محمد حسن زاده درباره تقلب علمی گفت: سامانه های همانند جویی و مشابهت یابی در ایرانداک برای زمان تثبیت پروپوزال است، اگر دانشجویی می خواهد پروپوزال خود را در گروه دانشگاه مصوب کند باید به این سامانه مراجعه کند تا متوجه پروپوزال های مشابه نیز شود. به طور طبیعی کار مشابه در دانشگاه های مختلف به صورت همزمان ثبت شده و ممکن است این مشابهت یابی طبیعی بوده باشد.
وی با بیان اینکه مشابهت یابی پروپوزال به معنای جلوگیری از انجام پژوهش نیست، افزود: سامانه به پژوهشگر نشان می دهد، پژوهشی که انجام می‌دهید مشابه اش وجود دارد یا درحال انجام است. از این رو، ایرانداک هشداری به سیستم دانشگاه، استاد راهنما و پژوهشگر در این زمینه می‌دهد و شورای دانشگاه تصمیم برای انجام یا انجام ندادن پروپوزال می‌گیرد. ممکن است به این تصمیم برسند که این مشابه پروپوزال است اما باید انجام شود چون مباحث دیگر را در پروپوزال در نظر گرفته شده است. بنابراین کارهای مشابه مانع ایجاد نمی کند.
حسن زاده تصریح کرد: ایرانداک با استفاده از سامانه گنج و سایر سامانه ها به همه پژوهشگران کشور از طریق سامانه شبکه ملی کتابخانه های دانشگاه و سامانه انتشار دانشگاه این امکان را فراهم کرده که به همه منابع علمی دسترسی داشته باشند. حالا باید دید؛ طبق استاندارد اخلاق پژوهش از این منابع استفاده می شود یا خیر؟ ممکن است از این منابع استفاده شود و به منبع استناد شود یا سهوا استناد آورده نشود یا در چهارچوب مورد استفاده قرار نگیرد. از این رو مجلس شورای اسلامی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی را مصوب کرده است و اگر تقلبی صورت گیرد از طریق این قانون پیگیری خواهد شد.
رئیس ایرانداک بیان کرد: ایرانداک تنها مرجع همانند جویی است. تمام دانشگاه ها ایران که به نوعی با آثار علمی مرتبط باشند باید در این سامانه پرپوزال ها را ثبت کنند تا مورد همانندجویی و تایید قرار گیرد. ما آثار را براساس وجود بیش از یک میلیون مقاله و پایان‌نامه همانند جویی می کنیم. برای مشابهت یابی و همانند جویی درصد مشخص وجود دارد. ایرانداک ابزاری دارد که درصد همانندی را نشان می دهد اما در این زمینه تصمیم نمی گیرد. این درصد به کسانی که در این سامانه ثبت نام کرده اند نشان داده می شود. دانشگاه ها نیز باید اعلام کنند تا چه درصد از همانند یابی را قبول دارند اگر دانشگاهی اعلام نکند بیشتر از ۳۰ درصد همانند یابی مورد قبول قرار نمی گیرد. همچنین دانشگاه تصمیم می‌گیرد که این همانندی مشروع است یا خیر.
وی ادامه داد: همانندی الزاما کار غیر اخلاقی نیست برای نمونه یک نفر اثری را نقد می‌کند و در انتهای این نقد از متنی استفاده می کند و به منبع آن متن نیز استناد نیز می کند بنابراین کپی برداری صورت نگرفته است بلکه موضوع جوری بود که حتما باید از این متن آورده می شد.
وی بیان کرد: از زمان تصویب قانون پیشگیری و مقابله تقلب در مجلس ایرانداک تنها مرجعی است که همانند جویی را اعلام می کند. تمام دانشگاه های وزارت علوم در این سامانه عضو هستند و بخشی از دانشگاه های وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این سامانه ثبت نام کرده اند. بنابراین هر دانشگاهی در این سامانه ثبت نام کند از درصد همانند جویی مطلع خواهد بود. از سالی که مجلس قانون پیشگیری از تقلب را مصوب کرده، پروپوزال های همانند در ایرانداک رو به کاهش است. همچنین پروپوزال هایی که همانندی انجام داده اند، بالای ۳۰ درصد نبوده است. یعنی استفاده از همانند جویی استاندارد و قابل قبول بوده است.
رئیس ایرانداک گفت: دانشگاه هایی که در ایرانداک عضو سامانه همانند جو نشده اند، اطلاعی از همانند جویی آن‌ها نداریم، بخشی از دانشجوها و پایان‌نامه ها هستند که همانند جویی انجام نمی دهند، بنابراین هیچ اطلاعی از آن ها نداریم. اگر تقلب علمی، غیر اخلاقی و مطابق با اخلاق پژوهش صورت می‌گیرد، مربوط به بخشی از پایان نامه هاست که در سامانه ایرانداک همانند جویی انجام نمی دهند و هیچ کدام همانند جویی نکرده اند. درخواست داریم دانشگاه ها با هدف کمک به نظام علمی کشور حتما عضو سامانه شوند.
وی با بیان اینکه بخش عمده تقلب علمی به دلیل نا آگاهی از اصول است، گفت: بخش عمده مربوط به عدم نا آشنایی با استاندار علمی و اخلاقی است. از این رو سامانه آوا راه اندازی شده است این سامانه مربوط به آموزش و آزمون اخلاق پژوهش است. هر دانشجویی که وارد فرایند پژوهش می شود باید ۱۲ سرفصل را بخواند. اگر نمره بالای ۱۷ اخذ کنند، گواهینامه دریافت خواهند کرد در غیر اینصورت باید در این آزمون دوباره شرکت کنند. این گواهی نامه نشان خواهد داد چند درصد از چهارچوب استفاده اخلاقی و علمی در پژوهش مطلع هستند.
نظر شما