جمال شمس؛ استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با بیان اینکه برخی از مخدرها مثل تریاک، هروئین، گل، حشیش یا ماری جونا دسته‌ای خاص هستند، گفت: دسته‌ای دیگر از این مواد، توهم زاها هستند که شخص زمانی که این مواد را استفاده می‌کند دچار اختلالات حسی، شنوایی یا بینایی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه دسته اصلی مواد توهم‌زاها LSD است، توضیح داد: LSD روانگردانی است که باعث توهم دیداری و شنیداری می‌شود این ماده وابستگی روانی شدید ایجاد کرده و اعتیاد آور است، زمانی که فرد این مخدر را مصرف می‌کند درک و شناختی که از واقعیت و محیط پیرامونی خود داشته، به کلی تغییر پیدا می‌کند، مسئله اینجاست که این حالات برای برخی خوشایند است، به شکلی که پاسخ شرطی از مغز می‌گیرند و به این مواد اعتیاد پیدا می‌کنند.

این روانپزشک با بیان اینکه توهم‌زاها انواع مختلف دارند، خاطرنشان کرد: به طور مثال برخی از افراد از کتامین (Ketamine) استفاده می‌کنند، این ماده یک داروی تجویزی است که عمدتاً برای القا و حفظ بیهوشی استفاده می‌شود، این دارو بیهوشی تجربه‌ای را القا می‌کند که حالتی شبیه خلسه را در مصرف‌کننده ایجاد می‌کند.

وی درباره توهم‌زاهایی که پایه گیاهی دارند و مورد سوءمصرف قرار می‌گیرند نیز مواردی را مطرح کرد و گفت: در چند سال اخیر موادی با عنوان قارچ یا اصطلاحاً ماشروم مورد سو مصرف قرار می‌گیرد، این مواد در واقع گیاهانی هستند که پرورش داده می‌شود و پس از مصرف اثر توهم زایی داشته و اختلالات حسی ایجاد می‌کنند.

شمس نسبت به مصرف مواد مخدر خصوصاً توهم‌زاها هشدار دارد و افزود: توهم‌زاها همانند سایر مواد مخدری که مورد سوءمصرف قرار می‌گیرند بر عملکرد و سیستم روان اثر دائمی دارند، این مواد و یا داروهای توهم‌زا مثل سایر موادی که مورد سو مصرف قرار می‌گیرند بر سیستم روان اثر دارند و تغییرات پایداری در مغز ایجاد می‌کنند، این تغییرات باعث می‌شود که شخص مصرف را ادامه داده و این ادامه مصرف و اثرت مخرب و گاهی مادام‌العمر را با او به همراه خواهد داشت.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به نشانه‌های استفاده از توهم‌زاها در مصرف کنندگان این مواد اشاره کرد و گفت: از حرف‌ها، رفتارها و مسائلی که این افراد عنوان می‌کنند می‌توان متوجه شد که این فرد در عالم دیگری به سر می‌برد و سرخوش است یا با خودش صحبت می‌کند، یا اینکه چیزی را می‌بیند که دیگران نمی‌بینند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا سوءمصرف مواد مخدر و روان‌گردان‌ها بر روند طول عمر اثری دارند یا خیر، گفت: با توجه به تغییراتی که این مواد در بدن ایجاد می‌کنند اثرات سو بر بدن دارند، به طور مثال ریسک خطر تصادفات منجر به مرگ و میر و یا ایجاد عارضه همیشگی در مصرف کنندگان مواد مخدر به مراتب بیشتر است.

شمس به ارتباط بین استفاده از مواد مخدر با زوال عقل اشاره کرد و افزود: ساده‌ترین مثال در مصرف‌کنندگان این مواد این است که کسی که این مواد را مصرف می‌کند، بعد از مدتی تمام فکر و زندگی‌اش صرفاً مصرف مخدر است، این افراد به تغذیه، رفتارهای غلطی که منجر به کاهش طول عمر می‌شود توجهی ندارند بنابراین مشکلات قلبی، عروقی، ریوی و مغزی بیش از سایرین آنان را تهدید می‌کند.

وی ادامه داد: حتی اگر این مواد اثر مستقیم بر سلامت فرد نداشته باشند، به صورت غیرمستقیم اثرات مخرب بهداشتی بسیار زیادی را به دنبال خواهد داشت.

شمس درباره روش‌های ترک مواد توهم‌زا توضیحاتی داد و گفت: استفاده از انواع روش‌های روان درمانی غیر دارویی در ترک توهم‌زاها موثرند ضمن اینکه اگر فردی بیماری همراه یا زمینه‌ای داشته باشد، دارو درمانی نیز مورد توجه است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: اثری که سو مصرف مواد بر بدن دارد به دو دسته تقسیم می‌شود، برخی از آثار محسوس و قابل مشاهده‌اند و برخی از مواد غیر قابل مشاهده‌اند و بر ارگان‌های داخلی بدن و سلول‌ها اثر دارند، به زبان ساده‌تر استفاده از هر ماده مخدری روند مرگ سلولی را تسریع می‌کند.