دکتر اصغر مهاجری به قدس آنلاین می گوید: اتفاقاتی که امروز در نظام معیارین پوشش پسران و دختران در اطلس جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی ایران شاهد هستیم به صورت کلی سه بستر و ریشه دارد.

بستر نخست به سطح بین المللی و جهانی بر می گردد؛ نظام جهانی با محوریت مرکز سلطه و ابزارهایی که در اختیار دارد در حال تولید و بازتولید منظم و مستمر نظام معیارین در سطح ارزش ها، هنجارها و رفتارهاست. دستگاه های قدرتمندی نیز در اختیار دارد؛ از نظام هالیوودی تا نظام های دانشگاهی، رسانه ای و غیره کار خود را انجام می دهند و مادامی که مرکز سلطه در راستای سیاستگذاری های فرهنگی خود چنین تولید و بازتولیداتی دارد با شیب ملایمی به پیرامون منتقل می شود و کشورهای پیرامون نیز در نظم جهانی از این مرکز پیروی می کنند.

این استاد دانشگاه تهران ادامه می دهد: دومین نکته این است که جهان تعاملات اجتماعی بین زن و مرد بر اساس نسبی بودن طی ۴۰ یا ۵۰سال اخیر در حال دگردیسی شدید قرار گرفته و در این دگردیسی می خواهد ثابت کند ارزش ها و هنجارهایی که در مورد جنسیت ها وجود دارند بازتولید جوامع و از نوع فرهنگی هستند و بگوید که می توان مرزها را شکست و ربطی به جنس خاصی ندارد و دسترسی به تمامی فرصت های زندگی برای جنس زن و مرد برابر است؛ بنابراین تلاش می کند که تابوها، نمادها، ارزش ها و هنجارهایی که وجود داشته و زن و مرد را متمایز می کرده را به حداقل برساند بنابراین نظام جنسیت زن در حال زیر کشیدن نظام سلطه مردان است.

 این پژوهشگر مسائل اجتماعی درباره مؤلفه سوم می گوید: کشورهایی مانند کشور ما که صاحب ایدئولوژی هستند و مدعی اند که با نظم جهانی نظام سلطه هماهنگ نیستند و در برابر عرض اندام جهانی قرار می گیرند فقط و فقط به شرطی می توانند نظام هنجارین خود را در جامعه غالب نگه دارند که توانایی تولید و بازتولید فرهنگ خود را داشته باشند اما از آنجا که نظام فرهنگی کشور ما و سکان داران فرهنگی مان کم توانند و از طرفی به اندازه کافی دغدغه مند نیستند و یا به هر دلیلی دیگری قابلیت تولید و بازتولید فرهنگ خود را ندارند؛ نظام فرهنگی ایران مانند دیگر کشورهای پیرامون، تسلیم نظام مرکزی سلطه است.

مهاجری عنوان می کند: سه عاملی که ذکر شد سبب می شود ما هر روز شاهد تبلور و تجلی نوعی از سبک زندگی باشیم که در مرکز جهان تولید و بازتولید می شود و به پیرامون اشاعه پیدا می کند.

رسالت خطیر رسانه چیست؟

نکته مهم تر و رسالت خطیر رسانه ها این است که نظام فرهنگی ما و دستگاه های عریض و طویلی که برایش تعریف کرده ایم که در زمان بودجه دست و پا می زنند تا بخش بیشتری از بودجه بگیرند اگر قابلیت و توانایی تولید و بازتولید فرهنگی را ندارند باید تلاش کنند آن بودجه ها را برگردانند یا دستگاه های نظارتی از جمله رسانه که چشم بیدار جامعه است از آنان بپرسد این قدر بودجه گرفتید، خروجی تان کجاست؟

بنابراین سه مثلت ذکر شده، پاسخ این پرسش است که چرا دختران ما پسرنما شده اند و دارند سبک زندگی پوششی خاصی را به نمایش می گذارند. این موضوعی است که در حال حاضر تقریبا به طرف اکثریت حرکت می کند و روز به روز روی رفتار دختران بیشتر اثرگذار خواهد بود.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی اذعان می کند: زنان برای برچیدن نمادهای سلطه مردان دست به کار شده اند و این گونه دارند اعلام می کنند ما به عدالت به معنای دسترسی یکسان در همه عرصه های قومی، مذهبی و جنسیتی معتقدیم.

مهاجری تأکید می کند: به عنوان یک پژوهشگر اجتماعی کاری به خوب و بد یا درست و نادرست بودن موضوع ندارم اما زمانی که ما عرصه های دسترسی به عدالت در حوزه های مختلف را داریم آماده می کنیم در و اقع عرصه را برای دسترسی به حوزه های یکسان در حوزه پوشش و دیگر حوزه ها نیز فراهم می کنیم پس این موضوع، یک امر جهانی است که قدرتش در مرکز است و دارد تولید و بازتولید انجام می دهد، تواناست و اقتصاد، فرهنگ، سیاست و همه را با هم دارد بنابراین چنانچه کشوری ایدئولوژیک است و می گوید چنین چیزی را برنمی تابم، باید توانایی تولید و بازتولید نظام فرهنگی خود را داشته باشد که متأسفانه نظام فرهنگی کشور ما به ویژه سکان داران فرهنگی این توانایی را حتی در سطح نازل هم ندارند.

این جامعه شناس می گوید: تولید و بازتولید این نیست که لباس هایی را تولید کنیم و سپس بگوییم ما تولید کرده ایم اما چه کنیم که فروش ندارد؟ بلکه ابتدا باید به لحاظ فرهنگی باورها را در جامعه ایجاد کنیم و هنگامی که مردم سبک زندگی شان این گونه شد آن وقت پای کار تولید بیاییم. 

میانگین هوش فرهنگی

استاد دانشگاه تهران تصریح می کند: سازمان های فرهنگی ما حتی از میانگین هوش فرهنگی متوسط هم پایین تر هستند؛ درباره این سازمان ها باید ارزش یابی انجام شود و به تناسب علاقه، مأموریت، مسئولیت و بودجه ای که در اختیار دارند نشان دهند که بازتولید فرهنگی شان چه میزان بوده است.

در واقع اینکه بگوییم چه قدر کتاب نوشتیم، این کار و آن کار را کردیم ملاک نیست بلکه اینکه چه قدر مردم در این باورها تقویت شدند و این باور را می طلبند مهم است.

اصغر مهاجری درباره نظام های رسانه ای می گوید: حتی در موضوع نظام رسانه ای نیز تقریبا بالای ۸۵درصد بودجه را نظام رسانه ای دیداری و شنیداری جذب می کند اما اثربخشی و اثرگذاری این نظام بسیار کمتر از نظام های رسانه ای تعاملی است که بیشتر از ۵ یا ۱۰درصد بودجه هم کسب نمی کنند اما ۹۰درصد موثر هستند.

پسرنما شدن دختران جزو علایق دوره نوجوانی است؟

این گونه رفتارها گذرا و از ویژگی های مد است و جزو دسته بندی های مدهای فرهنگی و به تعبیر لاتینی ها، فشن هستند که دوره های زمانی کوتاه مدتی را طی می کنند و پس از مدتی جای شان را به مد دیگری می دهند حتی دختران و پسران نوجوانی که در حال حاضر از این مد استفاده می کنند ممکن است در یک بازه زمانی دیگر از مد دیگری پیروی کند.

مد پوشش ربطی به دامنه سنی ویژه ندارد و دامنه های سنی دیگر نیز چه در مردان چه در زنان مدهایی را انتخاب می کنند چراکه در جامعه افرادی وجود دارند که پس از سن نوجوانی یعنی بالای ۱۸ سال نیز از نمادهایی استفاده می کنند که در نظام سلطه جهانی بازتولید شده است.