مسکن یکی از نیازهای اساسی هر جامعه‌ای است و دستیابی به آن، از اصلی‌ترین دغدغه‌های مردم به شمار می‌رود. با این حال، در سال‌های اخیر، قیمت زمین و مسکن به‌شدت افزایش یافته و دسترسی مردم به خانه‌ای مناسب را دشوار کرده است. در این میان، یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش قیمت مسکن و تسهیل دسترسی عمومی، افزایش عرضه زمین و تخصیص آن به تولیدکنندگان واقعی است. اگر زمین به‌عنوان یک کالای پایه‌ای با قیمت مناسب و به‌دور از سوداگری در دسترس قرار گیرد، می‌تواند زمینه‌ساز افزایش تولید مسکن و کاهش قیمت‌ها شود. این رویکرد، با هدف ایجاد توازن در بازار و مقابله با دلالی‌های زمین، نه تنها هزینه‌های ساخت مسکن را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند نقش مهمی در ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری مولد و بهبود شرایط اقتصادی جامعه داشته باشد.

در گفتگویی که با احمد آریایی‌نژاد، نماینده مجلس شورای اسلامی داشتیم، ایشان به اهمیت تخصیص زمین به مردم برای حل معضل مسکن اشاره کردند. آریایی‌نژاد معتقد است که با رفع موانع و عرضه مناسب زمین، می‌توان به‌طور مؤثری بحران مسکن را مدیریت کرد. او ضمن تأکید بر تلاش‌های دولت قبلی در این زمینه، بیان داشت که این اقدامات باید ادامه یابد، زیرا زمین به‌عنوان آورده اولیه در ساخت مسکن نقش اساسی دارد. به عقیده او، باید از تبدیل زمین به کالایی تجاری و پرسود جلوگیری شود تا افرادی که واقعاً قصد تولید مسکن دارند، بتوانند از این منابع بهره‌مند شوند.

وی همچنین به این نکته اشاره کرد که با تخصیص ارزان و مناسب زمین به مردم، علاوه بر کاهش هزینه‌های ساخت، انگیزه سرمایه‌گذاران برای ورود به حوزه مسکن نیز افزایش می‌یابد. آریایی‌نژاد تأکید کرد که زمین نباید در دست واسطه‌ها و دلالان باشد، بلکه باید به کسانی اختصاص یابد که به دنبال ایجاد ارزش افزوده و تولید مسکن هستند.

آریایی‌نژاد می‌گوید: حل بحران مسکن، بدون تردید نیازمند رویکردهای جدید و تغییر در نحوه برخورد با مسئله تخصیص زمین است. زمین به عنوان مهم‌ترین آورده‌ی اولیه برای ساخت مسکن، نقشی کلیدی در تعیین قیمت نهایی این کالای اساسی ایفا می‌کند. در شرایط فعلی، یکی از بزرگ‌ترین موانع ساخت مسکن، نبود زمین ارزان و در دسترس است که باعث شده تا بسیاری از افراد به خرید زمین برای مقاصد تجاری و دلالی روی آورند و عملاً بخش مسکن به یکی از پرچالش‌ترین حوزه‌های اقتصادی تبدیل شود. برای شکستن این بن‌بست، لازم است تا زمین از یک کالای تجاری و پرسود به ابزاری برای تولید مسکن تبدیل شود و به افرادی تخصیص یابد که قصد ساخت‌وساز دارند، نه واسطه‌ها و دلالان.

وی ادامه می‌دهد: دولت پیشین تلاش‌هایی برای حل این مسئله انجام داد، اما استمرار این تلاش‌ها و اتخاذ سیاست‌های پایدار ضروری است تا زمین با قیمت مناسب در دسترس مردم قرار گیرد. این سیاست‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که زمین به‌جای تبدیل‌شدن به ابزاری برای کسب سود در دست دلالان و واسطه‌ها، در دسترس افرادی قرار گیرد که واقعاً قصد تولید دارند. با اعطای زمین به افرادی که به دنبال ساخت مسکن هستند، می‌توان از یک سو قیمت نهایی مسکن را کاهش داد و از سوی دیگر انگیزه سرمایه‌گذاران برای ورود به این حوزه را افزایش داد. همچنین، تخصیص زمین با قیمت پایین به افراد، نه تنها به تحقق اهداف توسعه‌ای و اجتماعی کمک می‌کند بلکه می‌تواند به‌عنوان یک سیاست اقتصادی برای کاهش تورم مسکن نیز عمل کند.

نماینده ملایر در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: یکی از مشکلات عمده‌ای که باید به آن پرداخت، فعالیت‌های واسطه‌ای و سوءاستفاده از اطلاعات و رانت‌های خاص در بازار زمین است. در حال حاضر، برخی افراد با استفاده از اطلاعات پیش‌دستی، اقدام به خرید زمین‌هایی می‌کنند که قرار است در آینده‌ای نزدیک ارزش افزوده بالایی پیدا کنند. به‌عنوان مثال، برخی با اطلاع از احداث پروژه‌های تجاری یا صنعتی در یک منطقه، زمین‌های آن محدوده را ارزان می‌خرند و بعداً با قیمت بالا می‌فروشند. این رویه، عملاً قیمت زمین را بالا می‌برد و هزینه تولید مسکن را افزایش می‌دهد، زیرا در نهایت، زمین با قیمت بسیار بالاتری به دست کسانی می‌رسد که قصد تولید دارند. بنابراین، عرضه‌ی فراوان و هدفمند زمین می‌تواند با این چرخه‌ی معیوب مقابله کند و مانع از افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز شود.

وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر، سیاست‌هایی که در جهت کاهش قیمت زمین و افزایش دسترسی به آن تدوین می‌شوند، می‌توانند نقش مهمی در هدایت سرمایه‌ها به سمت فعالیت‌های مولد داشته باشند. در حال حاضر، بسیاری از سرمایه‌گذاران به‌دلیل نبود زمین مناسب برای ساخت‌وساز، سرمایه خود را به سمت فعالیت‌های غیرمولد و دلالی هدایت می‌کنند. اما اگر زمین به‌عنوان یک کالای فراوان و در دسترس در اختیار قرار گیرد، سرمایه‌گذاران نیز تمایل بیشتری به ورود به حوزه‌ی تولید مسکن خواهند داشت و سرمایه‌ها به‌جای بخش‌های غیرمولد به سمت تولید و اشتغال‌زایی هدایت می‌شوند.

آریایی‌نژاد خاطرنشان می‌کند: از این گذشته، تخصیص زمین باید به‌گونه‌ای باشد که به دست افرادی برسد که به‌دنبال استفاده از آن در جهت تولید مسکن و افزودن ارزش به جامعه هستند. اگر زمین با قیمت مناسب به دست مردم برسد، این امکان فراهم می‌شود که زمین به ابزاری برای تولید و خلق ثروت تبدیل شود. در واقع، با تبدیل زمین به کالایی همچون «حلبی» که با قیمت کم در دسترس باشد، این قابلیت ایجاد می‌شود که از طریق ساخت‌وساز و ایجاد ارزش افزوده، آن را به کالایی با ارزش‌تر و سودآورتر تبدیل کنیم.

وی ادامه می‌دهد: برای دستیابی به این هدف، دولت باید به ارائه زمین به افرادی که قصد ساخت مسکن دارند ادامه دهد و از برنامه‌هایی که موجب کاهش قیمت زمین و افزایش عرضه می‌شوند، حمایت کند. اگر زمین به راحتی و با قیمت پایین به مردم واگذار شود، آنها نیز توان مالی بیشتری برای سرمایه‌گذاری در ساخت مسکن خواهند داشت و از این طریق می‌توان مشکلات بخش مسکن را تا حد زیادی کاهش داد.

آریایی‌نژاد در پایان افزود: با عرضه فراوان زمین توسط دولتی و جلوگیری از فعالیت‌های واسطه‌ای، می‌توان چرخه‌های معیوب در انحصار بازار زمین را شکست و هزینه‌های تمام شده مسکن را کاهش داد و باعث کاهش قیمت مسکن و افزایش رفاه خانوار شد.