در حالی که صف آرایی میان پارلمان و رئیس جمهور گرجستان بر سر لایحه جنجالی «عوامل خارجی» ادامه داشته و وقوع انقلاب رنگی در این کشور محتمل است، معترضان ارمنستانی، دیگر کشور حوزه قفقاز جنوبی با درخواست استعفای نخست‌وزیر نیکول پاشینیان به سمت ساختمان وزارت کشور راهپیمایی کردند. معترضان در حالی در مخالفت به فرایند تعیین مرز با جمهوری آذربایجان به خیایان آمدند که به اعتقاد تحلیلگران مداخلات شرقی و غربی، این منطقه را می تواند آبستن آشوب گسترده کند.

 اما اینکه ائتلاف های غربی و در طرف مقابل آن فدراسیون روسیه چه راهبرد و راهکنشی را پیگیری و اجرا می کنند موضوعی است که نبرد نیابتی بین طرفین را به ذهن متبارد می کند.

دکتر میر قاسم مومنی تحلیلگر مسائل بین الملل در تشریح ریشه اعتراضات خیابانی گرجستان و ارمنستان معتقد است تنش در منطقه قفقاز جنوبی وابسته به موضوعاتی مختلفی است؛ از یک سو بحث مسئله انرژی مطرح می باشد و انتقال انرژی از طریق خطوط لوله نفت-گاز حوزه دریای خزر جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان به بنادر و پایانه های نفت و گاز کشور ترکیه و سپس انتقال به سایر نقاط منطقه یا جهان است. اما موضوع دوم که با اهمیت تر می باشد، مسئله تنش های سیاسی و حزبی داخل این کشور ها است.

تنشی که در اصل رقابتی بین اردوگاه شرق و غرب بین تفلیس و ایروان می باشد؛ گرایش به روسیه و آمریکا و اروپا باعث جنگ خیابانی در دو کشور گرجستان و ارمنستان شده است. این موضوع موجب جنگ بین مردم نیز شده که نتیجه تعارض و تضاد منافع احزاب مخالف با یکدیگر است. سیاست های غرب گرایانه "نیکول پاشینیان" مثل بحث خروج روسیه از این کشور موجب شده مخالفان و موافقان سرسختی را برای خودش ایجاد کند ؛ از نظر موافقان ، وی باعث ثبات سیاسی در ارمنستان است و همچنین موافق توسعه روابط با غرب به ویژه اروپا هستند. جدای از این ، طرفداران پاشینیان نیز او را منجی کشور می دانند و تنها راه نجات کشور از مشکلات را ماندن وی بر قدرت اعلام می کنند. مخالفان او نیز معتقدند ماندن او باعث بروز مشکلات متعدد اقتصادی و امنیتی می شود.

 کشور گرجستان نیز بعد از لایحه ارسالی دولت به پارلمان موسوم به "قانون آزادی های مشروط یا عوامل خارجی" خیابان های تفلیس پایتخت این کشور شاهد اعتراضات گروه های مخالف بوده است. چرا که مخالفان معتقدند این قانون برگرفته از قوانین داخلی روسیه است که آزادی های رسانه ای را محدود و مشکلاتی را برای مردم ایجاد می کند. ناگفته نماند که چند سال پیش قانونی مشابه این قانون ، در روسیه به تصویب رسیده بود.

نتیجه آشوب های خیابانی

این تحلیلگر مسائل بین الملل تصریح کرد : تحولات منطقه قفقاز جنوبی عملا دارد به سمتی پیش می رود که تبدیل به یک منازعه ای نیابتی بین فدراسیون روسیه ، اتحادیه اروپا و همچنین ایالات متحده آمریکا می شود. کلید حل این مسئله نیز در دستان آمریکایی ها می باشد. اینکه چه اتفاقاتی در آینده رخ دهد را باید منتطر ماند و دید که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در چند ماه آتی چه خواهد شد. بعید است که تا حصول نتیجه مشخص انتخابات آمریکا تحول خاصی انجام شود و به احتمال زیاد صرفا همان تظاهرات خیابانی یا آشوب هایی با شدت کمی رخ دهد. احتمال سقوط و نابودی دولت ها را عملا نمی توان به دلیل مذکور متصور بود.

انقلاب رنگی گزینه ای روی میز

دکتر مومنی با توجه به تحولات فعلی و سابقه انقلاب رنگی در این دو کشور گفت: ممکن است روس ها با توجه به نفوذ تاریخی و سنتی در این دو کشور داشته و متغییر های تاثیر گذاری بر روند سیاست های داخلی و خارجی را نیز دارند می توانند اقداماتی را در جهت پیشبرد اهداف و منافع خودش انجام بدهد. به طور مثال روسیه با داشتن پایگاه نظامی در خاک ارمنستان و یا همچنین داشتن پایگاه نظامی در آبخازیا و منطقه اوستیای جنوبی گرجستان قصد دارد پازل اهداف خودش را تکمیل می کند ؛ از جمله اینکه روس ها دوست دارند قدرت ، هیمنه و استیلای نظامی خودشان را به همان شکل که در جنگ اوکراین نشان داده اند نیز در گرجستان و ارمنستان نشان دهند.

این موضوع به نوعی مقابله با تحرکات ترکیه در منطقه قفقاز جنوبی نیز می باشد. جلوگیری از نفوذ سیاست های غرب ، از جمله سیاست های خصمانه در موضوعاتی مثل برنامه های راهبردی انرژی ، نزاع های منطقه ای و به تبع آن فروش صنایع تسلیحاتی و حتی مقابله با گروهک های شبه نظامی نمونه هایی از آن می باشند.

ضمن اینکه غربی ها نیز با توجه تجارب خودشان در بحث انقلاب های رنگی ، قطعا سعی می کنند از این ابزار کارآمد برای به نتیجه رساندن سیاست های ضد روسی استفاده حداکثری کنند ؛ سیاستی که تقریبا در همه کشور های مورد هدف غربی ها نتیجه یکسان و مشابهی داشته است و برنامه ها و منافع کوتاه مدت یا بلند مدت آنها را تامین کرده است.

لازم به ذکر است که ، غربی ها سعی دارند با آتش افروزی در مناطق مختلف شرق اروپا ، به خصوص مناطق نزدیک و هم مرز با روسیه توان و قدرت نظامی روس ها به کمترین میزان برسانند و جنگ اوکراین نیز نمونه ای از آن می باشد.

خبرنگار: حمید اسدی