حجت‌الاسلام محمدمهدی زارعی گلپایگانی با اشاره به آیه پنجم سوره فاطر گفت: قرآن می‌فرماید مواظب باشید فریفته شیطان نشوید. چون به گونه‌ای انسان را فریب می‌دهد که گاهی انسان پس از انجام گناه، احساس موفقیت می‌کند. در واقع شیطان انسان را تا پرتگاه نابودی می‌برد و انسان زمان مرگ متوجه می‌شود که چه کلاهی سرش رفته است.

وی افزود: قرآن می‌فرماید ای مردم بدانید این صحنه‌ای که در آن قرار دارید، یک امتحان است که به زودی به پایان می‌رسد. پس مواظب باشید دنیا با تمام جلوه‌های آن شما را فریب دهد ولی فریب نخورید. کلمه غَرور یعنی بسیار فریبنده که منظور شیطان است است. شیطان همواره تلاش می‌کند تا انسان را به شکل های مختلف فریب دهد.

استاد مدرسه امام خمینی (ره) در نجف اشرف با اشاره به آیه 22 سوره اعراف گفت: شیطان به سراغ آدم و حوا رفت و آن دو را با فریبکاری ساقط کرد. شیطان سوگند یاد کرد که دلسوز آنهاست و بعد گفت اگر از میوه درخت بهشتی بخورند، مرگ برای آنها معنی نخواهد داشت و به یک حکمرانی تمام نشدنی می رسند و سپس قسم خورد که در روایت آمده است آدم و حوا باور نمی کردند کسی به خدا قسم بخورد و دروغ بگوید.

وی افزود: شیطان به گونه‌ای آنها را فریب داد که اگر از آن درخت نخورند، سعادت آن ها مخدوش می‌شود. شیطان در تمام گناهان از این روش استفاده می‌کند. به گونه‌ای که گناه را سرمنشاء سعادت و خوشبختی جلوه می‌دهد ولی وقتی انسان مرتکب گناه می‌شود، ابتدای نکبت در وجود او حاصل می‌شود و سپس ناراحتی و عذاب وجدان به سراغش می‌آید.

این استاد حوزه با استناد به آیه 27 سوره اعراف گفت: هنر شیطان این است که انسان را گول می‌زند و با وسوسه برای یک گناه، آسایش را از او می‌گیرد و به دنبال آن گناهان دیگر را وسوسه می‌کند. مثلا در آیه 16 سوره حشر می‌فرماید شیطان به انسان می‌گوید «اگر کفر بورزی، من از تو حمایت می کنم» او کفر می ورزد ولی شیطان می گوید «از این رفتار زشت تو بیزارم». خیلی زشت است کسی بر سر سفره لطف خدا بنشیند و آنگاه کفر بورزد.

زارعی گلپایگانی ادامه داد: غرور که هنر شیطان است در فارسی به معنای خودشیفتگی است. غرور، معنای مثبتی ندارد که بگوییم احساس غرور می‌کنیم. مثلا غرور جوانی یعنی گول جوانی را نخوریم. قرآن می‌گوید شیطان غَرور است. بر اساس روایات بخشی از گول خوردن ما مربوط به عبادت هایمان است. یعنی فکر می کنیم ما عبادتی انجام دادیم ولی شیطان گول می‌زند که تو خیلی خوبی و هیچ کس مثل تو این گونه عبادت نمی کند.

وی افزود: جمله ای از امام خمینی(ره) نقل شده که ما نماز می‌خوانیم و اولیای الهی برای اینگونه عبادت ها استغفارهای سنگین می‌کنند. چون می‌گویند شما روبه‌روی درگاه الهی ایستاده‌اید ولی حواستان هزار جای دیگر است در حالی که اگر با یک انسان معمولی اینگونه سخن می‌گفتید، ده‌ها بار معذرت خواهی می‌کردید و در نهایت هم می خواهید بر سر خدا منت بگذارید.

از کارهای خوب خود بترسید

وی از غرور بعد از عمل به عنوان یکی از دستمایه های فریب شیطان یاد کرد و گفت: آن جوانی که در عزاداری امام حسین(ع) حال خوبی پیدا می کند، بعد از جلسه احساس خوبی به او دست می دهد و تصور می کند دیگر هیچ گناهی ندارد ولی وقتی به منزل می رسد و مادر می پرسد چرا دیر آمدی، قیل و قال به راه می اندازد. گویا این جوان منتی بر سر خدا دارد لذا با پدر و مادر با غرور سخن می گوید و شیطان از این غرور لذت می برد. به همین دلیل گفته اند از کارهای خوب خود بترسید تا مبادا باعث غرور شما شود.

گریه بر امام حسین (ع) لطف خداست

استاد حوزه علمیه اصفهان ادامه داد: به همین دلیل بعد از نماز سجده شکر به جامی آوریم و بعد از خواندن زیارت عاشورا نیز سر به سجده می گذاریم و خدا را شکر می کنیم که دل های ما را داغدار سیدالشهدا(ع) قرار داده و اگر اشک می ریزیم و سینه می زنیم، لطف خداست و لذا باید فکر کنیم که چگونه شکر این نعمت را به جا آوریم. سجده شکر به همین دلیل اهمیت دارد که عمل ما پس از این سجده، عیار و ارزش پیدا می کند. چون اقرار می کنیم که دِین خود را به خدا ادا می کنیم.

وی افزود: برخی افراد مغرور بعد از عبادت و دعا می‌گویند چرا خدا فلان کار را برای ما انجام نمی دهد. درواقع اینگونه افراد تصور می کنند که خدا یک دستگاه حاجت پرداز است. شیوه شیطان این است که فریبکارانه به سراغ انسان می آید و انسان را با کار خوب فریب می دهد به گونه ای که انسان با همان حالت غرور چند گناه انجام می دهد و خودش متوجه نمی شود. چون مغرور به کار خوب خود است.

زارعی گلپایگانی ادامه داد: به همین دلیل گفته‌اند کار خوب کافی نیست و کار خوب باید با یک فهم خوب همراه شود که بفهمیم این کار خوب، لطف خداست و ما ممنون خدا باشیم ولی اگر به کار خوب، مغرور شویم بعد از آن به عمل بد مشغول می‌شویم.

خدا را ابزاری برای رسیدن به دنیا قرار ندهیم

این پژوهشگر مذهبی گفت: مشکل اینجاست که توجه نداریم دنیا کوچک است و باید آن را ابرازی برای رسیدن به بزرگتر قرار داد. برخی خدا را ابزاری برای رسیدن به دنیا قرار می‌دهند و تصور می‌کنند دنیا به قدری بزرگ است که وقتی کسی می‌خواهد آنها را خداپرست کند، می‌گویند خداپرستی کن تا به دنیا برسی در حالی که خدا بزرگتر از دنیاست و قرار نیست کسی با خداپرستی به دنیا برسد.

وی افزود: باید در متن دنیا به سراغ خدا رفت و دنیای ما باید آباد باشد. در واقع باید در متن زندگی دنیا حرکت کنیم ولی نباید خدا را اینقدر کوچک ببینیم که از پلکان خدا به دنیا برسیم. این کار خطاست و کسانی که این گونه فکر می کنند، اگر روزی دنیای آنها کم و زیاد شود، با خدای خود مشکل پیدا می کنند. قرار نیست دعا بی‌اثر باشد ولی قرار هم نیست همه دعاهای ما مورد اجابت قرار گیرد که در آن صورت دنیا ویران می شد.