وقتی دیابت دارید، کنترل قند خون خیلی مهم است؛ زیرا نگه‌داشتن قند خون در طیف هدف می‌تواند به پیشگیری از پیامدهای بعدی کمک کند:
. بیماری قلبی
. بیماری کلیوی
. مشکلات بینایی
پزشکان توصیه می‌کنند سطح قند خون خود را چندین بار طی روز چک کنید.

چرا باید قند خونتان را چک کنید؟

شما چه دیابت نوع اول داشته باشید و چه دیابت نوع دوم، چک‌کردن قند خون به شما این امکان را می‌دهد متوجه شوید چه چیزی سطح قند خونتان را بالا و پایین می‌کند.

برخی از فاکتورهایی که می‌توانند قند خون را بالا ببرند:
. غذای زیاد، خصوصاً کربوهیدرات‌ها
. عدم فعالیت بدنی
. کمبود انسولین
. برخی داروها
. بیماری
. استرس
. درد
. قاعدگی
. دهیدراته یا کم‌آب شدن بدن
 . ورزش شدید

این عوامل می‌توانند باعث پایین آمدن قند خون شوند:
. عدم مصرف غذای کافی
. الکل
. انسولین زیاد
. بعضی از داروها
. فعالیت بدنی بیشتر از حد معمول

دانستن الگوهای بدنتان به شما و پزشکتان کمک می‌کند بدانید چگونه دیابت خود را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنید. مثلاً کنترل قند خون و نگه‌داشتن سطح آن در طیف هدف، ریسک عوارض دیابت را کاهش می‌دهد.
بعلاوه، مدیریت دیابت می‌تواند جلوی خیلی بالارفتن قند خون و خیلی پایین آمدن آن را بگیرد.
 

قند خون چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

سطح قند خون بسته به وسیله‌ای که از آن استفاده می‌کنید به روش‌های متفاوتی اندازه‌گیری می‌شود.

مانیتور قند خون
مانیتور قند خون با استفاده از تکه‌ای از کاغذ که از آنزیمی (گلوکز اکسیداز) پوشیده شده عمل می‌کند که نسبت به گلوکز خون واکنش نشان می‌دهد. یک الکترود در این وسیله وجود دارد که با شناسایی واکنش گلوکز، یک سیگنال الکتریکی ایجاد می‌کند.
سپس این سیگنال عددی ایجاد می‌کند که به سیگنال الکتریکی مربوط است. هر چه گلوکز خون بیشتر باشد، این عدد بالاتر است.

 مانیتور مداوم گلوکز CGM
مانیتور گلوکز در زیر پوست شکم یا بازو جای‌گذاری می‌شود. CGM به‌جای اینکه گلوکز خون را اندازه بگیرد، گلوکز مایعات بین سلولی را اندازه‌گیری می‌کند. سپس حسگر این اطلاعات را به یک مانیتور ارسال می‌کند.
 

چه زمانی باید قند خونتان را چک کنید؟

اینکه هر چند وقت یک‌بار باید قند خون خود را چک کنید بستگی به چند فاکتور دارد:
. نوع دیابتی که دارید
. انسولین مصنوعی یا داروهای دیگری برای کنترل دیابتتان مصرف می‌کنید یا نه
افرادی که دیابت کنترل شده دارند و انسولین مصرف نمی‌کنند ممکن است نیازی به مکرراً چک‌کردن قند خون نداشته باشند، اما لازم است در مورد این مسئله از پزشک خود توصیه بگیرند.

دیابت نوع اول
افرادی که دیابت نوع اول دارند باید مکرراً قند خون خود را چک کنند. کنترل قند خون برای دیابت نوع اول باید در زمان وعده‌های غذایی باشد:
. قبل از صبحانه و ناهار و شام
. دو تا سه ساعت بعد از هر وعده‌غذایی

دیابت نوع دوم
افرادی که دیابت نوع دوم دارند و انسولین مصرف می‌کنند باید قند خون خود را به طور منظم چک کنند. باز هم توصیه می‌کنیم در مورد تعداد دفعاتی که باید طی روز قند خونتان را چک کنید از پزشکتان سؤال کنید. اما دستورالعمل‌های کلی می‌گویند قند خونتان را چهار بار در روز اندازه‌گیری کنید:
. وقتی از خواب بیدار می‌شوید (ناشتا)
. پیش از غذا
. دو ساعت بعد از غذا
. در زمان خواب
افرادی که دیابت نوع دوم به‌خوبی کنترل شده دارند شاید لازم نباشد مکرراً قند خون خود را چک کنند.

نوع دارو
انواع زیادی از داروها وجود دارند که قند خون را پایین می‌آورند. نوع دارویی که مصرف می‌کنید می‌تواند بر تعداد دفعات لازم برای چک‌کردن قند خون اثر بگذارد. مثلاً اگر انسولین یا دارویی مصرف می‌کنید که می‌تواند باعث هیپوگلیسمی شود، پزشک به شما توصیه می‌کند به‌دفعات بیشتری قند خونتان را چک کنید.

محدوده هدف
محدوده هدف برای قند خون، فردی است و به فاکتورهایی بستگی دارد:
. چه مدت است که دیابت دارید
. سنتان
. دیگر عوارض یا بیماری‌هایی که احتمالاً دارید

انجمن دیابت آمریکا برای بیشتر افراد بزرگسالی که دیابت دارند و باردار نیستند، طیف‌های هدف زیر را ارائه داده است:
. گلوکز پیش از غذا: ۸۰ تا ۱۳۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
. گلوکز بعد از غذا: کمتر از ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر

علاوه بر اندازه‌گیری قند خون در خانه، پزشک نیز به‌صورت دوره‌ای، دستور آزمایش خون می‌دهد تا سطح قند خونتان را بررسی کند. متوسط سطح قند خون شما طی دو تا سه ماه گذشته آزمایش می‌شود (A1C) و این سطح باید کمتر از ۷ درصد باشد.

مراحل استفاده از یک ابزار سنجش قند خون:
. دست‌ها را بشویید.
. نوار تست را وارد گلوکومتر کنید.
. با استفاده از این وسیله، یک قطره از خون از کنار انگشتان به دست آورید.
. لبهٔ نوار تست را روی خون بگذارید و صبر کنید تا نتیجه نشان داده شود.

اگر دوست دارید از CGM استفاده کنید، باید با پزشکتان مشورت کنید؛ زیرا این ابزارها تجویزی هستند. برای استفاده از CGM این مراحل را انجام دهید:
. حسگر را زیر پوست شکم یا بازو قرار دهید.
. بیشتر ابزارهای CGM هر پنج دقیقه سطح قند خون را چک می‌کنند و نیازی نیست شما کاری انجام دهید.
. اطلاعاتی را که حسگر انتقال می‌دهد ببینید. این اطلاعات می‌توانند به گیرنده‌های جداگانه ارسال شوند، مثلاً تلفن همراهتان.
. این اطلاعات را به یک رایانه دانلود کنید و با پزشکتان به اشتراک بگذارید (بعضی از CGMها این کار را به طور خودکار انجام می‌دهند).
لازم است حسگرهای CGM مرتباً عوض شوند، معمولاً هر یک تا دو هفته.
 

چگونه می‌توان قند خون را تثبیت کرد؟

خیلی چیزها می‌توانند باعث بالا و پایین شدن قندخون شوند. مرتباً چک‌کردن سطح قند خون، یکی از راه‌های پیداکردن الگویی است که باعث می‌شود این اتفاق برای شما بیفتد. وقتی متوجه شوید چه غذاها و فعالیت‌هایی باعث عدم تثبیت قند خونتان می‌شوند می‌توانید رژیم غذایی خود را اصلاح کرده و آن طوری که لازم است رفتار کنید.

منبع: تبیان