به گزارش قدس آنلاین، وجود چالش‌هایی همچون حمایت ترکیه از معارضان مسلح مخالف اسد و نقض تمامیت سرزمینی سوریه به بهانه مبارزه با تروریسم سبب شده دو کشور با تردیدهای جدی در بهبود روابط مواجه شوند.

با این حال، انتخابات ۲۰۲۳ ترکیه و مطالبه افکار عمومی این کشور برای بهبود روابط با دمشق و حل مسئله آوارگان سبب شد دو طرف در قالب مذاکرات سیاسی- امنیتی با میانجی‌گری روسیه گام‌های جدی بردارند، اما مجموعه عوامل گفته شده موجب شد این تلاش‌ها تاکنون به نتیجه نرسد. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه که روزگاری رؤیای نماز خواندن در مسجد اموی را داشت حالا دریافته مسیر تحقق این نیت از کاخ اسد می‌گذرد. از این رو وی با ارسال «پالس‌های مثبت» از تمایل برای از سرگیری روابط و حتی دیدار دوجانبه با اسد سخن گفته، موضوعی که با استقبال اسد مواجه شده است.

تغییر تاکتیکی سیاست آنکارا

هیراد مخیری، کارشناس مسائل ترکیه در گفت‌وگو با قدس درباره احتمال آغاز رسمی مذاکرات میان دمشق و آنکارا گفت: دولت اردوغان نشان داده در روابط خارجی سیاست پراگماتیستی و مصلحت‌اندیشانه را دنبال می‌کند و همواره منافع ملی را مدنظر قرار می‌دهد. در حال حاضر نیز در خصوص اعلام مواضع جدیدش درباره سوریه باید گفت تغییری در الگوی سیاست خارجی آنکارا رخ نداده بلکه بر اساس همان رویکرد مصلحت‌اندیشانه گذشته صورت گرفته است.

مخیری درباره دلیل مطرح شدن پیشنهاد مذاکره از سوی اردوغان نیز اظهار کرد: مقامات آنکارا تلاش دارند با چشم‌اندازی که از تغییر موازنه قوا و شکل‌گیری نظم نوین جهانی در ذهن دارند در نهایت به دنبال برآورده کردن منافع ملی باشند. ترکیه بیشترین تضاد را در شمال سوریه با کردها دارد و با تثبیت جایگاه دولت بشار اسد احساس می‌کند برای حل این معضل باید با دمشق تعامل کند و یک بازنویسی در دیپلماسی چندوجهی با دولت دمشق داشته باشد. 

ترکیه در تلاش برای خریدن زمان
کارشناس مسائل ترکیه درباره آغاز احتمالی مذاکرات میان دمشق و آنکارا و تأثیرگذاری آن بر روابط طرفین و همچنین نقش آن در آینده حمایت‌های ترکیه از معارضان شمال سوریه تصریح کرد: به نظر می‌رسد تعاملات و فراز و فرودهای سیاسی مختص روزها و ماه‌های اخیر نبوده و در سال‌های اخیر اتفاق افتاده است، با این تفاوت که هر دو طرف به دنبال کسب حداکثری قدرت و تثبیت جایگاه خودشان بوده‌اند. ترکیه بازیگر مهمی در منطقه بوده و درصدد کسب حداکثری منافع خود است؛ قطعاً آنکارا جایگاه کنونی خود در شمال سوریه را به‌راحتی از دست نخواهد داد و نباید این پیشنهاد و آغاز مذاکرات را به منزله پایان تمام چالش‌ها میان دمشق و آنکارا تلقی کنیم. ترکیه در تلاش برای خریدن زمان و تغییر ظاهری دیپلماسی برای ایجاد وجهه سیاسی جدید در تعامل با سوریه است تا در نهایت منافع خود را تأمین کند.

نباید انتظار وقوع یک اتفاق بزرگ را داشت

مصیب نعیمی، کارشناس مسائل منطقه نیز درباره آغاز احتمالی مذاکرات میان آنکارا و دمشق اظهار کرد: روابط طرفین به دلایل مختلف ازجمله حمایت ترکیه از معارضان و تسلیح آن‌ها از همان آغاز جنگ داخلی در سوریه دچار مشکلات عمده‌ای شده و در حال حاضر با تثبیت جایگاه بشار اسد در دمشق، دو دولت تلاش می‌کنند در گام نخست مسائلی همچون مهاجران، تخلیه خاک سوریه، حمایت نکردن آنکارا از معارضان و... بین یکدیگر را برطرف کنند. از این رو ترکیه تلاش می‌کند با چرخشی در رویکرد سیاسی در قبال سوریه و دست کشیدن از برخی توقعات غیرقابل قبول، منافع خود را در این بزنگاه تأمین کند؛ پایان دادن به تنش در منطقه و تجزیه‌طلبی از سوی ترکیه در سوریه می‌تواند بخشی از آسیب‌های گذشته را جبران کند.

نعیمی درباره چشم‌انداز مذاکرات احتمالی میان دمشق و آنکارا تصریح کرد: نقطه مشترک این است با شرایط فعلی، ترکیه نیاز به یک منطقه امن دارد و این با حضور گروه‌های معارض و تجزیه‌طلب و سایر عوامل تأثیرگذار مهیا نخواهد شد، بنابراین آنکارا احساس می‌کند اگر امروز با سوریه تعامل نکند در ادامه مسیر شاید متحمل هزینه‌های بیشتری هم شود. اما نباید انتظار وقوع یک اتفاق بزرگ و مصالحه آنی را داشته باشیم. قطعاً پس از آن تنش‌های عمیق، دو طرف در راستای تأمین منافعشان مجبور به برقراری ارتباطات هستند تا شاید مذاکره بتواند آغازی بر تعامل در سایر زمینه‌ها باشد.