار بخشی به بخش‌های مختلف، نقش مهمی در اقتصاد ایفا می‌کند. با این حال، یکی از چالش های اصلی شبکه بانکی، موضوع خلق پول غیرمولد است. بانک‌ها تمایل دارند به جای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد که به رشد اقتصادی کمک می‌کنند، بر اعطای تسهیلات به بخش‌هایی که وعده بازگشت سریع‌تر پول را می‌دهند، تمرکز کنند. این منجر به ایجاد مقدار زیادی پول غیرمولد می شود که به نوبه خود به تورم در اقتصاد کمک می کند. مقررات ضعیف توسط بانک مرکزی این موضوع را تشدید می کند، زیرا نمی تواند شبکه بانکی را به سمت خلق پول توسعه محور هدایت کند.

وی در رابطه با چالش های پیش روی ایجاد پول غیرمولد گفت: چالش اصلی پیش روی خلق پول غیرمولد در شبکه بانکی عدم تمرکز بر تامین مالی بخش‌های مولد است. بانک‌ها با انگیزه‌های سود هدایت می‌شوند و تمایل دارند بخش‌هایی را که بازده سرمایه‌گذاری سریع‌تری ارائه می‌دهند، اولویت‌بندی کنند. این منجر به تخصیص نادرست منابع می شود و بخش قابل توجهی از خلق پول به سمت بخش های غیرمولد هدایت می شود. این نه تنها مانع رشد اقتصادی می‌شود، بلکه به تورم نیز کمک می‌کند، زیرا پول اضافی بدون افزایش بهره‌وری به اقتصاد پمپ می‌شود. چالش دیگر فقدان مقررات بانک مرکزی برای هدایت شبکه بانکی به سمت خلق پول مولدتر است. بانک های مرکزی مسئول تنظیم عرضه پول و تضمین ثبات سیستم مالی هستند. با این حال، مقررات ضعیف می‌تواند منجر به رفتارهای پرخطر بانک‌ها شود، مانند اعطای وام بیش از حد به بخش‌های غیرمولد یا شرکت‌های تابعه آنها انجامیده است.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به لزوم تقویت نقش بانک مرکزی در مقابله با خلق پول غیرمولد اظهار کرد: بانک مرکزی نقش تعیین کننده ای در رسیدگی به موضوع خلق پول غیرمولد در شبکه بانکی دارد. مجموعه ای از ابزارها و مکانیسم ها برای تنظیم رفتار بانک ها و ترویج خلق پول مولد در اختیار دارد. یکی از حوزه های کلیدی که بانک مرکزی می تواند در آن دخالت کند، اعطای تسهیلات ساخت مسکن است.

وی تسهیلات ساخت مسکن را محور اصلی تحقق تقویت نقش بانک مرکزی در مقابله با خلق پول غیرمولد و هدایت اعتبارات بانکی به سمت توسعه اقتصادی دانست و گفت: ساخت و ساز مسکن یک بخش ضروری است که به رشد اقتصادی کمک می کند و مسکن را برای جمعیت فراهم می کند. بانک مرکزی با ترویج سرمایه گذاری در این بخش می تواند به خلق پول مولد تشویق و از توسعه اقتصاد حمایت کند. بانک مرکزی می‌تواند از ترکیبی از اقدامات تنبیهی و تشویقی برای تأثیرگذاری بر رفتار بانک‌ها استفاده کند و اطمینان حاصل کند که بخش قابل‌توجهی از خلق پول به سمت ساخت و ساز مسکن هدایت می‌شود. یکی از ابزارهایی که بانک مرکزی می تواند از آن استفاده کند، افزایش نرخ سپرده قانونی است. با افزایش هزینه نگهداری ذخایر نزد بانک مرکزی، بانک‌ها به جای پرداختن به خلق پول غیرمولد، تشویق می‌شوند تا به بخش‌های تولیدی مانند ساخت‌وساز مسکن وام دهند. علاوه بر این، بانک مرکزی می تواند قدرت وام دهی بانک هایی را که درگیر وام دهی بیش از حد به بخش های غیرمولد هستند، کاهش دهد و از چنین رفتاری جلوگیری کند. همچنین بانک مرکزی می‌تواند از ابزار اعطای مجوز برای افزایش سرمایه و ایجاد خط اعتباری مستقیم به بانک‌های حامی بخش‌های کلیدی مانند ساخت‌وساز مسکن استفاده کند.

سالارزاده در پایان گفت: موضوع خلق پول غیرمولد در شبکه بانکی، رشد و ثبات اقتصادی را با چالش های مهمی مواجه می کند. مقررات ضعیف بانک مرکزی این موضوع را تشدید می‌کند، زیرا بانک‌ها به سمت خلق پول توسعه محور هدایت نمی‌شوند. با این حال، بانک مرکزی ابزارها و سازوکارهایی برای رسیدگی به این موضوع و ترویج خلق پول مولد دارد. بانک مرکزی با تمرکز بر لزوم اعطای تسهیلات ساخت مسکن توسط شبکه بانکی با استفاده از ترکیبی از اقدامات تنبیهی و تشویقی، می تواند بر رفتار بانک ها تأثیر بگذارد و اطمینان حاصل کند که بخش قابل توجهی از خلق پول به سمت بخش های مولد هدایت می شود. این رویکرد نه تنها از رشد اقتصادی حمایت می کند، بلکه به ثبات کلی سیستم مالی کشور نیز کمک می کند زیرا تسهیلات ساخت مسکن کمترین انحراف را دارند.