اسلام، تنها مکتب حیات بخش بشریت و قرآن کریم آخرین و کامل‌ترین نسخه از کتاب های آسمانی به شمار می‌رود. کسانی مهمان این کشتی نجات خواهند بود که خود را تسلیم فرامین و دستورات آن بدانند. انقلاب اسلامی ایران در توسعه شعاع انوار اسلام در سراسر جهان، نقش موثّری ایفا کرده و به برکت این انقلاب، صدای اسلام و ندای قرآن کریم به اقصی نقاط این دنیای خاکی رسیده است.

برزیل از لحاظ وسعت، بزرگترین و از نظر جمعیت نیز پرجمعیت­‌ترین کشور آمریکای جنوبی می­ باشد. زبان رسمی این کشور، زبان پرتغالی و مذهب رسمی آن کاتولیک است، اما ابراز عقیده و فرهنگ اتباع تمام ادیان در کشور برزیل، آزاد می­ باشد و تشکیل خرده جامعه‌ها در این کشور نیز آزاد است. جمعیت کشور برزیل بیش از ۲۰۷ میلیون نفر است که حدود یک و نیم میلیون نفر از این جمعیت را مسلمانان تشکیل می دهند و جمعیت شیعیان در برزیل حدود ۶۰۰ هزار نفر تخمین زده می شود. شیعیان برزیل در مراکز اسلامی خود مشغول به فعالیت‌های مختلفی هستند و علاقه برزیلی‌ها برای آشنایی با فرهنگ اسلام ناب و تشیع، مسئولیت مبلغین در این کشور را بیشتر می‌کند.

آنچه در پی می ‏آید گفتگویی کوتاه با دکتر «جمیل ابراهیم اسکندر» استاد فلسفه دانشگاه‌های برزیل و مدیر سابق مرکز اسلامی شهر «کوریتیبا» این کشور در خصوص اسلام در برزیل، فعالیت های مسلمانان در این کشور، وضعیت شیعیان و مراکز شیعی در برزیل و تاثیر انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی(ره) بر جامعه مسلمانان برزیل است.

با سلام و تشکر بابت فرصتی که در اختیار ما گذاشتید؛ به عنوان طلیعه گفتگو، لطفا خودتان را معرفی کنید.

علیکم السلام، خواهش می‌کنم. اینجانب دکتر جمیل ابراهیم اسکندر، استاد فلسفه قرون وسطی عربی در دانشگاه فدرال سائوپائولو - برزیل هستم و از اینکه در این گفتگو شرکت می‌کنم، خُرسند هستم.

لطفاً از تحصیلات و مشارکت خود در فعالیت‌های فرهنگی - اجتماعی برای ما بفرمائید.

من تمام تحصیلاتم را تا مقطع دکتری در برزیل انجام دادم. مدرک لیسانس فلسفه را از دانشگاه پاپی کاتولیک پارانا - PUCPR، مدرک کارشناسی ارشد در رشته فلسفه را از دانشگاه پاپی کاتولیک سائوپائولو PUC-SP و مدرک دکتری را از دانشگاه ایالتی کامپیناس – UNICAMP، در کامپیناس- سائوپائولو اخذ نمودم.

از سوابق مدیریت خود در مراکز آموزشی و فرهنگی در برزیل برای ما بفرمائید. مثلا چند سال مدیریت مسجد حضرت علی ابن ابی طالب(ع) Sociedade Beneficente de Curitiba را بر عهده داشتید؟

بله. من به مدت ۱۲ سال، مدیر مسجد Sociedade Beneficente Moçulmana do Paraná در شهر کوریتیبا بودم. همچنین حدود ۱۰ سال، یعنی از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲، مدیریت مدرسه برزیلی - عربی کوریتیبا را بر عهده داشتم، این مدرسه در حقیقت، متعلّق به جامعه مسلمانان نیکوکار پارانا است و توسط آنان اداره می‌شود و همواره از نظر فرهنگی و مذهبی همچون سایر نهادهای مذهبی مانند کلیساهای کاتولیک و ارتدکس، بسیار فعّال و پویا می‌باشد.

تعداد کل مساجد و گروه‌های خیریه مسلمانان در برزیل، چقدر است؟    

با تحقیقی که من انجام داده‌ام، در کل برزیل، حدود ۴۰ مسجد داریم؛ اما متاسفانه از تعداد گروه‌های رسمی خیریه متعلق به مسلمانان این کشور، اطلاعی ندارم.

آیا از آمار رسمی جمعیت مسلمانان در برزیل اعم از شیعه و سنی، اطلاعاتی در اختیار دارید؟ 

متاسفانه هیچ آمار رسمی پیرامون جمعیت مسلمانان در برزیل، موجود نیست؛ اما داده‌های رسمی که در سال ۲۰۲۳ از طریق یک سرشماری رسمی منتشر شد، حکایت از زندگی ۱۲ میلیون عرب در برزیل، داشت و اکثریت قریب به اتفاق آنها، سوری تبار و لبنانی تبار هستند. بر اساس این داده‌ها می‌توان حدس زد که در مجموع حدود ۵ میلیون نفر مسلمان در برزیل، زندگی می کنند.

فعالیت‌های مذهبی مسلمانان برزیل بیشتر در کدامیک از شهرهای این کشور متمرکز است؟

مسلمانان برزیل در تمام ایالت های این کشور، سکونت دارند، اما بیشترین و مهم‌ترین نقاط تجمع مسلمانان برزیل در شهرهایی همچون سائوپائولو، پارانا، ماتوگروسو و ماتوگروسو دوسول، گویایس، ریوگرانده دوسول، ریودوژانیرو و... می‌باشد.

آیا پیروزی انقلاب اسلامی ایران در پیشرفت اسلام در کشور برزیل مؤثر بوده است؟

من شک ندارم که پیروزی انقلاب اسلامی ایران برای جوامع شیعی در برزیل و برای بسیاری از برزیلی‌های مسلمان تباری که به اسلام بازگشتند، بسیار موثر بوده است. به اعتقاد من، هویت شیعی امروز شیعیان برزیل، مرهون تلاش مبلّغانی است که به برزیل آمده‌اند تا دکترین اسلامی - شیعی را در ایالت‌های مختلف برزیل گسترش دهند.

کدامیک از فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی همچون ترجمه کتب مختلف، حضور مبلغان شیعه در منطقه و تأسیس مساجد به رشد اسلام و افزایش تعداد مسلمانان در برزیل کمک می‌کند؟

همه این کارها و کارهای مشابه دیگر می تواند که در رشد اسلام در کشور برزیل، تاثیرگذار باشد، اما به نظر من اعزام مبلغان دینی آموزش دیده برای حضور در منطقه و نیز ترجمه و توزیع کتاب جهت معرفی صحیح اسلام، اثرگذاری بیشتری دارد، زیرا به شدّت در زمینه اعزام مبلّغ و وجود کتاب‌های شناختی پیرامون اسلام و رسول اکرم(ص)، عطش و نیاز احساس می‌شود.

نظر مردم برزیل اعم از مسلمان و غیر مسلمان و نیز نظر سیاستمداران برزیلی در مورد مسئله فلسطین چیست؟

امروز بیداری اسلامی نه تنها در منطقه خاورمیانه، بلکه در سایر مناطق دنیا به وجود آمده است. در سال‌های اخیر در کشورهای آمریکای لاتین و خصوصاََ برزیل هم این مسئله وجود داشته و تظاهرات چشم‌گیر مردم برزیل اعم از دانشجویان، دانش‌آموزان، سیاست‌مداران، مذهبی‌ها، معلّمان و حقوقدانان در حمایت از مردم مظلوم فلسطین، مویّد این مطلب است.

برزیل یک کشور آزاد در زمینه استفاده زنان از پوشش حجاب است، نظر شما به عنوان یک مسلمان برزیلی در مورد حجاب اسلامی بانوان چیست؟

من معتقدم که حجاب اسلامی در حقیقت یک شیوه‌نامه‌ ابلاغ شده از سوی اسلام با هدف حفظ زنان از نگاه‌های بد است. در عین حال حجاب، یک هویت اسلامی نیز است و زن مسلمان با حجاب خود، هویت مسلمان بودن خود را اعلام می‌کند و از این طریق، هم به خود و هم به بقیه، احترام می‌گذارد.

از دیدگاه شما انقلاب اسلامی ایران چه تأثیراتی بر جهانی شدن اسلام داشته است؟

انقلاب اسلامی ایران که در سال ۱۳۵۷ شمسی به رهبری امام خمینی(ره) و توسط مردم شکل گرفت، یک واقعه بی‌سابقه و یک قیام علنی علیه ظلم بود و مردم دنیا در آن زمان، این انقلاب را به صورت زنده از تلویزیون ها، تماشا می کردند. اسلام بدون شک با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بیشتر شناخته شد و این انقلاب، توجه جهانیان را به خود و اسلام، جلب کرد. باید با جرأت گفت که امروز انقلاب اسلامی ایران از مهم‌ترین انقلاب‌های تاریخ به شمار می‌رود.

مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران از نگاه شما به عنوان یک مسلمان غیر ایرانی، چیست؟

انقلاب اسلامی ایران که به رهبری امام خمینی رضوان‌الله‌علیه شکل گرفت، دستاوردهای مهمی نه فقط برای ایران، بلکه برای دنیا داشت، اما به نظر من مهمترین این دستاوردها عبارت از برابری اجتماعی در دسترسی به آموزش و بهداشت، بالا بردن سطح تحصیلات مردم ایران، کاهش چشمگیر فقر، رعایت قوانین عادلانه و جهش بزرگ در خودکفایی در عرصه فناوری است.

نظر شما به عنوان یک برزیلی در خصوص رهبر معظم انقلاب اسلامی چیست؟

به اعتقاد من، حضرت آیت الله خامنه‌ای، انسانی حکیم از نسل حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله هستند. ایشان، یک انسان کامل، عاقل، دانا، فاضل، عالم، دانشمند و خردمند می باشند که مسائل دینی کشور را با منصفانه‌ترین برداشت از فقه اسلامی، هدایت می‌کنند. ایران در سایه رهبری ایشان، کشوری شایسته احترام به خاطر حفظ تمامیت اخلاقی خود است. برای من خیلی جالب است که وقتی حضرت آیت الله خامنه‌ای در انظار عمومی ظاهر می‌شوند، مردم آرزو می‌کنند که ایشان را از نزدیک‌، زیارت کنند.

پیاده روی اربعین، بزرگترین اجتماع مسلمانان در سراسر جهان است؛ به نظر شما چرا میلیون‌ها نفر از سراسر جهان در ایام اربعین به کربلا می‌روند؟

شهادت امام حسین(ع) در قیام عاشورا در حقیقت، اسلام واقعی را از نابودی، نجات داد. داستان زندگانی حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام با وجود اینکه غمگین است؛ اما برای مردم دنیا، بسیار جذّاب است؛ زیرا ایشان الگوی واقعی شجاعت، صداقت، دینداری و میراث اخلاقی اهل‌بیت(ع) به شمار می‌روند و شاید به همین خاطر است که میلیون‌ها نفر به عشق امام حسین(ع) در مراسم زیارت اربعین، پیاده‌روی می‌کنند.

اعظم ربانی