این شوکها به دو نوع اول و دوم تقسیم میشود که شوک نوع اول ناشی از اختلالات تجاری و سیاستی و شوک نوع دوم ناشی از فعالشدن انتظارات تورمی در اقتصاد است.
مهمترین نمونههای شوک نوع اول:
شوکهای برونزا: برخی از حوادث خارجی و بینالمللی نظیر اعمال تحریم یا تغییرات در قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی
افزایش فصلی تقاضای ارز در برخی از ماههای سال: در برخی از مناسبتهای تقویمی و زمانهای خاص در طول سال، تقاضای ارز نسبت به روند عادی خود افزایش مییابد.
تغییرات عرضه و تقاضای ارز در اثر سیاستهای ارزی: برخی از سیاستهای ارزی در مقاطع زمانی مختلف از طریق علامتدهی به فعالان اقتصادی منجر به تغییرات در عرضه و تقاضای ارز میشود؛ مثال: اعلام سیاست «یکسانسازی نرخ ارز» پیش از فراهمسازی زمینههای آن
اختلال در بازار رسمی ارز: برخی از اختلالها در فرایند بازگشت ارز صادراتی (در طرف عرضه) یا فرایند تخصیص و تأمین ارز (در طرف تقاضا) در بازار رسمی ارز
کانالهای ایجاد شوک نوع دوم:
تقاضای سفتهبازانه: معامله گرانی که از طریق تفاوت قیمت خرید و فروش ارز کسب درآمد میکنند.تقاضا برای خروج سرمایه: بخشی از مردم و فعالان اقتصادی بهمنظور حفظ داراییهای خود از کاهش ارزش، اقدام به خرید ارز و خروج آن از کشور میکنند.
تقاضا برای حفظ ارزش: این نوع از تقاضا که «ارز خانگی» نیز نام دارد، توسط بخشی از مردم که نگران از دسترفتن ارزش داراییهای پولی خود در اثر افزایش نرخ ارز هستند، در بازار ایجاد شده است.
عدم عرضه ارز صادراتی: بخشی از صادرکنندگان از عرضه ارز صادراتی خود امتناع میکنند تا با افزایش نرخ ارز بتوانند آن را بر خلاف مقررات، در بازار غیررسمی به نرخ بالاتری بفروشند.
تعجیل در تقاضای حقیقی: بخشی از متقاضیان ارز حقیقی (عمدتاً واردکنندگان) که در آینده نیاز به ارز دارند، برای اینکه ارز را به قیمت گرانتری خریداری نکنند، زودتر از موعد خود اقدام به تقاضای ارز در بازار غیررسمی میکنند.
تجربه نشان داده در شوکهای پردامنه و عمیق، جهش نرخ ارز با شوک نوع اول آغاز میشود و سپس این جهش در اثر فعالشدن انتظارات تورمی و بروز شوک نوع دوم تشدید شده و به اوج خود میرسد.
نظر شما