کتاب «مبارزه خستگی ناپذیر در پرتو خورشید حکیمانه» کتابی است مشتمل بر بیانات رهبر انقلاب اسلامی در ادوار برگزاری کنگره جهانی امام رضا (ع) که ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ و همزمان با رونمایی از مجموعه مقالات پنجمین کنگره جهانی امام رضا (ع) از آن رونمایی شد.

این کتاب که در قطع رقعی و به کوشش انتشارات به نشر منتشر شده است، مشتمل بر یک مقدمه و ۴ فصل است. در مقدمه کتاب، توضیحاتی پیرامون ادوار برگزاری کنگره جهانی امام رضا (ع) ذکر شده و به کیفیت حضور رهبر انقلاب اسلامی در این کنگره اشاره شده است.

فصل اول: پیام رهبر انقلاب به کنگره اول

اما فصل اول این کتاب، به پیام رهبر انقلاب اسلامی به کنگره اول که مردادماه ۱۳۶۳ برگزار شد می پردازد. ایشان در این پیام، مباحثی پیرامون ضرورت تاسیس حکومت بر پایه امامت را در زمان ائمه اطهار، مطرح می کنند.

در بخش‌هایی از ابتدای این پیام می‌خوانیم:

«مهمترین چیزی که در زندگی ائمه به طور شایسته مورد توجه قرار نگرفته، عنصر «مبارزه حاد سیاسی» است. از آغاز نیمه دوم قرن اول هجری که خلافت اسلامی به طور آشکار با پیرایه‌های سلطنت آمیخته شد و امامت اسلامی به حکومت جابرانه پادشاهی بدل گشت، ائمه اهل بیت (ع) مبارزه سیاسی خود را به شیوه‌ای متناسب با اوضاع و شرایط، شدت بخشیدند. این مبارزه بزرگترین هدفش تشکیل نظام اسلامی و تاسیس حکومتی بر پایه امامت بود. بی شک، تبیین و تفسیر دین با دیدگاه مخصوص اهل بیت وحی و رفع تحریف‌ها و کج‌فهمی‌ها از معارف اسلامی و احکام دینی نیز هدف مهمی برای جهاد اهل بیت به حساب می‌آمد. اما طبق قرائن حتمی، جهاد اهل بیت به این هدف‌ها محدود نمی‌شد و بزرگترین هدف آن، چیزی جز تشکیل حکومت علوی و تاسیس نظام عادلانه اسلامی نبود. بیشترین دشواری‌های زندگی مرارت بار و پر از ایثار ائمه و یاران آنان، به خاطر داشتن این هدف بود و ائمه از دوران امام سجاد و بعد از حادثه عاشورا، به زمینه‌سازی دراز مدت برای این مقصود پرداختند.»

پس از آن نیز به صورت تفصیلی به موضوع ولایتعهدی امام رضا (ع) و دلایل مأمون برای دعوت ایشان به خراسان پرداخته می‌شود و در پایان، سیاستها و تدابیر امام رضا (ع) در برابر مامون تشریح می‌شود.

فصل دوم: بیانات رهبر انقلاب در کنگره دوم

اما در بخش دوم این کتاب، به بیانات رهبر انقلاب اسلامی در مراسم افتتاحیه کنگره دوم در سال ۱۳۶۵ اختصاص پیدا کرده است.

ایشان در ابتدای این بیانات، بار دیگر سخنان خود در کنگره اول را موکدا تکرار می کنند و می فرمایند:

«عنصر مبارزه سیاسی حاد که خط ممتد زندگی ائمه هدی (ع) را در طول ۲۵۰ سال تشکیل می‌دهد، در لابه‌لای روایات و احادیث و شرح حال‌های ناظر به جنبه علمی و معنوی گم شده. زندگی ائمه (ع) را ما به عنوان درس اسوه باید فرا بگیریم، نه فقط به عنوان خاطره‌های شکوهمند و ارزنده؛ و این بدون توجه به روش و منش سیاسی این بزرگواران ممکن نیست.»

در ادامه، «مبارزه سیاسی» یا «مبارزه حاد سیاسی» ائمه (ع) را اینگونه تشریح می‌کنند:

«ائمه از لحظه وفات رسول‌الله تا سال ۲۶۰ درصدد بودند که حکومت الهی را در جامعه اسلامی به وجود بیاورند. این اصل مدعا است. البته نمی‌توانیم بگوییم که می‌خواستند حکومت اسلامی را در زمان خودشان، یعنی هر امامی در زمان خودش به وجود بیاورد. بلکه آینده‌های میان مدت و بلند مدت و در مواردی هم نزدیک مدت وجود داشت.»

پس از آن نیز ایشان به تفصیل، سخنانی در باب مبارزه سیاسی ائمه (ع) پس از رسول خدا (ص) بیان می‌کنند.

فصل سوم: پیام رهبر انقلاب به کنگره سوم

بخش سوم کتاب، مشتمل بر پیام رهبر انقلاب به کنگره سوم در سال ۱۳۶۸ است و با توجه به تمرکز این کنگره بر زندگی امام موسی کاظم (ع)، در پیام ایشان نیز اشاراتی به تاریخ زندگی امام موسی کاظم (ع) به عنوان یکی از مهمترین مقاطع زندگی ائمه (ع) دارد که به تعبیر ایشان «دو تن از مقتدرترین سلاطین بنی عباس -منصور هارون- و دو تن از جبارترین آنان -مهدی و هادی- در آن حکومت می‌کرده‌اند.» و درباره این دوران می‌فرمایند:

«در این دوران، تنها چیزی که می‌تواند مبارزه و حرکت فکری و سیاسی ائمه اهل‌بیت (ع) و یاران صدیق آنان را مجال رشد و استمرار بخشد، تلاش خستگی ناپذیر و جهاد خطیر آن بزرگواران است و توسل به شیوه الهی تقیه. و بدین ترتیب است که عظمت حیرت آور و دهشت انگیز جهاد حضرت موسی بن جعفر (ع) آشکار می‌گردد.»

فصل چهارم: بیانات رهبر انقلاب در دیدار اعضای منتخب هیات علمی کنگره پنجم

اما فصل چهارم و پایانی کتاب، مشتمل بر بیانات رهبر انقلاب در دیدار اعضای منتخب هیات علمی کنگره پنجم است.

ایشان در این بیانات، بر پژوهش در زندگی ائمه اطهار (ع) از سه بعد جنبه قداست ائمه (ع)، بیان کلمات و درس های ائمه (ع) و بیان سیاست و هدف ائمه (ع) تاکید می‌کنند و در ادامه، تشکیل حکومت را به عنوان هدف بلندمدت تمام ائمه (ع) معرفی می‌کنند. در پایان نیز ایشان بر استخراج و تلخیص ابعاد زندگی ائمه (ع) و انتشار آن با زبان مناسب، به عنوان وظیفه برگزارکنندگان کنگره تاکید می‌کنند.

لیلا لاریچه