سردار وحید مجید با اشاره به اقدامات پلیس فتا گفت: پلیس فتا در کشور ما از سال ۱۳۹۰ کار خود را آغاز کرد. در آن زمان تعداد کل پرونده‌های ما در کشور حدود سه تا چهار هزار پرونده بود اما هرچه زمان گذشت، با توجه به اینکه استفاده از فناوری های نوین و اینترنت گسترش بیشتری پیدا کرد و روز به روز تعداد کاربران آن نیز افزایش پیدا می‌کرد، شمار پرونده‌ها نیز بیشتر شد.

۹۳ درصد از پرونده‌های پلیس فتا به سرانجام می‌رسد

وی افزود: به مرور تعداد کاربران افزایش پیدا کرد، به طوریکه در حال حاضر مردم بسیاری از اقدامات خود را از طریق اینترنت انجام می‌دهند، در نتیجه میزان جرایم اینترنتی نیز افزایش یافت. به طوریکه در سال ۹۸، تعداد پرونده‌های ما در پلیس فتای کشور، به بیش از ۱۶۰ هزار پرونده رسید. به خاطر دارم در همان سال، ما پرونده ۲۰۰ هزار نفر را که مجرمان اینترنتی به آن دسترسی پیدا کرده بودند را در بانک اطلاعاتی خود داشتیم یعنی کلاهبرداران از این افراد اطلاعاتی مانند شماره حساب، رمز دوم پایا (ثابت) و CVV۲ را داشتند  و در واقع هر زمان که اراده میکردند می توانستند از آن ها استفاده کرده و حساب افراد را خالی کنند.

رمز پویا، جلوی برداشت‌های غیرمجاز را گرفت

مجید با اشاره به اجرای طرح تبدیل رمز ایستا به رمز دوم پویا گفت: به همین اساس، ما اجرای طرح رمز دوم پویا را دو سال مورد مطالعه و بررسی قرار دادیم و سرانجام در سال ۹۸ این طرح با همکاری بانک ها و دیگر دستگاه های مربوطه اجرایی شد و اینچنین توانستیم زمان از وقوع درصد قابل توجهی از برداشت‌های غیرمجاز از حساب افراد جلوگیری کنیم.

وی افزود: اجرای طرح رمز دوم پویا، تقریباً با شیوع ویروس کووید ۱۹ همزمان شد. در بررسی‌های انجام شده مشخص شد در آن روزها چون تمام دنیا درگیر این ویروس بودند و مردم باید از خانه و به صورت اینترنتی، بیشتر امور خود را انجام می‌دادند؛ بیشتر پلیس‌ها در جهان، با افزایش جرایم سایبری در کشورها مواجه بودند در حالیکه ما در این روزها با اجرای طرح رمز دوم پویا، شاهد کاهش ۲۲ درصدی جرایم سایبری در کشورمان بودیم.

رئیس پلیس فتا فراجا ادامه داد: ما در شش ماهه سال جاری، ۲۰ درصد افزایش کشف جرم داشتیم همچنین توانستیم حدود ۹۳ درصد از پرونده‌هایمان را کشف و حل کنیم.

اولویت‌های جرایم سایبری در پلیس فتا چیست؟

مجید با اشاره به اینکه در هر کشور تعداد کدجریمه‌های سایبری یا به عبارتی دیگر عناوین مجرمانه متفاوت است؛ گفت: در دنیا، ۷۲ کد جریمه سایبری شناسایی شده اما در هر کشور بر اساس شرایط این تعداد متغییر است. در کشور ما، ۲۲ کد جریمه سایبری شناسایی شده و هر کدام چند جرم اینترنتی را شامل می‌شود.

وی با اشاره به اولویت‌بندی‌های پلیس فتا در سال جاری افزود: ما درحال حاضر پنج اولویت در رسیدگی به جرایم داریم. اولویت نخست با «کلاهبرداری های اینترنتی» است. در این گروه، جرایم مختلفی مثل کلاهبرداری در زمینه‌های خرید های اینترنتی، رمز ارز و ارائه خدمات مختلف را شامل می‌شود. به عنوان مثال شما کالایی از طریق اینترنت خریداری می‌کنید که یا به دستتان نمی‌رسد یا جنس همان نیست که شما می خواستید و در واقع اصالت ندارد؛ این گروه از جرایم، در مجموع ۳۸ درصد از جرایم سایبری ما را تشکیل می‌دهند.

رئیس پلیس فتای فراجا ادامه داد: گروه دوم جرایمی که برای ما در اولویت قرار دارند، «برداشت غیرمجاز» است. این گروه شامل جرایمی مانند فیشینگ است. یعنی همان مسئله ارسال لینک آلوده به تلفن همراه افراد. کلاهبرداران در این روش، پیامی به تلفن همراه افراد ارسال می‌کنند و با استفاده از عناوینی مثل یارانه، کمک معیشتی، یارانه بنزین، صدور احکام قضائی و ... افراد را فریب می‌دهند تا روی لینک های ارسالی کلیک کنند. در این صورت فورا کلاهبردار به اطلاعات تلفن همراه فرد همانند اطلاعات حساب بانکی، مخاطبین و شبکه های اجتماعی دسترسی پیدا می‌کند و می تواند هر نوع سوءاستفاده‌ای را انجام دهد.

سهم ۲۰ درصدی برداشت غیرمجاز از کل پرونده‌های پلیس فتا

مجید گفت: به عنوان مثال کلاهبردار در این روش می‌تواند با استفاده از اطلاعات بانکی قربانی، حساب بانکی وی را خالی کند یا با دسترسی به مخاطبین تلفن همراه وی، خود را به جای قربانی معرفی کرده، به آن ها پیام بدهد و پول قرض بگیرد. از آنجایی که متاسفانه در کشور ما این جرم زیاد اتفاق می‌افتد، ما در این باره هشدارهای زیادی به مردم می‌دهیم اما همچنان حدود ۳۰ درصد از کل پرونده های ما، مربوط به این جرم است.

وی افزود: سومین اولویت ما، «دسترسی غیرمجاز به داده‌ها» است. در این روش، کلاهبردار با هک تلفن همراه افراد، به شبکه‌های اجتماعی افراد و رمزهایش دسترسی پیدا می‌کند. به عنوان مثال فرد سودجو با نصب باج افزار روی گوشی کاربران، به اطلاعات محل کار آنان دسترسی پیدا کرده و تهدید می‌کند که اگر به او باج ندهند؛ این اطلاعات را افشا می‌کند.

رئیس پلیس فتای فراجا ادامه داد: «هتک حیثیت» و «مزاحمت اینترنتی» اولویت‌های بعدی پلیس فتا هستند. در این پرونده‌ها، فرد سوجود به اطلاعات شخصی مانند عکس و فیلم افراد دسترسی پیدا کرده و تهدید می‌کند که آن‌ها را در فضای مجازی منتشر خواهد کرد. درصد وقوع این جرایم در کشور ما پایین است اما در اولویت‌های رسیدگی پلیس فتا قرار دارد.

مجید گفت: باید به این مسئله توجه داشت که کاربران شبکه‌های اجتماعی خارجی، در یک حالت گمنامی قرار دارند و به همین دلیل به راحتی ممکن است از این فضا سوءاستفاده کنند که البته این افراد هم توسط همکاران من شناسایی شده و با آن ها برخورد قانونی صورت می‌گیرد.

کدام شهرها بیشترین و کمترین میزان جرایم سایبری را دارند؟

وی با اشاره به شهرهایی که بیشترین میزان وقوع جرایم سایبری را دارند؛ افزود: در بررسی‌های ما مشخص شد، تهران ۱۵ درصد، خراسان رضوی ۹ درصد، اصفهان ۹ درصد، شیراز شش درصد و خوزستان پنج درصد جرایم سایبری را به خود اختصاص داده‌اند.

رئیس پلیس فتا فراجا درباره شهرهای با کمترین میزان جرایم سایبری نیز ادامه داد: در فرماندهی انتظامی ویژه کیش و استان‌های لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، سیستان و بلوچستان و قزوین، میان جرایم سایبری کمتر از سایر شهرها است.

مجید در پاسخ به این پرسش که میزان گردش مالی کلاهبرداری‌های اینترنتی چقدر است؛ گفت: در شش ماهه سال جاری، بیش از هزار میلیارد تومان از پول‌های مردم در معرض کلاهبرداری قرار گرفت که حدود ۴۰ درصد از آن، یعنی حدود ۵۰۰ میلیارد تومان، مسدود شد و کلاهبرداران نتوانستند آن را از حساب قربانی خارج کنند، چون پلیس فتا به سرعت اقدام به بستن حساب‌ها می‌کند؛ اما بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان نیز به سرقت رفت.

وی افزود: البته باید به اینکه توجه داشت که چون بیش از ۹۰ درصد جرایم سایبری کشف و متهم آن دستگیر می‌شود؛ بیشتر مبالغ سرقت شده نیز به مالباخته برگردانده می‌شود و در واقع این مبلغ جبران می شود.

رئیس پلیس فتا فراجا در پاسخ به این که روند مسدود شدن حساب افرادی که مورد کلاهبرداری قرار گرفته‌اند، چگونه است؛ ادامه داد: وقتی افراد روی لینک آلوده کلیک می‌کنند، یا متوجه می‌شوند که مورد هک قرار گرفته‌اند؛ باید به سرعت به پلیس فتا گزارش دهند. در اینصورت با هماهنگی‌های خوبی که بین سیستم قضائی، بانک ها و پلیس فتا برقرار است؛ در کمتر از چند دقیقه حساب فرد مسدود شده و کلاهبردار نمی‌تواند وجوهی را از حساب خارج کند و اینچنین پول افراد به سرقت نمی‌رود.

با آموزش مردم، قطعا میزان جرایم کاهش پیدا می‌کند

وی با اشاره به اهمیت افزایش آگاهی مردم افزود: پلیس فتا از همه ظرفیت‌های خود برای مقابله با جرایم اینترنتی استفاده می‌کند اما نباید مسئله آموزش و فرهنگ‌سازی را فراموش کرد. اگر مردم در زمینه سواد رسانه‌ای و سایبری آموزش‌های مناسب دریافت کنند و فرهنگ ایمنی در فضای مجازی گسترش پیدا کند؛ قطعا کمتر شاهد وقوع این جرایم خواهیم بود. این مسئله نیز نیازمند همکاری دستگاه های مختلف با یکدیگر است برای افزایش میزان آموزش‌ها، البته پلیس فتا نیز به صورت روزانه برنامه‌های آموزشی داشته و هشدارهای زیادی از طریق فضای مجازی، ارسال پیامک و ... را در راستای تحقق این امر برای هموطنان ارسال کرده است.

رئیس پلیس فتای فراجا ادامه داد: همه ما باید اقدامات ایمنی و امنیتی وسایل ارتباطی خود را بشناسیم و از آن ها استفاده کنیم تا مورد سوءاستفاده قرار نگیریم. همچنین این مسائل برای هر یک از اعضای خانواده متفاوت است و هر کسی باید بداند چگونه باید از حریم خود در فضای مجازی محافظت کند.

مجید با اشاره به جرایم لینک‌های آلوده گفت: ما دو سال است که با روش های مختلف به مردم درباره لینک‌های آلوده هشدار می‌دهیم. بر همین اساس در تحلیل‌های تماس با مرکز فوریت پلیس فتا، متوجه شدیم حدود ۷۰ درصد از تماس‌های ما این است که شهروندان اعلام می‌کنند به تلفن همراه آن ها لینک آلوده ارسال شده، اما آن ها روی آن کلیک نکرده‌اند و گرفتار این دام نشده‌اند. آن ها در تماس‌هایشان این سرشماره ها را به ما معرفی می‌کنند تا مورد پیگرد قرار گیرند و این مسئله نشان می دهد آموزش‌های ما سودمند بوده است.