سامانه ملی املاک و اسکان به عنوان یکی از نوآوری‌های دولت در حوزه مسکن و شهرسازی، با هدف ایجاد شفافیت و نظم در بازار مسکن طراحی شده است. این سامانه با جمع‌آوری اطلاعات دقیق و جامع از املاک و سکونتگاه‌ها، بستری را فراهم می‌آورد تا برنامه‌ریزی‌های کلان و سیاست‌گذاری‌های مؤثرتر و هدفمندتری در این حوزه صورت گیرد. به واسطه این سامانه، دولت می‌تواند به طور همزمان از داده‌های به‌روز و کاملی برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و اجتماعی استفاده کند و بدین ترتیب، مشکلات و چالش‌های موجود در بازار مسکن را به شکل بهتری مدیریت نماید.

سامانه ملی املاک و اسکان یکی از ابزارهای کلیدی در دست دولت است که نقشی بسیار مهم در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های کلان مسکن دارد. این سامانه با جمع‌آوری و ثبت دقیق اطلاعات املاک و سکونتگاه‌ها، دو مزیت بزرگ را به همراه دارد. نخستین مزیت آن جلوگیری از سوداگری و دلالی در بازار مسکن است. به دلیل شفافیت اطلاعات، امکان خرید و فروش‌های غیرقانونی و احتکار مسکن به شدت کاهش می‌یابد. دومین مزیت این سامانه، تسهیل در ارائه خدمات به مردم است. با مراجعه به این سامانه، افراد می‌توانند به راحتی به خدمات مختلف دسترسی پیدا کنند، بدون اینکه نیاز به مراجعات مکرر به سازمان‌ها و نهادهای مختلف داشته باشند.

این سامانه توانایی انجام سرشماری نفوس و مسکن را به صورت همزمان دارد، که این ویژگی بسیار مهمی است و نباید از اهمیت آن غافل شد. با این قابلیت، دولت می‌تواند با اهداف مختلفی از داده‌های جمع‌آوری شده استفاده کند و برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری را انجام دهد. اصلی‌ترین هدف این سامانه، شناسایی واحدهای خالی است. این اطلاعات کمک می‌کند تا این واحدها به بازار مسکن عرضه شوند و بدین ترتیب از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و اجاره‌بها جلوگیری شود.

با استفاده از سامانه ملی املاک و اسکان، مسکن به تدریج از یک کالای سرمایه‌ای به یک کالای مصرفی تبدیل می‌شود. در حال حاضر، مسکن به دلیل نقش سرمایه‌ای‌اش قیمت‌های بسیار بالایی دارد و امکان خرید آن برای بسیاری از مردم عادی فراهم نیست. اما با تکمیل اطلاعات این سامانه، می‌توان این روند را تغییر داد و مسکن را به یک کالای مصرفی و قابل دسترس برای عموم مردم تبدیل کرد. این تغییر می‌تواند تاثیرات مثبت زیادی بر روی بازار مسکن و وضعیت اقتصادی خانوارها داشته باشد.

علاوه بر این، تکمیل اطلاعات سامانه ملی املاک و اسکان می‌تواند به ارائه خدمات مختلفی همچون ثبت نام در طرح نهضت ملی مسکن، طرح جوانی جمعیت، تخفیف‌های وزارت نیرو برای مالکان کم‌مصرف، صدور دسته چک و ... کمک کند. این خدمات باعث می‌شود تا مردم به شکل ساده‌تری به امکانات و تسهیلات مختلف دسترسی داشته باشند. همچنین، شناسایی خانه‌های خالی و عرضه آن‌ها به بازار مسکن از اهداف دیگر این سامانه است که می‌تواند در کنترل قیمت‌ها و اجاره‌بها موثر باشد.

با ثبت اطلاعات در این سامانه، امکان فروش یا اجاره یک واحد مسکونی به چند فرد به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. این امر باعث می‌شود تا معاملات مسکن به شکل قانونی‌تر و شفاف‌تری انجام شود و از بروز مشکلاتی مانند فروش یا اجاره مضاعف یک واحد جلوگیری شود. در نهایت، سامانه ملی املاک و اسکان با ایجاد شفافیت و سامان‌دهی بازار مسکن، می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت مسکن در کشور ایفا کند.

از همین رو اهمیت تکمیل سامانه املاک و اسکان بسیار زیاد است و علاوه بر لزوم همکاری دستگاه‌های اجرایی نظیر سازمان ثبت احوال و بانک مرکزی که در حال حاضر بیشترین عدم همکاری را با سامانه مذکور دارند؛ این موضوع باید در برنامه عملیاتی وزیر جدید پیشنهادی دولت نیز به طور کامل گنجانده شود و به سمت استقرار کامل نظام داده‌محور در حوزه مسکن با تکمیل سامانه املاک و اسکان حرکت کنیم