«هم کار خیر، هم کمی درآمد. فقط با یک ساعت زمان در هفته می‌توانید در هر ماه چند میلیون تومان درآمد داشته باشید!» این پیام، دعوتی برای اهدای پلاسمای خون است که توسط کارشناسان اهدای پلاسما بیان می‌شود.

خرید و فروش پلاسما درحالی به کسب و کار تبدیل شده که مدیرعامل سازمان انتقال خون مصطفی جمالی از این روش انتقاد کرده و می‌گوید اهدای پلاسما «به ازای هر نوبت ۵۰۰ هزار تومان»، داوطلبانه بودن اهدای پلاسما را زیر سوال می‌برد.

موضوع جمع‌آوری پلاسما توسط بخش خصوصی چند سالیست دنبال می‌شود اما کارشناسان معتقند این سیاست در کشور ما بر مبنای غلطی بنیان نهاده شد. محمود هادی‌پور، کارشناس پلاسما می‌گوید « چین و روسیه از پلاسما فروشی تجارب ناموفق و زیان آوری داشته‌اند.» تجربه آمریکا هم ثابت کرده که به دلیل گسترش پلاسمای فروشی رغبت جوانان به اهدای داوطلبانه خون به شدت کاهش یافته است.

پزشکان می‌گویند افراد هفته‌ای یک بار می‌توانند پلاسما اهدا کنند، این آمار در ایران سالانه ۳۶ بار اعلام شده است که حاکی از درآمد ۱۸ میلیون تومانی از فروش پلاسمای خون در ایران دارد، همین موضوع موجب می‌شود که افراد ترغیب به خون فروشی شوند.

پلاسماهایی که از اهدا کننده‌ها جمع آوری می‌شود برای تهیه داروهایی که منبع شیمیایی ندارند مثل آلبومین و فاکتورهای انعقادی ۸ و ۹ به شرکت خارجی ارسال می‌شوند و از همان پلاسما دارو ساخته شده و شرکت آن‌را دریافت می‌کند.

خروج پلاسما از کشور و ارسال آن به شرکت‌های خارجی برای تولید دارو درحالی است که به گفته رئیس سازمان غذا و دارو بیش از ۹۷ درصد داروهای مورد نیاز در کشور تولید می‌شود و با تلاش متخصصان ایرانی خط تولید صنعتی داروهای مشتق از پلاسما همچون آلبومین، آی وی آی جی، فاکتور ۸ و فاکتور ۹ برای اولین بار در ایران با روش CHON آماده‌سازی و تکمیل شده است. ایران می‌تواند با آغاز بکار این پالایشگاه شاهد تولید سالانه ۱۵۰ هزار لیتر پلاسما باشد.

درحالی که یکی از مسئولان مرکز اهدا و جمع‌آوری پلاسما می‌گوید پس از خون‌گیری گلبول‌ها به بدن فرد بازپس داده می‌شود و فرد اهداکننده دچار کم‌خونی نمی‌شود، رئیس سازمان انتقال خون تاکید دارد تهیه پلاسما در بخش خصوصی سلامت اهدا کنندگان را به خطر می‌اندازد، منجر به کاهش اهدای خون می‌شود و نوعی استثمار طبقه ضعیف جامعه است. همچنین ریسک آلودگی پلاسما بالا است.

معاون فناوری‌های سازمان انتقال خون یکی از روش‌های جلوگیری از خروج پلاسما از کشور را احداث پالایشگاه خون عنوان می‌کند و می گوید ارسال پلاسما به پالایشگاه خارجی، یک پروسه زمان‌بر است. به طور قطع، تولید دارو توسط پالایشگاه‌های خارجی نسبت به تولید دارو در داخل کشور گران‌تر است، همچنین سیاست سازمان انتقال خون تولید در داخل کشور و منطبق بر استانداردهای بین‌المللی است.