حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی استاد حوزه علمیه اظهار داشت: موضوعات دعای مکارم الاخلاق امام سجاد (ع) همه بر محور موضوع اخلاق است و دلیل اینکه این دعا را مکارم الاخلاق نام نهادند مربوط به درخواست‌های اخلاقی امام (ع) سجاد می‌شود.

وی افزود: در این دعا توصیه به رفتار نیکو شده است. گاهی اوقات برخی می‌گویند هر کسی در حق ما بدی کند در حقش بدی می‌کنیم و اگر خوبی کند ما نیز با او خوب رفتار خواهیم کرد؛ امام سجاد در این دعا می‌فرمایند این کار درستی نیست و هنر آن است که انسان در برابر برخوردهای منفی، برخورد مثبت نشان دهد. امام در سراسر دعا این موارد را متذکر می‌شوند.

رفیعی با بیان اینکه انسان همواره باید از خداوند درخواست کند به جای بغض طرف مقابل، حب ورزی داشته باشد گفت: امام سجاد در این دعا عرض می‌کند بارالها توفیق ده تا اگر بستگان و نزدیکانم با من دشمنی می‌کنند این دشمنی به محبت و دوستی تبدیل شود.

این استاد حوزه علمیه در ادامه با اشاره به اینکه دشمنی دو نوع است اظهار داشت: دشمنی اول دشمنی از سوی دشمنان است مانند دشمنی شیطان، منافق و کافر که نمی‌توان با آنان دوستی کرد؛ یکی از ویژگی‌های انسان‌های خردمند دشمن شناسی است برای همین شاخصه انسان عاقل خدا شناسی و دشمن شناسی است.

وی افزود: گاهی اوقات انسان با نزدیکان خود دشمنی می‌ورزد در اینجا امام می‌فرماید بارالها این دشمنی را نابود و به دوستی تبدیل کن؛ دشمنی دو مسلمان با یکدیگر بسیار زشت است. دلایل بسیاری وجود دارد که انسان نسبت به نزدیکان خویش عداوت و کینه داشته باشد. نخستین عامل سخن چینی است که باعث عداوت و دشمنی می‌شود.

رفیعی اضافه کرد: پیامبر می‌فرماید از شرورتربن انسان‌ها کسانی هستند که سخن چینی می‌کنند؛ یکی از دلایل دشمنی اوس و خزرج در صدر اسلام همین سخن چینی بود که پیامبر باعث شدند تا آنان دشمنی خویش را کنار بگذارند. امام علی فرمود عذاب قبر از سه چیز است و آن غیبت، دروغگویی و سخن چینی است. همچنین فرمودند چهار گروه بهشت را نمی‌بینند که یکی از آنان سخن چینان است.

این استاد حوزه علمیه در پایان گفت: همچنین ناسزاگویی، شوخی زیاد، نزاع، تکبر، جدال و پر توقعی نیز ایجاد عداوت می‌کند؛ پیامبر فرمود هر زمان که جبرئیل نزد من آمد فرمود مراقب باش دشمنی بین مردم ایجاد نشود.