«انتظار» از جمله موضوعات بسیار مهم و اصلی در حرکت اجتماعی امت به سوی اهداف والای اسلام است. کلیدواژه‌ای «امیدآفرین» که در فرهنگ اسلام ناب، فقط محدود به تصویرسازی و تخیل آرمان‌شهر نمی شود بلکه از وقوع یک آینده‌ حتمی و قطعی به واسطه ظهور امامی خبر می‌دهد که در همین زمان زندگی می‌کند و «حیّ و حاضر» است. امامی که اکنون وجود و حضور دارد و در بین مردم زندگی می کند.

اعتقاد به وجود و حضو چنین امامی باعث ایجاد قوت قلب در جامعه می‌شود همان چیزی که امروز جامعه بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز دارد. اعتقاد به حضور و عرض ارادت به ساحت وجودی امام عصر علیه السلام موضوعی است که با خمیرمایه وجودی اکثر ایرانی ها عجین شده و قرن‌هاست که به عنوان یکی از اصلی‌ترین اعتقادات عمومی در جامعه ما شناخته می شود.

«انتظار» تقریبا در تمامی مذاهب اسلامی و حتی در سایر ادیان وجود دارد و شدت و ضعف آن و همچنین میزان درک صحیح از آن سبب می‌شود تا انسان به «پوچ‌انگاری» نرسد و دچار یاس و ناامیدی نشود. اما جنس انتظار در سبک زندگی شیعی نسبت به سایر ادیان و مذاهب کاملا متفاوت است. به این معنا که شیعه «انتظار» را بی‌عملی نمی‌داند و خیال نمی‌کند که انتظار یعنی این‌که دست روی دست بگذاریم و منتظر بمانیم تا یک کاری بشود! بلکه انتظار را «عمل» و «آماده‌سازی» معنی می‌کند که از یک سو باعث تقویت انگیزه درونی انسان می‌شود و ازسوی دیگر نوعی شادی، تحرک و پویایی اجتماعی به ارمغان می‌آورد.

رمز حیات شیعه

«انتظار فرج» و اعتقاد به «مهدی موعود علیه السلام» قلب انسان را سرشار از امید می‌کند. امیدی که می تواند برای عبور از شرایط سخت و مشقات زندگی به او کمک کند. به همین دلیل می توان از آن به عنوان یک «ضرورت» و «امر لازم» نام برد. چون اگر این امید از انسان گرفته شود هیچ دلیلی برای تحمل یا مقابله با سختی ها و شرایط مشقت بار زندگی نخواهد داشت و خیلی زود تسلیم می شود.

با توجه به آیات قرآن می توان دریافت که یکی از اهداف بیان قصه های قرآنی هم پروراندن امید در دل انسان هاست؛ گلستان شدن آتش نمرود بر حضرت ابراهیم(سوره انبیاء آیه ۶۹) بازگشت حضرت یوسف به آغوش پدر(یوسف ۱۰۰) و نمونه هایی از این دست که نمادهایی از تقویت امید است.

خدا در آیات قرآن از جمله آیه  ۸۳ سوره یوسف از ناامیدی نهی می فرماید. برپایه روایات نیز چیزی که انسان ها را به حرکت وا می دارد، نیروی امید است. در روایتی از پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) روایت شده که فرمودند: «امید و آرزو، رحمت امت من است اگر امید نبود هیچ مادری فرزند خود را شیر نمی داد و هیچ کشاورزی نهال درختی را نمی کاشت.»

در عرصه مهدویت هم رمز حیات شیعه امید به ظهور منجی عالم بشریت حضرت مهدی علیه السلام است چنان که مقام معظم رهبری در این باره جامعه را به کشتی تشبیه می کنند که در دریایی طوفانی قرار دارد، اگر افراد کشتی عقیده داشته باشند تا فرسنگ ها ساحلی وجود ندارد چون مرگ خود را حتمی می بینند دست از حرکت و تلاش برمی دارند و حتی به پیشواز مرگ می روند اما اگر افراد کشتی بدانند به طور حتم ساحلی وجود دارد حتی اگر ندانند آن ساحل کجاست تمام تلاش خود را به کار خواهند گرفت و با کمک یکدیگر و حرکت و تلاش صحیح و جهت دار، تا رسیدن به ساحل انتظار خواهند کشید و مقاومت خواهند کرد. لذا طبق فرمایش ایشان انتظار از امید جدا نیست.  

ویژگی مشترک انسان ها در تمام عصرها و در همه مکاتب

مهمترین خطری که بشر امروز را تهدید می کند یاس و ناامیدی است. اگر این بیماری مصیبت زا در اندیشه و افکارعمومی، بخصوص نسل جوان که آینده جامعه بستگی به وجود آنها دارد رسوخ کند، خطرناکترین عامل برای نابودی است. ضرورت «امید» در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها مسئله‌ای غیرقابل انکار است. این ویژگی تمام انسان ها در تمام عصرها و زمان ها و در همه فرقه ها و مکاتب است. هیچ انسانی به مقتضای فطرت از امید و امیدواری بی نیاز نیست.

برخی معتقدند حتی برای حفظ افراد از انحراف و خطا و ایجاد مقاومت در برابر مشکلات و گرفتاری ها و همچنین حرکت به سوی تکامل و پیشرفت، هیچ وسیله ای بهتر از امید و انتظار نیست و در مقابل، برای نابودی شخصیت وتعالی انسان ها وحتی تخریب جامعه، هیچ زهری مؤثرتر از ناامیدی و یأس نیست.