یک مطالعه جدید، سلول‌هایی را در یک ناحیه حیاتی از مغز پیدا کرده است که به روشی شبیه به فرآیندهای شکل‌گیری حافظه به دارو پاسخ می‌دهند که نشان می‌دهد ممکن است با مسدود کردن این «خاطرات بد» از عوارض جانبی جلوگیری شود.

لوودوپا یا L-DOPA با هدف جایگزینی کمبود دوپامین شیمیایی در مغز افراد مبتلا به پارکینسون است. البته این یک درمان نیست، اما می‌تواند شدت بیماری پارکینسون را کاهش دهد.

متأسفانه پس از چندین سال استفاده طولانی مدت از این دارو، این درمان می‌تواند باعث ایجاد دیسکینزی شود که به معنی وضعیتی است که منجر به حرکات غیرقابل کنترل مانند تکان دادن، تاب دادن و تکان دادن سر شود.

دیوید فیگ، پاتولوژیست دانشگاه آلاباما در بیرمنگام(UAB) می‌گوید: ما به‌ جای جستجوی یک درمان کاملاً جایگزین می‌خواستیم ببینیم آیا در وهله اول راهی برای جلوگیری از ایجاد دیسکینزی وجود دارد یا خیر.

فیگ و تیمش در آزمایش‌هایی که روی موش‌ها انجام دادند، تلاش کردند تا علت اینکه L-DOPA منجر به دیسکینزی می‌شود را شناسایی کنند. آنها شواهدی از فعالیت در بخشی از مغز که در آن کنترل حرکتی به نام «جسم مخطط» انجام می‌شود، یافتند. آنها در تجزیه و تحلیل بیشتر دریافتند که مکانیسم‌ها شبیه به فرآیند شکل‌گیری حافظه هستند.

نورون‌های معروف به D۱-MSN مسؤول بیشتر این فعالیت بودند و ژن‌هایی را بیان می‌کردند که نشان می‌داد آنها توسط L-DOPA فعال می‌شدند و با سایر نورون‌ها ارتباط برقرار می‌کردند که فرآیندی کلیدی در ایجاد خاطرات است.

یکی از ژن‌های بیان‌شده توسط سلول‌های D۱-MSN پروتئینی به نام Activin A تولید می‌کند. هنگامی که محققان در آزمایش‌های بعدی روی موش‌ها آن را مسدود کردند، شروع دیسکینزی مسدود شد.

کارن جوناراس، متخصص مغز و اعصاب از UAB می‌گوید: به نظر می‌رسید که مغز در حال شکل‌گیری یک حافظه حرکتی است و هر بار که یک بیمار درمان L-DOPA را دریافت می‌کند، حافظه پس از قرار گرفتن در معرض L-DOPA آن را به یاد می‌آورد.

وی افزود: ما در اصل با انسداد Activin A از عملکرد توانستیم توسعه علائم دیسکینزی را در مدل‌های موش متوقف کنیم و به طور مؤثر حافظه مغز را از پاسخ حرکتی به L-DOPA پاک کنیم.

حتی زمانی که بیماران درمان L-DOPA را متوقف می‌کنند، به محض شروع مجدد، دیسکینزی عود می‌کند. این پژوهش می‌تواند توضیح دهد که چرا مغز به همان خاطرات حرکتی وابسته است و باعث عوارض جانبی ناخواسته می‌شود.

البته این راهکار هنوز باید روی انسان آزمایش شود، اما در هر حال با توجه به اینکه موش‌ها شباهت زیادی به انسان دارند و اغلب در تحقیقات علمی استفاده می‌شوند، این یافته‌ها باید در افراد مبتلا به پارکینسون نیز تأیید شود.

امید این است که اگر بتوان دیسکینزی را متوقف کرد، L-DOPA بتواند به کار خود در کاهش سفتی، حرکت آهسته و لرزش همراه با بیماری پارکینسون ادامه دهد.

فیگ می‌گوید: اگر دیسکینزی رخ ندهد، بیماران به‌طور بالقوه می‌توانند برای مدت طولانی‌تری درمان پارکینسون را دریافت کنند.

این پژوهش در مجله Neuroscience منتشر شده است.