امام موسی صدر در ۱۴ خرداد ۱۳۰۷ شمسی در قم و در بیت مرحوم حضرت آیت الله سید صدرالدین صدر متولد شد. او تحصیلات علوم دینی را در شهر قم به اتمام رسانده و یکی از معدود روحانیونی بود که در کنار دروس حوزوی تحصیلات رسمی را هم با تکمیل کردن دوره دبیرستان ادامه داد. در همان سال‌ها او به عنوان اولین طلبه تحصیل در دروس دانشگاهی خود را آغاز کرد و سرانجام لیسانس رشته حقوق در اقتصاد را به عنوان نخستین طلبه‌ای که وارد دانشگاه تهران شد، دریافت کرد. صدر در سال ۱۳۳۸ به دعوت علامه سید عبدالحسین شرف‌الدین، پیشوای شیعیان لبنان به این کشور سفر کرد. پس از شرف‌الدین، مسئولیت هدایت شیعیان لبنان بر عهده سید موسی صدر گذاشته شد. وی همراه با کار فرهنگی و فقر زدایی از جامعه مسلمانان لبنان به ایجاد تشکیلات اسلامی برای احقاق حق مسلمانان و مبازره مؤثر با صهیونیسم نیز اقدام کرد. تشکیل مجلس عالی شیعیان لبنان (حرکت المحرومین) از اقدامات مهم وی در این کشور بود.
امام موسی صدر در طول ۲۰ سال اقامت خود در لبنان، تلاش‌های فراوانی در جهت ارتقای کمی و کیفی رفاه شیعیان و ارتقای دین و اخلاقیات آنان انجام داد. با برنامه‌ریزی‌های وی و حمایت اکثریت جوانان شیعه لبنان، مشاغل متعددی به شکل گرفت و بسیاری از زنان و مردان در آموزشگاه‌ها، مراکز فنی و حرفه‌ای، کارگاه‌ها و مدارس مشغول کار و تحصیل شدند. در شهریور ۱۳۵۷، امام موسی صدر در پاسخ به دعوت دولت لیبی برای دیدار با معمر قذافی، رئیس جمهور و دیگر مقامات این کشور، بیروت را به مقصد طرابلس غربی ترک کرد. سرانجام پس از پنج روز اقامت در این کشور، اعلام شد که سید موسی صدر و همراهانش یک روز پیش از آغاز مراسم سالگرد بزرگداشت به قدرت رسیدن معمر قذافی، به‌طور غیر منتظره لیبی را به مقصد رم در ایتالیا ترک کرده‌اند حال آنکه همه اسناد، شواهد و مدارک نشان می‌داد که او توسط معمر قذافی جنایتکار ربوده شده است. خبر ناپدید شدن امام موسی صدر در ۹ شهریور ۱۳۵۷ اعلام شد.
با نگاهی به زندگی و اندیشه امام سید موسی صدر می‌توان گفت او بیش از هر کس دیگری تحت تأثیر تعالیم و ارشادات پدر کم نظیرش حضرت آیت الله سید صدرالدین صدر، وصی مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم و از مراجع ثلاث است. آیت الله سید صدرالدین صدر بسیار متواضع بود و به نظرهای طلاب جوان و نوجوان نیز توجه می‌کرد.حتی گاه، هنگام بحث با دانشمندان از طلاب معمولی نیز می‌خواست تا نظرهایشان را بیان کنند. همواره در سلام بر طلاب پیشی می‌گرفت.مرحوم آقابزرگ تهرانی در شرح حال او می‌نگارد: «کان کثیر التواضع یجالس سواد الناس; بسیار متواضع بود و با مردم عادی می‌نشست.»
آیت الله صدر پیوسته به فکر محرومان بود. موسسه‌ها و صندوق‌هایی سامان داد تابه این گروه کمک شود. با آن موقعیت ممتازی که داشتبه خانه دیگران می‌رفت و برای نیازمندان کمک‌هایی گرد می‌آورد. حتی وقتی دولت به بهانه‌های واهی از تأمین برق بعضی از خیابان‌ها سرباز می‌زند; آن استاد بزرگ هزینه برق را می‌پرداخت و در محله‌هایی که نیاز به آب داشتند در حد توان چاه آب و آب انبار می‌ساخت.ایشان همواره مراقب بود تا میان صفوف علما اختلاف ایجاد نشود. هنگام اقامت در مشهد و قم، اختلافاتی میان علما پدید آمد. آن بزرگوار با تلاش فراوان، آنها را از میان برد و صفوف اهل علم را متحد ساخت.
مانند پدر...
یکی از علل تأثیر فوق‌العاده آیت الله سید صدرالدین صدر بر فرزندان خصوصاً سید موسی، توجه ویژه ایشان بر تربیت فرزندان با روش‌های خاص خودشان بود، دقیقاً همان روشی که امام سید موسی صدر نیز با فرزندان خود صدرالدین، حمید، حورا و ملیحه در پیش گرفت.
ملیحه صدر در این خصوص می‌گوید: «شب‌ها دیر می‌آمدند. اما سعی می‌کردند که آن موقعی که هستند، صمیمی باشند. من می‌دویدم و ایشان دنبالم می‌دویدند. با هم نماز می‌خواندیم. وقتی که در خانه بودند کنار سفره می‌نشستیم با هم ناهار می‌خوردیم. ما روی زمین ناهار می‌خوردیم، یعنی سفره‌مان را روی زمین می‌انداختیم. یادم هست من را در بغلشان می‌گذاشتد، با هم غذا می‌خوردیم. ریششان را شانه می‌کردم. موهایشان را شانه می‌کردم. حتی آن پنج دقیقه‌ای را که بعد از غذا می‌خوابیدند، کنار سفره می‌خوابیدند که کنار ما باشند. وقتی که بودند، بودند. یعنی خیلی صمیمی بودند. احساس دیگری نمی‌کردیم، مثل الآن ما خودمان که سرمان شلوغ می‌شود زود به بچه‌ها می‌گوئیم که حوصله ندارم. من نه هیچ وقت این را ندیدم با این‌که خیلی کم بود ولی هیچ وقت این را ندیدم. و سعی می‌کردند که هر چه را در موردش صحبت می‌کنند و از آن یک نتیجه‌ای بگیریم. مثلاً یک گلی را می‌دیدند، فوراً درباره‌اش صحبت می‌کردند. سعی می‌کردند که بحث علمی بکنند که ما هم استفاده کنیم.»
این‌طور نیست بابا؟
امروز سی و پنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلای امام خمینی آغاز به کار کرد. غرفه مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر در سال‌های گذشته در نمایشگاه کتاب همواره محل آمد و شد دوستداران و کسانی است که می‌خواهند از خلال کتاب‌ها، خاطرات، نوشته‌ها و سخنرانی‌ها با امام سید موسی صدر آشنا شوند. امسال محصول ویژه این مؤسسه کتابی است، که پیاده شده همان صحبت‌هایی است که امام موسی صدر با فرزندانشان در موقعیت‌های مختلف بیان می‌داشت و توسط سید صدرالدین صدر فرزند بزرگ امام، روی نوار کاست و با صدای امام ضبط شده است.
کتاب «این‌طور نیست بابا؟» گفتارهای پدرانه امام موسی صدر با فرزندانش است که پس از نیم قرن، کمی بیشتر یا کمتر، سخنان او به صورت مکتوب در آمده است. در این کتاب بابا، که دیگران به او امام می‌گویند، مسائل دینی و اجتماعی را برای فرزندانش بازگو کرده است. در طراحی کتاب «این‌طور نیست بابا؟» مخاطبان عکس‌های خانوادگی موسی صدر را با فرزندان و دیگر نزدیکانش خواهند دید. لازم به ذکر است علاقمندان می‌توانند این کتاب را با تخفیف و بازگشت نقدی ۵٪ از سایت مؤسسه تهیه کنند.
نظر شما