ما ایرانی‌ها به دلیل وجود مرقد امام رضا(ع)، ایشان را بیشتر از آن خود می‌دانیم. درحالی که این امام بزرگوار مانند سایر ائمه اطهار(ع) دوستدارانی در سراسر دنیا دارند. دوستداران شیعه و ارادتمند که در خصوص بازگویی زندگی این امام بزرگوار و جایگاهشان دست به قلم هم شده‌اند.
یکی از این افراد، سید محمد جواد فضل‌الله است که بعید نیست بیشتر ما نامی از او نشنیده باشیم. روحانی اهل لبنان و برادر زنده‌یاد سید محمدحسین فضل‌الله، از مراجع تقلید شیعه ساکن لبنان و از مؤسسان حزب‌الله لبنان؛ نویسنده و پژوهشگری که قضا و قدر مهلت چندانی برای زیستن به او نداد. در نجف اشرف به دنیا آمد و در سال ۱۳۹۵ هـ.ق در سن ۳۸سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت و در شهر بنت جبیل لبنان به خاک سپرده شد.
سید محمدجواد دروس مقدمات و فقه و اصول را در حوزه علمیه نجف نزد اساتیدی همچون آیات عظام سید ابوالقاسم خویی و سید محمد روحانی و نیز پدرش عبدالرئوف فضل‌الله و برادرش سید محمد حسین فضل‌الله آموخت.
از ایشان آثاری هم به‌جا مانده که مهم‌ترین آن‌ها کتابی است در مورد تاریخ زندگی سیاسی و مسئله ولایتعهدی امام رضا(ع) که به زبان عربی نوشته شده و سال ۱۳۹۳ق. در بیروت و سال ۱۴۲۸ق. در قم از سوی دارالکتاب الاسلامی همراه با تحقیق محمدصادق غراوی به چاپ رسید.
سال ۱۳۶۵ش. سید محمدصادق عارف، این کتاب را با نام «تحلیلی از زندگانی امام رضا(ع)» به فارسی ترجمه و بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی سال ۱۳۶۶ش آن را منتشر کرد و تا سال ۱۳۸۷ش 15بار تجدید چاپ شد.
نویسنده در این اثر، برخورد امام(ع) با واقفیه و مناظرات آن حضرت و روایات تفسیری و فقهی ایشان و برخی کتاب‌های منسوب به امام(ع)، مانند کتاب فقه رضوی و رساله ذهبیه در طب را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
مؤلف آن‌گونه که در مقدمه کتابش گفته، درصدد روشن کردن برخی مسائل مربوط به تاریخ سیاسی زندگی امام رضا(ع) است که در ابهام باقی مانده و بر اثر آن، برخی از تاریخ‌نگاران و پژوهشگران دچار خطا و اشتباه شده‌اند، زیرا به مطالعه سطحی بسنده کرده و زحمت ژرف‌نگری و تحلیل مسائل را بر خود هموار نکرده‌اند. وی بخش دوم کتابش را نیز برای دستیابی به آگاهی کامل درزمینه زندگی امام رضا(ع) و ارائه تصویری کامل از ابعاد زندگی آن حضرت نوشته است.
آثار دیگری که از سید محمدجواد به جامانده عبارت‌اند از «صلح الامام الحسن علیه‌السلام اسبابه و نتائجه»؛ «الامام الصادق علیه‌السلام خصائصه و ممیزاته» که البته با مرگ او این کتاب ناتمام ماند، «حجر بن عدی» و دیوان شعر در زمینه مدح اهل بیت(ع) و همچنین مسئله فلسطین و مانند آن.
سید محمدجواد فضل‌الله پس از گذراندن تحصیلات خود در حوزه علمیه نجف و همچنین «المعهد الشرعی الاسلامی» در لبنان که برادرش تأسیس کرده بود، به تدریس پرداخت.
نکته دیگر در زندگی این روحانی، آشنایی با رهبر معظم انقلاب است. سید محمدجواد فضل‌الله در دوران تحصیل خود در نجف اشرف با آیت‌الله سید علی خامنه‌ای آشنا شد و این رفاقت تا سال‌ها بعد ادامه یافت. او در سال ۱۳۴۲ هـ.ش و در سفری که به ایران داشت، به همراه آیت‌الله خامنه‌ای به دیدن استان‌های شمالی ایران رفتند. از جزئیات این سفر اطلاع چندانی در دست نیست اما در بخشی از کتاب «شرح اسم» (شرح زندگانی رهبر معظم انقلاب) آمده است: «چند روزی به آغاز ماه صفر مانده بود. سید محمدجواد فضل الله، برادر کوچک سیدمحمدحسین فضل‌الله، از علمای لبنان به مشهد آمده بود. سیدجواد، میهمان آقای خامنه‌ای نبود، اما در مدت اقامتش در مشهد با او معاشر و همنشین بود. پیشنهاد کرد با هم به دیدن نوار سبز ایران، مازندران و گیلان بروند و رفتند. مازندران و سپس گیلان را گشتند و بعد در تهران از یکدیگر جدا شدند».
زهره هاشمی
نظر شما