اندیشکده آمریکایی‌هادسون در تحلیلی با عنوان «چشم‌انداز تهران جولای ۲۰۲۴ » به قلم احمدهاشمی از نقش مهم مهاجران در ایران از منظر بین‌المللی پرده برداشته و می‌نویسد: مهاجران در مراسم تشییع دکتر رئیسی حضور داشتند و بیش از ۱۰۰ هزار مهاجر افغان در این مراسم تشییع در زادگاهش مشهد شرکت کردند.
واقعیت آن است که از اینکه مهاجران در برنامه‌های حمایتی ایران مؤثر هستند، نباید غفلت کرد. این‌اندیشکده آمریکایی ابراز می‌کند: تهران به طور معمول؛ خارجی‌ها، به ویژه شیعیان را برای تقویت قدرت خود در داخل بسیج می‌کند و ادامه می‌دهد: از این پس ایران برای تقویت قدرت خود بیشتر به نیروهای نیابتی متکی خواهد شد.
اینجااندیشکده‌هادسون به نکته درستی اشاره کرده است. حضور جدی دیاسپورا در برنامه‌های عمومی داخلی و خارجی همه کشورها بسیار اهمیت دارد. حقیقت این است که دیاسپوراها در سیاست خارجی کشورها نقش مهمی دارند و می‌توان گفت بخشی از تعاملات کشورها از طریق مهاجران محقق می‌شود.
در ایران هم این مسئله اتفاق افتاده است.
در طول هشت سال دفاع مقدس، برخی از مهاجران عراقی به حمایت از ایران علیه رژیم بعث، جنگیده‌اند. آن‌ها در تحقق اهداف ایران برای مبارزه با امپریالیسم آمریکا نقش جدی داشته‌اند. پس از پیروزی نیز مهاجران افغانستانی و پاکستانی با حضور در نبرد سوریه و حمایت از سیاست‌های نظامی ایران، در تیپ فاطمیون و زینبیون و مهاجران عراقی و لبنانی در الحشدالشعبی و حزب الله لبنان حاضر شده‌اند.
اگرچه مؤسسه آمریکایی‌هادسون یک‌سویه به مسأله دیاسپورا در ایران نگاه می‌کند اما مسئله مهم این است که نباید از فرصت‌هایی که دیاسپوراها برای ما ایجاد کرده‌اند، چشم‌پوشی کنیم. حتی می‌توان گفت دیاسپورای مقیم ایران تا حدی به گسترش فرهنگ انقلاب اسلامی نیز کمک کرده‌اند که نمونه‌های فراوانی برای این ادعا به‌خصوص از جانب دیاسپورای پاکستانی مشهود است. بخشی از بدنه دیاسپورای مقیم ایران به انقلاب اسلامی همواره وفادار بوده‌اند و این مهاجران به رهبر معظم انقلاب ارادت ویژه‌ای دارند و خود یک مبلغ برای گفتمان جبهه مقاومت محسوب می‌شوند.
حتی به جرئت می‌توان گفت برخی از دیاسپوراها گویا فقط در کشور دیگری به دنیا آمده‌اند و آن‌قدر در فرهنگ و سنن ایرانی ممزوج شده‌اند که تشخیص و تفکیک آنان از ایرانی‌ها کار دشواری است.
اما در ایران با توجه به حجم بالای نیروهای مهاجر که بسیار زیاد است، عمدتاً نوع نگاه دیاسپورای تهدیدمحور، غلبه کرده است. البته این مسئله بدان معنا نیست که نیروهای مهاجر خطرات و مشکلات بزرگ امنیتی را نمی‌توانند رقم بزنند، بلکه بدان معناست که مهاجران می‌توانند فرصت‌هایی را خلق کنند که سایران نمی‌توانند.
با توجه به اهمیت موضوع مهاجران به نظر می‌رسد دولت جدید می‌بایست سیاست کارشناسانه و جدی‌تری را در مواجهه با این افراد پیش بگیرد و فکری اساسی برای مطالبات آنان داشته باشد.

خبرنگار: زینب اصغریان