شورای اطلاع‌رسانی دولت، در آستانه چهلمین روز حادثه رخ داده در معدن «معدنجو» در طبس که منجر به جانباختن ۵۳ تن از کارگران شریف و زحمتکش این معدن شد، اطلاعیه‌ای را صادر و برخی از اقدامات انجام شده از سوی دولت را اعلام کرد.

متن کامل اطلاعیه بدین شرح است:
«در آستانه چهلمین روز درگذشت کارگران شریف و زحمتکش معدن «معدن‌جو» در طبس قرار داریم. حادثه تلخی که نه تنها جامعه شریف کارگری، بلکه همه مردم ایران را اندوهگین کرد. کارگر واژه شریفی است که پاسداشت آن، احترام به شرافت، سختکوشی و تلاش برای کسب روزی حلال است.

دولت چهاردهم با توجه به ابعاد این حادثه تمام توان خود را به کار گرفت تا از یکسو با بررسی دقیق موضوع از سوی دستگاه‌های مختلف، مسیر کمک‌رسانی و رفع مشکلات خانوادههای داغدار را به سرعت پیگیری و از سوی دیگر با انجام بررسیهای کارشناسی، این حادثه تلخ را به نقطه عطفی در حفظ جان کارگران شریف تبدیل کند.

شورای اطلاع‌رسانی دولت چهاردهم، ضمن تسلیت دوباره بابت وقوع این حادثه، آخرین وضعیت اقدامات انجام شده از سوی دولت در پیگیری و رسیدگی به خانواده جانباختگان و مصدومان را به محضر شریف مردم ایران اعلام می‌کند:

شرح حادثه

حوالی ساعت ۲۰:۳۰ شنبه، ۳۱ شهریورماه حادثه انفجاری در کارگاه‌های استخراج شماره ۸۲ معدن زغال‌سنگ معدن‌جو به وقوع پیوست. این کارگاه دارای طول ۱۰۰ متر و ضخامت یک متر با شیب حدود ۱۰ درجه بود. بر اساس شواهد اولیه، این انفجار ناشی از آزاد شدن حجم زیادی از گاز متان بود. این گاز می‌توانست به دلیل وجود حفره‌های گازی و شکست در حفره‌های ناشی از عملیات تخریب در کارگاه استخراج ایجاد شده باشد.

در زمان وقوع حادثه، حدود ۷۰ کارگر در بلوک‌های C و B مشغول به کار بودند. بلوک C پس از ورود از دهانه تونل با شیب حدود ۱۸ درجه، به طول ۷۵۰ متر ادامه داشت و در عمق ۲۵۰ متری از سطح زمین به تونل بلوک B می‌رسید. در حالی که دهانه این دو تونل از بیرون حدود دو کیلومتر با یکدیگر فاصله داشتند، اما به منظور تهویه، به یکدیگر متصل بودند.

معدن دارای سیستم تهویه مرکزی بود که شامل دو دستگاه فن مکشی VOD۱۶ در محل بلوک B بود. این دو فن وظیفه داشتند گازهای موجود در تونل‌ها را به سمت سطح زمین مکش و هدایت کنند. متاسفانه شواهد نشان می‌داد که در زمان وقوع حادثه، در انتهای بلوک C، به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی در گام تخریب، گاز متان تجمع یافته بود. ورود جرقه یا حرارت از یک منبع نامشخص باعث این انفجار شد.

این انفجار به شدت تخریب‌کننده بود و منجر به ریزش بخش‌های وسیعی از کارگاه تونل C شد. گاز مونوکسید کربن (CO) تولید شده در نتیجه این انفجار به سمت تونل B هدایت شد و به تبع آن، گاز CO از کارگاه‌های شماره ۱۰۵ و ۸۳ عبور کرده و منجر به مسمومیت و خفگی ۲۹ کارگر شاغل در تونل B و ۲۰ کارگر شاغل در بلوک C شد. همچنین، ۱۷ نفر دیگر در این دو بلوک دچار مصدومیت شدند که متاسفانه چهار نفر از این افراد در بیمارستان جان خود را از دست دادند. در مجموع در این حادثه ۵۳ تن از کارگران شریف فوت شده و ۱۳ تن نیز مصدوم شدند. علاوه بر این ۱۴ تن از نیروهای امدادی نیز در حین ماموریت دچار آسیب‌هایی شدند که مهم‌ترین آن نفس‌تنگی و کمبود اکسیژن بود.

مهمترین اقدامات دولت

شورای اطلاع رسانی دولت همانطور که بارها اعلام و بر آن تاکید کرده است، رویکرد خود را ارتقاء شفافیت در دولت، تسهیل‌گری برای خبرنگاران و اهالی رسانه و پاسخگویی و اطلاع‌رسانی به موقع از رویدادها و اخبار مربوط به دولت وفاق ملی دانسته و این اصل را از همان نخستین روز فعالیت رسمی، در دستورکار خود قرار داده است.

در حادثه تلخ رخ داده در معدن معدنجو در شهرستان طبس با دستور رئیس شورای اطلاعرسانی دولت، در اولین گام، کمیته‌ای ویژه با محوریت دبیر شورا تشکیل تا تمامی اخبار مربوط به حادثه رصد شود. همچنین این‌بار بر خلاف رویه‌های معمول دوره‌های گذشته، از خبرنگاران و راویان رسانه‌های مختلف دعوت شد تا آنچه را که در گزارش‌های خود مشاهده و منتشر کرده‌اند به این شورا منتقل کنند تا خلاءهای موجود رفع و مشکلات احصا شده به سرعت و به نفع حادثه‌دیدگان حل و فصل شود. در نتیجه همین اقدامات نیز جلساتی با خبرنگاران محلی و اعزامی به محل حادثه برگزار و بلافاصله مشکلات و ابهامات شناسایی شده از سوی این عزیزان، به وزارتخانه‌های مربوطه منتقل و پیگیری شد. رویکرد شورای اطلاع‌رسانی دولت در این دوره تکذیب یا وارد کردن خدشه به اعتبار گزارش رسانههای داخلی نبوده و اصل بر صداقت و صراحت قلم خبرنگاران و اهالی شریف رسانه است.

همچنین در دومین گام، این شورا با تشکیل کمیتهای از روابط عمومی تمامی دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های مرتبط با حادثه معدن معدنجو، هماهنگی و همگرایی دستگاه‌ها را مورد تاکید قرارداد و از آنان خواست تا اخبار را به‌سرعت و به شکل شفاف به تمامی رسانه‌ها منتقل کنند.

واکنش و حضور اعضای دولت چهاردهم

ساعاتی پس از وقوع حادثه در معدن معدنجو در طبس، دکتر مسعود پزشکیان، ریاست محترم جمهور که عازم نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود، دستور ویژه برای رسیدگی به این حادثه و برخورد با عاملان هرگونه قصور و تخلفی را صادر کرد.

در راستای دستور ریاست محترم جمهور، وزیران «کشور»، «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» و «صنعت، معدن و تجارت» و نیز استاندار خراسان جنوبی و رئیس جمعیت هلال احمر در همان ساعات اولیه در محل حادثه حاضر و بررسی ابعاد موضوع پرداختند. در نتیجه اقدامات انجام شده از سوی امدادگران اعزامی جمعیت هلال احمر، اورژانس کشور و ... به محل حادثه، امدادرسانی سریع به شماری از مصدومان و نجات‌یافتگان ارائه شد.

همچنین با دستور رئیس جمهور، در روزهای پس از حادثه، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به دیدار تعدادی از خانواده‌های داغدار رفت و در خصوص مشکلات و مطالبات آنان پیگیری لازم را به عمل آورد. شماری دیگر از مسئولان کشوری و معاونان وزرا نیز با خانواده جانباختگان دیدار و از آنان دلجویی کردند.

مدیریت میدان

از همان ساعات نخست وقوع حادثه، عوامل فرمانداری و استانداری در محل حاضر شدند. همچنین اداره کل مدیریت بحران استان خراسان جنوبی و سازمان مدیریت بحران کشور نیز اقدامات خود را در این زمینه آغاز کرده و جلسات فوق‌العاده مدیریت بحران برای مدیریت میدان در این حادثه برگزار شد. تمامی این اقدامات با محوریت وزارت کشور انجام شد. همچنین وزارت کشور نیز با هماهنگی عوامل انتظامی و نظامی، امنیت محدود را به طور کامل برقرار کرد. همزمان با دستور وزیر کشور پیگیری‌های ویژه در خصوص مدیریت میدان، امدادرسانی سریع و تشکیل جلسات فوق‌العاده نیز انجام شده و مساعدت‌های لازم برای انتقال پیکر جانباختگان به شهرهای محل سکونت، برگزاری مراسم‌های یادبود و ... انجام شد. استانداران استان‌های محل سکونت جانباختگان و مصدومان نیز با دستور وزیرکشور مسئول رسیدگی به امور خانواده‌ جانباختگان و همچنین مصدومان این حادثه شدند.

پیگیری وضعیت مصدومان

پیگیری وضعیت مصدومان این حادثه از سوی وزارت بهداشت انجام شد. هرچند که متاسفانه چهارتن از افرادی که با آسیب‌دیدگی به مراکز درمانی منتقل شده بودند، به دلیل شدت آسیب جان خود را از دست دادند. در مورد دیگر افراد نیز تاکید شد که تمامی هزینه‌های درمان و ترخیص از سوی دولت پرداخت شود. همچنین با پیگیری خبرنگاران مشخص شد، یکی از بیمارستانهایی که آسیبدیدگان به آنجا منتقل شده بودند، مبالغ بسیار ناچیزی از تعدادی از کارگران دریافت کرده که بلافاصله موضوع از سوی وزارت بهداشت مورد رسیدگی قرار گرفت و مبلغ پرداخت شده به آنان عودت داده شد.

همچنین با دستور ریاست محترم جمهور وهمچنین معاون اول ریاست جمهوری، حمایت‌های روانی از خانواده جانباختگان و همچنین نجات یافتگان نیز انجام شد و با توجه به زمان‌بر بودن فرآیند مداخلات روانی، این اقدامات همچنان با محوریت وزارت بهداشت و ... ادامه دارد.

تامین مسکن خانواده جانباختگان

وزارت مسکن، راه و شهرسازی به عنوان متولی تامین مسکن خانواده ۵۳ جانباخته اقدامات خود را در این خصوص آغاز کرد که با توجه به فوت یک نفر در هفته گذشته، پرونده این فرد در مراحل اولیه بوده و ۵۲ خانواده دیگر نیز مراحل پایانی را طی کرده و در صورت انجام اقدامات اولیه و طی مراحل قانونی، واحدهای مسکونی این افراد در شهرهای محل سکونت خانواده کارگران جانباخته شامل طبس، بیرجند، فردوس و ... به آنان تحویل داده خواهد شد. روند تحویل مسکن به این خانواده‌ها نیز بر این اساس است که ۵۰ درصد هزینه تامین مسکن بازماندگان معدن طبس توسط دولت پرداخت می‌شود و اقساط ماهانه این واحدها از سال سوم تحویل مسکن، به شکل پلکانی و ۲۰ ساله از آنان دریافت آغاز خواهد شد. همچنین همکاری لازم در خصوص پرداخت تسهیلات با این افراد انجام شده است.

پرداخت مستمری

برابر هماهنگی صورت گرفته میان وزرای صنعت معدن و تجارت و تعاون، کار و رفاه اجتماعی، موضوع پرداخت مستمری به خانواده جانباختگان انجام و از طریق اداره کل تأمین اجتماعی استان، احکام مستمری بازماندگان پرداخت می‌شود.

همچنین مبالغی نیز تحت عنوان مساعده به خانواده جانباختگان پرداخت شده و یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان نیز به خانواده‌هایی که روند انحصار وراثت را طی کنند، پرداخت می‌شود. با پیگیری وزارت صمت، اقلام و وسایل خانه برای شماری از خانواده جانباختگان تهیه شده و در اختیار آنان قرار گرفته است.

بررسی‌های کارشناسی

حوادث معادن زغال‌سنگ در ایران و دیگر نقاط جهان، از جمله حوادث اخیر، نشان‌دهنده نواقص ساختاری و فناوری‌محور در ایمنی این معادن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که عمدۀ خطرات، ناشی از شرایط فنی و استفاده از تجهیزات قدیمی و غیرمکانیزه است. استخراج از لایه‌های عمیق‌تر، افزایش محتوای گاز متان و عدم رعایت پروتکل‌های ایمنی در برخی معادن، از جمله عوامل کلیدی بروز حوادث بوده‌اند. با توجه به اهمیت این صنعت در اقتصاد و اشتغال کشور، لازم است که برای بهبود شرایط ایمنی، اصلاحات اساسی و گسترده در سطح ملی و صنعتی انجام شود. موضوعی که در دستورکار دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های مرتبط قرار گرفته است.

گزارش اولیه حادثه بر اساس اطلاعات و نتایج بازدید کارشناسانِ اعزامی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تنظیم شده است. در ادامه، پس از دریافت گزارش پزشکی قانونی درباره علت قطعی مرگ تمامی افراد و همچنین بررسی گزارش‌های فنی مکتوب معدن (که توسط مقام قضایی ضبط شده است) و با دریافت اطلاعات تکمیلی، یک گزارش جامع تهیه و تمامی ابعاد حادثه به‌طور دقیق تحلیل خواهد شد.

با توجه به وظایف ذاتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مستند به مواد ۸۵ و ۸۶ قانون کار جمهوری اسلامی ایران و همچنین تأکید مقام محترم ریاست جمهوری مبنی‌بر اولویت حفظ جان کارگران و ایمن‌سازی معادن به ویژه معادن زیرزمینی زغال‌سنگ و نیز اهتمام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر بررسی همه‌جانبه و ابعاد گوناگون حادثه ناگوار معدن معدن‌جو شهرستان طبس، یکصد و نودمین جلسه شورای عالی حفاظت فنی به صورت فوق العاده در تاریخ ۹ مهر ۱۴۰۳ با ریاست مقام عالی وزارت و با دعوت از کلیه اعضاء، شامل شرکای اجتماعی کارگری و کارفرمایی، نمایندگان دولت، اساتید دانشگاهی، تشکل‌های مرتبط با ایمنی و بهداشت شغلی، معاون رییس جمهور و ریاست سازمان ملی استاندارد ایران، مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی و نیز مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان خراسان جنوبی و مسئولین امر استانی تشکیل و مباحث مرتبط با ایمنی معادن و حادثه مذکور مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

یکی از مباحث اصلی جلسه، شناسایی و رفع نقص‌های ایمنی بود که از سوی اعضا به‌عنوان یک ضرورت فوری مطرح شد. تأکید بر اقدامات پیشگیرانه و تقویت بازرسی‌های دوره‌ای نیز از دیگر محورهای مهم بحث بود تا نقص‌های احتمالی در کوتاه‌ترین زمان شناسایی و برطرف شوند.

اعضا همچنین بر لزوم همکاری نزدیک بین بخش‌های مختلف، از جمله بازرسان کار، کارفرمایان و کمیته‌های ایمنی تأکید کردند. تعاملات بین این بخش‌ها می‌تواند به اجرای بهتر طرح‌های حفاظتی و نظارتی کمک کند. استفاده از سیستم‌های مانیتورینگ پیشرفته و مکانیزه‌سازی معادن نیز به‌عنوان راهکاری برای بهبود نظارت فنی مطرح شد، اگرچه برخی چالش‌ها در اجرای این سیستم‌ها وجود داشت. علاوه بر این، اعضا خواستار گسترش آموزش و فرهنگ‌سازی ایمنی برای کارگران و مسئولان معدن شدند، چراکه آموزش مداوم می‌تواند در کاهش حوادث تأثیر چشمگیری داشته باشد. پیگیری نقص‌های گزارش‌شده در بازرسی‌های پیشین و رفع سریع آن‌ها نیز از دیگر موارد مهم مطرح شده در این جلسه بود.

برگزاری مراسم نکوداشت کارگران

همچنین با پیگیری وزارت کشور و استانداری، مراسم‌هایی برای بزرگداشت و گرامیداشت یاد کارگران شریف جانباخته در حادثه معدن معدنجو برگزار شده و مراسم چهلم این عزیزان نیز در روز پنجشنبه با حضور شماری از مسئولان کشور برگزار خواهد شد.

شورای اطلاع‌رسانی دولت، از تمامی رسانه‌ها و خبرنگاران در طول این مدت با تهیه گزارش و اخبار سعی در پیگیری حقوق جانباختگان و مصدومان این حادثه کردند، تشکر و قدردانی کرده و اعلام می‌کند که گزارش‌های آتی از اقدامات انجام شده در خصوص این حادثه را با همراهی رسانه‌ها و خبرنگاران به اطلاع عموم مردم خواهد رسانید.

در پایان این اطلاعیه نام ‌می‌بریم از کارگران شریف و زحمت‌کشی که در این حادثه تلخ جان خود را از دست دادند: محمود کوهی، جواد طوسی، سید منصور حسینی، براتعلی غریب، محسن سرگزی، سید ابراهیم حسینی کاشیدار، مصطفی حسن‌زاده سینی، میثم معینی، مصطفی فشانجردی، رضا خیری، حسن ریواده، مجتبی جبله، جواد باعثی، عباس اقبال همت آبادی، احمد آموزگار سراب، حسن پیرزاد، محمود رضاشورک توپکانلو، حمید آموزگار سراب، فرهاد پیرزاد، مجید حسین‌زاده هاشمی، محمد کیانی گروی، سید علی عرب، علی محمد رجبیان، ناصر علی‌نیا، حسین تقی‌شورک توپکانلو، غلامرضا پروین، محمد مرادی، حسن مصطفوی ثانی، محمد سارانی، علی مهری، رمضانعلی داوری قله زو، حسن تیموری، قربان رفیعی قله زو، حسین نوری خلیل آباد، رمضانعلی دهقان نژاد، احمد جغتایی، احمد مختاری، امیرعلی خسروی، حسن توکلی، اصغر فاطمی، ناصر آخوندی، محمد جواد بهشتی زاده، محمد جواد قاسمی، ولی الله اسماعیلی، علی نادریان، عباس بهمدی، جواد صحراگرد، احسان دهشیبی، جواد بهمدی، مهدی حسینائی، محمد سنجری، غلامرضا رمضانی، کاظم نخعی. یادشان گرامی باد.»