شاید شما هم برای پیدا کردن کار مورد نظرتان سری به سایت‌ها و اپلیکیشن‌های کاریابی زده باشد و یا در پیام‌رسان‌های مختلف، آگهی‌های استخدامی را زیر و رو کرده باشید. امروزه جستجو برای کار از حالت سنتی و قدیمی مثل درج آگهی در روزنامه‌ها، مراجعه به موسسات کاریابی، چسباندن آگهی روی دیوار و ویترین فروشگاه‌ها به پشت قاب گوشی منتقل شده است.

درحال‌حاضر سایت‌ها و پلتفرم‌های دیجیتال نظیر لینکدین، دیوار، ایران استخدام، ایران تلنت، جاب ویژن، آی استخدام، جابینجا و کاربوم در کنار سایر پیام‌رسان‌های آنلاین همچون اینستاگرام، تلگرام، واتس اپ و... بستر مفیدی را برای یافتن مناسب‌ترین شغل برای افراد جویای کار در حرفه‌های مختلف فراهم می‌کنند.

به روز شدن کاریابی هم مثل روند تبدیل فضای حقیقی به مجازی در کنار مزایای بسیار، مشکلات و تبعاتی را هم به همراه داشته است. این روزها کلاهبرداری در آگهی‌های استخدامی و کاریابی، افراد بیکار و جویای کار را در تله‌های سنگینی می‌اندازد که حتی ممکن است فرد گرفتار کارِ نکرده شود و به جای مهر بیمه، مهر سوابق کیفری در سوابقش ثبت شود!

کلاهبرداران معمولاً با ارائه فرصت‌ها و وعده‌های وسوسه انگیز، مثل حقوق‌های بالا، پورسانت عالی و روزانه یک میلیون تومان، تایم کاری کوتاه و در اختیار شما، فرصت دورکاری یا کار در منزل، ایجاد انگیزه برای افراد خانه‌دار، دانشجویان، شغل دوم و کارهای ساده نظیر تایپ، ادمینی، پاسخگویی به مشریان و... افراد را به مشاغلی جعلی جذب می‌کنند که از اطلاعات و یا اعتماد فرد جویای کار سوءاستفاده کنند.

افراد سودجو حتی گاهاً از نام و برند شرکت‌های معتبر سوءاستفاده می‌کنند؛ همچنین در برخی شرایط اطلاعاتی شخصی از فرد متقاضی دریافت می‌کنند که ضروری نیست و یا کاری پیشنهاد می‌کنند که عملاً انجام آن در مدت معین امکان ناپذیر است.

لذا اگر در جستجوی کار هستید باید در روند کاریابی به زنگ خطرها و شگردهای کلاهبرداری دقت کنید. در این رابطه با علیرضا طباطبایی، وکیل دادگستری در حوزه جرائم رایانه‌ای به گفت‌وگو پرداختیم.

آگهی کار در منزل مشکوک است!

این کارشناس در خصوص زنگ خطرهای احتمالی در آگهی‌های استخدامی گفت: در آگهی‌هایی که مدارک شناسایی نظیر کارت ملی یا کد ملی دریافت می‌کنند یا به بهانه پر بودن سقف مالی و محدودیت بانک‌ها درخواست ارسال تصویر از کارت بانکی دارند، نشانه‌هایی از کلاهبرداری آگهی استخدامی وجود دارد. چون تنها هدفشان این است که از کارت و مشخصات هویتی شما استفاده کنند و اگر صرفاً به دریافت این اطلاعات اکتفا کنند و کاری با خود فرد نداشته باشند، صد درصد کلاهبرداری است.

وی افزود: همچنین آگهی‌هایی که در آن‌ها شرایط کاری به صورت کار در منزل یا دورکاری قید شده است هم مشکوک هستند و حتماً باید احتیاط لازم صورت بگیرد.

کلاهبرداری با دریافت وجه نقد در ازای استخدام

علیرضا طباطبایی در رابطه با پرداخت وجه در قبال استخدام عنوان کرد: به هیچ عنوان پرداخت پول در قبال دریافت شغل قانونی نیست و حتی در بسیاری از موارد اگر با هدف کسب درآمد باشد، می‌تواند به عنوان تحصیل مال از طریق نامشروع تحت پیگیری قرار بگیرد. لذا مفهومی ندارد که پیش از استخدام از کسی وجه دریافت شود.

این وکیل دادگستری با بیان اینکه دریافت چک و سفته با وجه نقدی امری متفاوت است، در ادامه توضیح داد: دریافت چک و سفته به امری رایج مبدل شده که برای تضمین انجام کار گرفته می‌شود. بر اساس قانون کار هم هیچ منعی برای دریافت آن وجود ندارد و کارفرما می‌توان به عنوان ضمانت حسن انجام کار چک یا سفته بگیرد. اما باید در قرارداد کار و همچنین روی چک یا سفته حتما عبارت "بابت حسن انجام کار" قید شود؛ در غیر این صورت می‌تواند برای فرد دردسرساز شود.

کارجویان محتاط باشند

طباطبایی در رابطه با بسترها و پلتفرم‌های کاریابی و استخدامی بیان کرد: همه سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها کاریابی مثل دیوار، شیپور و... مکلف هستند اطلاع‌رسانی و هشدارهای لازم را بدهند؛ کما اینکه معاونت پیشگیری قوه قضائیه هم در این زمینه از طریق ارسال پیامک به مردم اطلاع‌رسانی لازم را انجام می‌دهد. اما خود مردم هم باید در این رابطه دقت لازم را داشته باشند.

وی در ادامه افزود: سایت‌های کاریابی تا جای امکان آگهی‌های استخدامی را بررسی و اطلاعات شخص آگهی‌دهنده را پس از احراز هویت، نگهداری و بایگانی می‌کنند تا در صورت وقوع مشکل مشخصات فرد را در اختیار داشته باشند و بتوانند به فرد مورد نظر دسترسی پیدا کنند. اما لزوماً به این مفهوم نیست که محل کار و استخدام را به صورت دقیق پیگیری کنند و مسلماً نمی‌تواند چنین اتفاقی بیفتد.

این وکیل پایه یک دادگستری در رابطه با کلاهبرداری‌های ناشی از سرقت اطلاعات و هویت شخصی هشدار داد و گفت: معمولاً افراد کلاهبردار طوری عمل می‌کنند که ردی از خودشان بر جا نگذارند؛ برای مثال ارتباطات‌شان را در پیام‌رسان‌هایی نظیر تلگرام برقرار می‌کنند و دیتا را دوطرفه پاک می‌کنند که هیچ ردی از آن‌ها باقی نماند. در نهایت اگر فردی قربانی آگهی‌های کلاهبردار شود ولی نتواند فرد مجرمی را که از هویت آن‌ها سوءاستفاده کرده معرفی کند، باید خسارت وارده به شاکی را پرداخت کند.

افسانه پدرامی فر – خبرنگار تحریریه جوان قدس