مسیر شمالی چین-اروپا، مسیری که چین را از طریق روسیه به اروپا وصل می کرد، با تحریم های اتحادیه اروپا دچار اختلال شد.

بر همین اساس، با توجه به همسایگی چین با قزاقستان و مراودات ترانزیتی قبلی، قزاقستان به هاب ترانزیتی چین تبدیل شد به طوری که چند هفته اخیر، KTZ (راه آهن قزاقستان) اعلام کرد که به دلیل شلوغی بیش از حد گذرگاه های مرزی قزاقستان و چین، مجددا ممنوعیت قبلی تردد کانتینرهای ورودی را تا پایان ماه در گذرگاه دوستیک تمدید می کند.

براساس گزارش راه آهن قزاقستان، در ۸ ماه نخست ۲۰۲۴، حمل و نقل بار از طریق گذرگاه ریلی دوستیک – آلاشانکو ، به ۹.۱ میلیون تن رسیده است که رشد ۲۰ درصدی را تجربه کرده است.

همچنین گذرگاه های اصلی چین و قزاقستان، آلاشنکو و خورگوس هستند که در سال ۲۰۲۳، تقریبا نیمی از ۱۷۰۰۰  قطار مسیر چین-اروپا را به خود اختصاص داده اند.

با توجه به آن که حمل زمینی و یکپارچه کالا به خصوص ریلی، برای بازرگانان اهمیت ویژه ای داشته است، ایران می تواند با مسیر شرق-غرب عبوری از خاک خود، دور زننده بی ثباتی های سیاسی، ظرفیت پایین مسیر ترانس کاسپین، عبور از دریا و افزایش تخلیه و بارگیری و همچنین افزایش زمان و هزینه انتقال کالا را کاهش دهد.

همچنین این مسیر علاوه بر حمل و نقل زمینی یکپارچه، عبور از تعداد کشورهای کمتر و ایجاد فضای امن تر برای بازرگانان را در اختیار ذینفعان این کریدور قرار می دهد. کمیسین مشترکی با کشورهای چین، قزاقستان، ترکمنستان و ترکیه با محوریت ایران، می تواند کریدور شرق-غرب عبوری از ایران را احیا کند.

با احیای کریدور شرق-غرب عبوری از مسیر ایران، بازار ترانزیتی ۳۰ میلیون تنی در زنجیره ارزش جهانی که بازیگران اصلی آن دو قطب اقتصادی چین و اتحادیه اروپا هستند، نصیب ایران می شود.

اهمیت ایران به عنوان شاهراه تجارت جهانی، شهرتی چند هزار ساله دارد و جاده ابریشم گواهی بر این واقعیت است؛ جاده ای که امروز چین به عنوان دومین ابرقدرت اقتصادی جهان، در تلاش است تا آن را در قالب ابتکار کمربند-راه (BRI) دوباره احیا کند.

 بدون تردید موقعیت و جغرافیای ایران در این طرح تجاری بزرگ را نمی توان نادیده گرفت؛ زیرا دسترسی چین به بازارهای اروپا، آمریکا، آفریقا و غرب آسیا، در شرایط کنونی عمدتا از طریق دریایی صورت می‌گیرد که صرف نظر از دوری و زمان بر بودن، چینی ها نگرانی امنیت این مسیر دریایی نیز هستند که با تحولات، قدرت نمایی و مداخله جویی برخی کشورها از جمله آمریکا، دست و پنجه نرم می کنند.

بنابراین استفاده چین از مزیت جغرافیایی ایران و حضور ایران در این زنجیره ارزش جهانی، بازی برد-برد را برای طرفین شکل می دهد. در راستای تحقق این هدف، روز چهارشنبه (۲۵ مهر) دومین قطار کانتینری چین پس از توافقات اخیر با کشورهای چین، قزاقستان و ترکمنستان، به مرز ریلی اینچه‌برون رسید.

این قطار که دارای ۲۴ واگن حامل ۴۶ کانتینر لوازم و قطعات خودرو است، پس از انجام تشریفات گمرکی از ایستگاه اینچه برون به مقصد جلفا اعزام می شود.