عید غدیر خم که به عید الله اکبر نیز مشهور است، بزرگ‌ترین عید اسلامی نزد شیعیان به شمار می‌رود و هیچ روزی در طول سال، فرخنده‌‏تر و مبارک‏‌تر از آن نزد دوستداران اهل‌بیت(ع) وجود ندارد. در این روز، رسول مکرم اسلام(ص) جانشین شایسته‌ای برای اکمال دین و اتمام نعمت ولایت الهی برای مردم برگزید تا سنت نبوی در قالب سیره علوی استمرار یابد. امروز سیره سیاسی دولت علوی الگوی کامل برای همه مسلمانان اعم از مردم و مسئولان است و وظیفه همه آحاد کشور اسلامی است تا با پیروی از سیره علوی، حریم ولایت را به نیکی پاسدارند.

به مناسبت عید امامت و ولایت در شرایط امروز جامعه اسلامی و مسئله مهم انتخاب ریاست جمهوری ایران اسلامی گفت‌وگویی با حجت الاسلام دکتر محمد ملک‌زاده، عضو هیئت علمی گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی داشتیم. در ادامه، توضیحات ایشان را در مورد چگونگی متابعت از سیره سیاسی دولت علوی و پیاده‌سازی آن در جامعه اسلامی می‌خوانید.

مشارکت حداکثری در انتخاب مسئولان

دکتر ملک‌زاده با اشاره به وظیفه مردم در جامعه اسلامی می‌گوید: عموم مردم وظیفه دارند درخصوص سرنوشت سیاسی و اجتماعی خود و سایر آحاد جامعه بی‌تفاوت نمانند. حکومت اسلامی رسول خدا(ص) در مدینه و حضرت علی(ع) در کوفه با همراهی جمعی از مردم استقرار یافت. رسول خدا(ص) و جانشین بر حق ایشان امام علی(ع)، در دوران زمام‌داری سیاسی خود رنج‌های فراوانی برای اجرای احکام و قوانینن اسلامی در جامعه متحمل شدند. بدیهی است چنانچه مشارکت حداکثری مردم در همراهی ولی خود تحقق می‌یافت آن بزرگواران با مشکلات کمتری در مدیریت جامعه اسلامی مواجه می‌شدند و نتایج مثبت آن برای خود مردم نیز آشکار می‌شد. 25 سال خانه‌نشینی امیرمؤمنان علی(ع) حاصل همراهی نکردن مردم در انتخاب حاکم اسلامی شایسته و بر حق جامعه اسلامی است که ضرر و زیان آن پیش از هر چیز، متوجه خود مردم شد.

ایشان یادآور می‌شود: کارگزاران و مسئولان به عنوان عاملان اقامه عدل و قانون در جامعه به حساب می‌آیند. از این رو شایستگی، توانمندی و سلامت رفتاری آنان اهمیت فراوانی دارد. در بررسی سیره سیاسی حضرت علی(ع) مشاهده می‌کنیم مهم‏ترین معیار گزینش ایشان در انتخاب کارگزاران، احراز صلاحیت اخلاقی، تخصص و توانایی‌های لازم در مدیریت و انجام مسئولیت‏های محوله است نه وابستگی‏ها و روابط خانوادگی و قومی.

انتخاب اصلح

عضو هیئت علمی گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به شایسته‌سازی اشاره کرده و توضیح می‌دهد: رعایت اصل شایسته‌سالاری به‌ویژه در سپردن مسئولیت‌های مهم و کلیدی از اهمیت بسزایی برخوردار است. گفت‌وگوی خداوند با حضرت ابراهیم(ع) از ضرورت رعایت شایستگی و اهلیت در واگذاری مسئولیت‌ها به افراد حکایت دارد. رعایت دقیق این اصل در سیره حکومتی امیرمؤمنان علی(ع) نیز بسیار مورد توجه است. امام(ع) در ضمن خطبه 173 نهج‌البلاغه، با اشاره به ضرورت رعایت اهلیت در منصب خلافت می‏فرماید: «ای مردم! همانا سزاوارترین افراد به امر خلافت و رهبری امت، ‏تواناترین بر اداره آن و داناترین به فرمان خداوند در فهم مسائل است».

دکتر ملک زاده با ذکر نامه 53 نهج‌البلاغه می‌گوید: امام(ع) در عهدنامه معروف مالک‌اشتر به او می‏فرماید: «در امور کارگزارانت بنگر، آن‌ها را آزموده به‌کار گیر، محور گزینش تو میل و گرایش شخصی نباشد زیرا این دو، کانونی از شعبه‏های جور و خیانت است و از میان آن‌ها افرادی که با تجربه‏تر، پاک‏تر، اصیل‏تر و پیشگام‏تر در اسلام‌اند، برگزین، زیرا اخلاق آن‌ها بهتر و خانواده آن‌ها پاک‏تر است؛ افرادی کم طمع و در سنجش عواقب امور بیناترند».

هوشیاری در برابر دشمنان

ایشان بیان می‌کند: امیرمؤمنان علی(ع) در نامه‌ای دیگر به مالک‌اشتر سفارش کرد از افرادی برای واگذاری مسئولیت استفاده کن که عملکرد آنان را قبلاً سنجیده باشی. این بیان حضرت برگرفته از حدیث نبوی(ص) نیز است که می‏فرماید: «همانا ما کسانی را که خود طالب مسئولیت‌اند به کار نمی‏گماریم». صحنه رقابت‌های انتخاباتی در جامعه اسلامی نباید به مسابقه کسب قدرت و منصب تبدیل شود. مسئولیت مهم ریاست جمهوری در نظام اسلامی، شایسته فردی است که توانایی خدمت شبانه‌روزی به مردم را داشته باشد؛ برای رضای خدا ناملایمات را به جان بخرد و مصلحت جمع را بر مصلحت خود مقدم بدارد. بدیهی است طالبان قدرت و جویندگان پست و مقام هرگز از عهده این امانت بزرگ برنمی‌آیند.

دکتر ملک‌زاده در پایان به یکی دیگر از شرایط نامزد اصلح اشاره کرده و می‌گوید: شناخت صحیح او از دشمنان نظام اسلامی و فاصله گرفتن از آن‌ها از دیگر شروط است. از این رو در بحارالانوار داریم رسول اکرم(ص) می‌فرماید: «عاقل‌ترین مردم کسی است که خدایش را بشناسد و او را پیروی کند و دشمنش را نیز بشناسد و از او نافرمانی کند».

یک مسئول در نظام اسلامی باید درخصوص سیاست‌ها و تاکتیک‌های دشمن آگاهی و برای مقابله با آن‌ها برنامه داشته باشد. در متون دینی از دو نوع دشمن آشکار و دشمن پنهان نام برده شده است. تأکید ائمه معصومین(ع) بر مراقبت از دشمن پنهان بیش از دشمن آشکار است. از منظر امام علی(ع) کم‌خطرترین دشمنان، دشمنی است که دشمنی خود را آشکار کرده است. در مستدرک نهج‌البلاغه از حضرت نقل شده است: «بدترین دشمنان کسانی هستند که حیله خود را بیشتر پنهان می‌دارند». یک مسئول با بصیرت، فریب لبخند دشمنانی را که دشمنی خود را پشت لبخند منافقانه خویش پنهان کرده‌اند، نمی‌خورد. امروز بیشترین تهدیدات متوجه نظام اسلامی از سوی دشمنان منافق است که به بهانه دفاع از حقوق ملت ایران، بیشترین دشمنی‌ها و توطئه‌ها را علیه ملت ایران دنبال می‌کنند. هوشیاری در برابر دشمنان نظام اسلامی اصل مهمی در ویژگی‌های یک کارگزار نظام اسلامی است. کارگزاری که به دنبال رابطه و دوستی با دشمنان سرسخت نظام اسلامی است و تصور می‌کند از این طریق می‌تواند از دشمنی آنان بکاهد از بصیرت و تجربه کافی برای پذیرش مسئولیت برخوردار نیست.