بسیاری از تحلیلگران سخنان رئیسجمهور و اتفاقات روز رأیگیری را در نتیجه آرای وزرا مؤثر دانستند و برخی هم تحلیل کردند اگر این سخنان نبود شاید دو تا چهار وزیر امکان کسب رأی اعتماد را نداشتند. در زیر بر اساس آمار و با توجه به دو رأیگیری فراکسیون انقلاب اسلامی و رأیگیری نهایی در صحن، به تحلیل میزان اثربخشی سخنان رئیسجمهور در تعداد وزرای راهیافته به دولت میپردازیم .
تعداد اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی حدود ۱۹۰ نفر است . ۱۵۷ نفر در رأیگیری فراکسیون سهشنبه شب ( ۳۰ مرداد) شرکت داشتند. در نتیجه رأیگیری، از مجموع ۱۵۷رأیدهنده، وزیر بهداشت ۳۵ رأی( ۲/۲۲درصد) ، وزیر میراث ۵۱ رأی (۴/۳۲درصد)، وزیر تعاون ۶۲ رأی ( ۴/۳۹درصد) و وزیر اقتصاد ۷۳ رأی (۵/۴۶درصد) را بدست آوردند.
از سوی دیگر فراکسیون مستقلین ولایی که مجموعهای از نمایندگان اصلاحطلب و نیز نمایندگان مستقل را شامل میشود، در بیانیهای اعلام کردند به همه وزرای پیشنهادی رأی خواهند داد. تعداد اعضای فراکسیون مستقلین و اصلاحطلبان حدود یکصد نفر است.
در روز رأیگیری ( یک شهریور ۱۴۰۳ ) بر اساس اعلام رئیس مجلس، تعداد ۲۸۸ نفر در صحن حاضر بودند که اگر نسبت بگیریم ، ۱۸۹ نفر از فراکسیون انقلاب اسلامی و ۹۹ نفر از فهرست مستقلین و اصلاحطلبان در صحن حضور داشتهاند.
اگر فرض کنیم ۹۵ درصد لیست مستقلین بهطور کامل به همه وزرا رأی مثبت داده باشند ( برای کاهش خطا فرض میکنیم ۵ درصد مستقلین در خصوص هر وزیر به تصمیم فراکسیون تمکین نکرده و حسب نظر خود، به وزیر مربوط رأی مثبت ندادهاند) در نتیجه؛
۹۴ رأی هر وزیر متعلق به لیست مستقلین بوده است. با این فرض؛ رأی نمایندگان فهرست انقلاب اسلامی به هر یک از وزرا به ترتیب زیر است:
وزیر بهداشت؛ از کل ۱۶۳ رأی وی، ۶۹ رأی به اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی تعلق دارد. بهعبارتی ۳۶درصد اصولگراها به وزیر بهداشت رأی مثبت دادند که ۲۷ نفر بیش از نسبت رأی گیری فراکسیون است.
وزیر میراث؛ از کل ۱۶۸ رأی وی، ۷۴ رأی به اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی تعلق دارد. بهعبارتی ۳۹درصد اصولگراها به وزیر میراث رأی مثبت دادند که ۲۳ نفر بیش از نسبت رأیگیری فراکسیون است.
وزیر تعاون؛ از کل ۱۹۱ رأی وی، ۹۷ رأی به اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی تعلق دارد. بهعبارتی ۳/۵۱درصد اصولگراها به وزیر تعاون رأی مثبت دادند که ۲۳ نفر بیش از نسبت رأیگیری فراکسیون است .
وزیر اقتصاد؛ از کل ۱۹۲ رأی وی، ۹۸ رأی به اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی تعلق دارد. بهعبارتی ۸/۵۱درصد اصولگراها به وزیر اقتصاد رأی مثبت دادند که ۱۱ نفر بیش از نسبت رأیگیری فراکسیون است.
بهطور کلی ۳۶ درصد، ۳۹ درصد،۳/۵۱ درصد و۸/۵۱ درصد اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی به وزرای بهداشت، میراث ، تعاون و اقتصاد رأی مثبت دادهاند.
در مقایسه با رأیگیری فراکسیون در شب قبل رأیگیری صحن، سخنان رئیس جمهور و سایر اتفاقات روز رأیگیری به ترتیب موجب تغییر نظر مثبت طیف اصولگرای مجلس به میزان ۲/۱۴ درصد برای وزیر بهداشت ،۴/۷ درصد برای وزیر میراث ،۱/۱۲درصد برای وزیر تعاون و۳/۵درصد برای وزیر اقتصاد شد.
بررسی و مقایسه نتایج رأیگیری فراکسیون و صحن نشان میدهد اگر همان نسبت رأی فراکسیون انقلاب اسلامی، در صحن نیز ثابت میبود، فقط وزیر بهداشت از راهیابی به دولت باز میماند و با توجه به آرای مستقلین و اصلاحطلبها، سایر وزرا حداکثر نسبی آرا را بدست آورده و وارد دولت میشدند.
درنتیجه، این تحلیل که فضای مجلس بهشدت متأثر از سخنان رئیس جمهور قرار گرفت و همین امر سبب رأیآوری کل کابینه شد، تحلیل درستی نیست . بلکه گمانهزنیها و نیز رأیگیری فراکسیون انقلاب اسلامی در شب قبل رأی اعتماد، حاکی از آن است که نتیجه نهایی کاملاً محتمل بوده است و به جز وزیر بهداشت، امکان رأیآوری سایر وزرا تقریباً قطعی به نظر میرسیده است.
کنش طیف مستقل و اصلاحطلب و تأیید ۱۰۰ درصدی کابینه توسط آنها کاملاً طبیعی است، اما لازم است کنشگری طیف موسوم به فراکسیون انقلاب اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
دلایل اقبال ۳۰ تا ۵۰ درصدی اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی به چهار وزیر مزبور متعدد و متنوع است؛
۱. برخی از نمایندگان اصولگرا معتقد بودند رئیس جمهور در ارائه فهرست وزرای پیشنهادی از سوی طیفهای تندرو اصلاحطلب تحت فشار بوده و در این شرایط رد کردن برخی وزرایی که مهر اصلاح طلبی پررنگتری بر پیشانی دارند، تضعیف رئیسجمهور و اثبات ادعای آن طیف تندرو را به همراه خواهد داشت؛ بنابراین معتقد بودند باید در کنار وزرای اصولگرا و معتدل، به وزرای اصلاحطلب پیشنهادی نیز اعتماد کرد و این پیام مناسبی به رویکرد پزشکیان خواهد بود و وفاق ملی را جامه عمل خواهد پوشاند.
۲. برخی دیگر از اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی بر کارآمدی وزرای پیشنهادی اصرار داشتند و گزینههای بعدی را در صورت عدم رأیآوری آنان، ناکارآمدتر و از جهات سیاسی تندتر میدانستند. این امر در خصوص هر چهار وزیر وجود داشت و هر یک از آنها، موافقان جدی در بدنه جریان اصولگرایی داشتند و به جهت متنفذ بودن آنها، بالطبع برخی افراد را نیز مجاب به همراهی میکردند.
۳. در این میان عدهای نیز معتقدند تعدادی از نمایندگان فهرست فراکسیون انقلاب اسلامی در واقع نگرشهای مستقل و بعضاً اعتدالی دارند و هر چند نامشان در فهرست جریان اصولگرا تعریف میشود اما رأیشان را به سبد جریان مستقل و اعتدال و اصلاحطلب میریزند. شاید بتوان حداقل ۱۰ تا ۱۵ درصد نمایندگان فراکسیون انقلاب اسلامی را در این زمره دانست.
۴. بدون شک لابیهای سیاسی و توافقات پشت پرده هم بعضاً نقش پر رنگتری نسبت به تعصبات حزبی پیدا میکند. این لابیها صرفاً در جهت منافع شخصی تعریف نمیشود، بلکه گاه ممکن است در خصوص منافع منطقهای یا تعهدهایی برای اصلاح رویکردها و یا استفاده از افراد خاص در دولت با هدف پیشگیری از اقدامات حزبی و سیاسی در وزارتخانه مربوط صورت گیرد.
در پایان می توان گفت ضمن اینکه سخنان رئیس جمهور و تأکید وی بر هماهنگیهای لازم با رهبری نظام در خصوص برخی وزرا و تأیید دستگاههای نظارتی و امنیتی تأثیر مثبت داشت، اما سهم آن آنقدر نبود که تغییر جدی در نتیجه نهایی کابینه داشته باشد و عواملی دیگر بر اساس آنچه گفته شد، چنین نتیجهای را رقم زد.
امید است دولت محترم نیز این پشتوانه آرای نمایندگان مجلس را قدر بداند و با تعامل و همراهی مؤثر دولت و مجلس شاهد رفع مشکلات کشور و بهبود اوضاع اقتصادی و پیشرفت و توسعه ایران اسلامی باشیم.
۳ شهریور ۱۴۰۳ - ۰۸:۴۶
کد خبر: ۱۰۰۷۵۳۸
رأیگیری وزرای دولت چهاردهم پس از دو هفته کار سنگین در مجلس و در نهایت پس از آخرین دفاع رئیس جمهور انجام شد و همه اعضای کابینه پیشنهادی دکتر پزشکیان توانستند رأی لازم را برای حضور در کابینه کسب کنند.
زمان مطالعه: ۵ دقیقه
نظر شما