به نقل از روابط عمومی موسسه موعود عصر، نشست یکصد و شصت و هفتم موسسه فرهنگی هنری موعود عصر(عج) با عنوان «اخلاق و مناسبات مردم در آخرالزمان، اخلاق مهدوی» عصر پنجشنبه ۲۶ مهرماه با سخنرانی حجت‌الاسلام مصطفی امینی‌خواه در سالن سوره حوزه هنری برگزار شد. 

نویسنده کتاب «سه دقیقه در قیامت» در این نشست ضمن اشاره به اهمّیت روایات مرتبط به اخلاق آخرالزّمانی و هشدارهای تعیین کننده ائمّه اطهار علیهم السلام اظهار داشت: تصویر و تصوری که از سالهای و ایام پیش از ظهور حضرت بقیه الله الاعظم در افکار عمومی ساخته شده است، بیشتر مبتنی بر بشارت و پایان دهشت بوده است، در صورتی که به همان اندازه که وجوه بشارت آمیز و نوید بخش مهم است، وجه هشدار آمیز آن محل توجه ائمه اطهار بوده است. 

راهنمای گویای سبک زندگی در ظلمات عصر غیبت

امینی‌خواه روایات آخرالزّمانی را گونه‌ای از سبک زندگی دانست و افزود: آخرالزّمان دورانی است که انسان دچار بیشترین فاصله را بین نورانیت عقل، آموزه‌های وحیانی و خود انسان می‌شود. شب فراگیر به معنای غیبت و صبح به معنای ظهور و روایات مربوط به آن حاکی از یک سبک زندگی و یک نظام اخلاقی در برابر فساد منتشر و بسط یافته به شمار می‌رود و هرگز مپندارید که این وقایع غیررحمانی ناشی از طبیعت و رشد زمانه است. آگاه باشید که این رفتارها حاصل از پیشرفت تکوینی بشر نیست. چنین نیست که روابط آدمیزاد پیشرفت کرده باشد. ما در بسیاری از اوقات در تحلیل مسائل، دچار خطای راهبردی می‌شویم که این بی‌اخلاقی‌ها ناشی از پیشرفت بشر است؛ هرگز چنین نیست که این بحران‌های اخلاقی تجلی پیشرفت بشر باشد و نباید برای ما عادی و طبیعی بشود. بسیاری از آسیب‌های نوپدید، به هیچ وجه عادی، طبیعی و اخلاقی نیست؛ بلکه بر اساس روایات، تجلّی رفتار و مناسبات آخرالزّمانی است.

وی افزود: در قرآن آمده است «و اشرَقَتِ الارضُ بِنورِ رَبِّها؛ زمین به نور پروردگارش روشن می‌شود.» در روایات چنین آمده است که در زمانه ظهور، نور حضرت صاحب الزمان(عج) است که عالم را روشن می‌کند. بدین ترتیب باید بدانیم که دوران غیبت، دورانی است که ما از این نور محرومیم و در تاریکی ارزش بسیاری از مطالب فهمیده نمی‌شود. آدمی در ظلمات بر روی همه چیز پا می‌گذارد؛ در حالی‌که نمی‌داند بی آنکه ببیند و تشخیص دهد، گوهر و جواهراتی را لگدمال کرده است.

دوری از رحمت خداوند و ولی خدا

پژوهشگر حوزه و دانشگاه با اشاره به عواقب وخیم عادت کردن به مناسبات و رفتار آخرالزّمانی یادآور شد: «هرچه مناسبات آخرالزّمانی در رفتار مردم سراسر جهان ته‌نشین می‌شود، مردم از مناسبات اخلاقی حقیقی و رحمانی دور می‌شوند. حتّی افرادی که از ادراکات فطری که تا چند دهه یا پیش‌تر بهره‌مند می‌شدند، اکنون از آن دور شده‌اند و دیگر ندای درون و رسول باطنی نیز نمی‌تواند هادی آنان باشد.  اولاد آدم به طرز قابل ملاحظه‌ای توفیق دریافت هرگونه ادراکات فطری را از دست داده و هر آنچه که بخواهد بر بُعد حیوانی آدمی لگام بزند، آن را پس می‌زند.

شورش ضد ارزش‌ها در برابر ارزش‌ها

مصطفی امینی‌خواه با اشاره به روایتی از امام صادق علیه السلام در کتاب کافی ویژگی‌ها و خصوصیات آخرالزّمان را بر شمرد و بیان داشت: «آن بُعد بسیار مهمی که در این روایت به چشم می‌خورد این مسئله است که آنچه ارزش است در قامت ضدّ ارزش جلوه می‌کند و آنچه ضد ارزش است، در قامت ارزش ظاهر می‌شود. نوعی وارونگی در مناسبات مردم در آخرالزّمان دیده می‌شود.»

سقوط آزاد اخلاق در آخرالزمان 

سخنران نشست فرهنگ مهدوی با بر شمردن اوصاف آخرالزّمان از زبان حضرت امام صادق علیه السلام یادآور شد: «حضرت می‌فرمایند اوضاع بدتر از این می‌شود. حق می‌میرد؛ اهل حق می‌روند؛ جور همه سرزمین را در بر می‌گیرد، قرآن متروک می‌شود و به قرآن چیزهایی حمل می‌کنند و برداشت‌هایی از آن می‌نمایند که هرگز در آن نبوده است. چیرگی اهل باطل بر اهل حق، در کلام امام به چشم می‌خورد. ایشان می‌فرماید: «شرّ را می‌بینی که ظهور می¬کند و اصحاب شر را... فسق پخش می‌شود، مردها به مردها اکتفا می‌کنند، زن‌ها به زن‌ها... در چنین شرایطی مؤمن مجبور به خموشی است، فاسق دروغ می‌گوید و کسی دروغ او را رد نمی‌کند، صغیر، بزرگسال را تحقیر می‌کند. در این دوران، وقتی کسی را به گناهی نسبت می‌دهند، آن فرد خوشحال می‌شود، و حتّی فرد آن را انکار نمی‌کند. در این روایت اشاره شده است که کودکان جنس کار خدمات‌دهی جنسی را به جای زنان انجام می‌دهند و زن‌ها به زنها اکتفا می‌کنند.

وی اضافه کرد: مضمون این روایت چنین می‌فرماید: «مدح و ثنا زیاد می‌شود، انسان پولش را در غیر طاعت خدا خرج می‌کند، یک کسی وقتی یک مؤمنی را می‌بیند که این همه تلاش می‌کند، به خدا پناه می‌برد که چرا اینقدر این مؤمن تلاش می‌کند، این کارها را افراطی‌گری و بی‌عقلی می‌داند. کار برعکس می‌شود، همسایه، همسایه‌اش را اذیت می‌کند، کافر را می‌بینی که از اوضاع مؤمن خوشحال است، در زمین فسادی است که به نفع کفّار و کافر راضی از آن است. می‌بینی که شراب را به صورت علنی استفاده می‌کنند و کسانی که ترس از خدا ندارند، جمع می‌شوند برای نوشیدن شراب. کسی که امر به معروف می‌کند، خوار است و ذلیل و کسی که دارد گناه می‌کند هم با قدرت انجام می‌دهد و بقیه هم پشت او هستند. کسانی که اهل پیروی از آیه‌های الهی اند تحقیر می‌شود و محبان آنها نیز تحقیر می‌شوند، راه خیر بسته است، کار خیر انجام دادنش سخت است، و راه شر باز است و همه به آن میل دارند، مردم حج نمی‌روند و یکدیگر را سفارش به نرفتن می‌کنند. 

فرهنگ؛ امّا معیوب و وارونه

پژوهشگر مطالعات آخرالزمانی فرهنگ مردم آن دوران را وارانه دانست و افزود: «در آخر الزمان به گونه‌ای می‌شود که اگر کسی می‌خواهد جنایتی رخ بدهد، منتظر شب نمی‌ماند؛ بلکه آن قدر جرئت علی الله پیدا می‌کنند، در ملأ عام اقدام به جنایت و جرم می‌کنند، مؤمن نمی‌تواند منکر را بکوباند جز در دل خود، پولهای کلان برای دشمنی با خدا خرج می‌شود، مسئولین، روسا می‌خواهند مدام خود را به اهل کفر نزدیک کنند، و خود را از اهل خیر دور می‌کنند، حاکمان طی حکم دادنشان را رشوه می‌گیرند، و ریاست قواله کسی است که مال بیشتر دارد، با محارم خودشان ازدواج می‌کنند، و به همان اکتفا می‌کنند، آدم می‌کشند فقط بر اساس یک احتمال.»

خروج از نور و ورود به ظلمات

او با تأکید بر اینکه مختصات مردم آخرالزّمانی چنین است که از نور معرفت و حکمت و فطرت دور می‌شوند، افزود: «براساس روایت امام صادق علیه السلام، در این عصر، راه خیر خالی است. هیچ کس به آن سمت نمی‌رود، مرده‌ها را دست می‌اندازد و گاهی بالای سر جنازه به یکدیگر می‌خندند، هر سال بدی‌ها و بدعت‌ها بیشتر از سال قبل می‌شوند، مردم و مجالس را می‌بینی که مردم پی آن کسی می‌روند که پول دارد، به محتاج وقتی پول می‌دهند دستش می‌اندازد، و اگر به او رحم می‌کند برای خدا نیست، رابطه هایشان شبیه جفت گیری‌های حیوانات می‌شود. پولهای زیادی در راه غیر طاعت خدا می‌دهند ولی قدری پول برای طاعت خدا پرداخت بشود یکدیگر را منع می‌کنند. عقوق والدین زیاد می‌شود، و پدر و مادر را استخفاف می‌کنند، بیشترین مایه خجالت برای بچه، پدر و مادرش هستند، به تهمت زدن به والدینش خوشحال می‌شود. زنها در حاکمیت و حتی همه چیز قالب می‌شوند، پسر مرد به پدر خود افتراء می‌بندند، و با مرگ آنها خوشحال می‌شود.»

همرنگ جماعت مشو

حجّت‌الاسلام امینی خواه پس از قرائت تمامی روایت امام صادق علیه السلام بیان داشت: مؤمنان می‌بایست راه خود را در آخرالزّمان از فرهنگ غالب بی‌دینی و بی‌اخلاقی جدا سازند. امام در فراز انتهایی روایت هشدار می‌دهند: «ای حمران! اینها را می‌بینی؟ نخست حساب خود را از این جدا کن»، اینها محصول آخرالزّمان است، نه پیشرفت بشری. «هرگاه چنین وضعی را دیدی از خدا نجات بخواه. نیک بدان که این مردم در خشم خدا هستند، خدا به این ها مهلت می‌دهد تا موعد مقرر.» بله! اینگونه نیست که هرکس گناه کرد، بی پاسخ بماند. امام می‌فرمایند، ای مؤمن! سعی کن جایی خدا تو را ببیند که کارهایت شبیه کارهای مردم آخرالزّمان نیست. خلاف جریان آخرالزّمان حرکت کن؛ آنگاه اگر مردمان بی‌دین و بی اخلاق مشمول عذاب خداوندی شدند، تو مشمول رحمت خواهی بود.»

امینی‌خواه در پایان نشست با استناد به متن روایت تاکید کرد که پیش از فرارسیدن ظهور امام زمان علیه السلام، مؤمنان می‌بایست راه درست را انتخاب و فاصله خود را از بی‌دینان و غفلت‌زدگان دور و دورتر کنند. امینی خواه هشدار داد: «این موارد برای این بر شمرده و بازخوانی می‌شود که ما چقدر آخرالزّمانی هستیم؟ اگر عذاب خداوندی برسد، خداوند عذاب‌شوندگان را سوا نمی‌کند. فاصله‌گذاری با اهل گناه و مباینت با اهل شرّ مسئلة تعیین کننده در شمول عذاب الهی است. در یک کلام! خودت را قرین اهل خیر کن که خداوند تو را از آنها حساب کند، انس و رفاقت با اهل خیر، منجر به عاقبت به خیری در آخرالزّمان می‌شود.»