وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین رونمایی از کتاب «در جواهر نشان» که در محل موزه ملک تهران برگزار شد، گفت: حرم مطهر امام رضا(ع) یک گنجینه غنی هنری بسیار کم‌نظیر و بلکه بی‌نظیر به شمار می‌آید و حضور امام رضا(ع) در کشور ما یک فرصت تاریخی و معنوی نه تنها برای اسلام و تشیع بلکه برای ایران بوده‌است.

به گزارش خبرنگار قدس، در آیینی با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و آیت‌الله مروی تولیت آستان قدس رضوی، از کتاب نفیس «در جواهر نشان» در محل موزه و کتابخانه ملک در تهران رونمایی شد.

دکتر سید عباس صالحی در این مراسم با بیان اینکه ایران در چهارراه تاریخی و جغرافیایی‌ای قرار گرفته که امام رضا(ع) از هویت دینی و ملی ما در این حدود هزار سال محافظت کرده است، افزود: ما به عنوان ایرانی مدیون امام رضا(ع) هستیم که میراث تاریخی، مذهبی و ملی ما را در این قرن‌ها محافظت کرده‌است. وی در ادامه افزود: هنر و دین قدمتی هم ذات انسان دارند و هر دو مثل دو بال برای تعالی انسان در طول تاریخ کاربرد داشته و خواهند داشت.

وی به کارکردهای هنر برای دین اشاره کرد و ادامه داد: تبدیل ارزش‌های دینی به فرم‌های اثرگذار نیازمند قالب‌های هنری است. تبدیل عناصر ذهنی و انتزاعی دین به اجزای تمدن نیز از طریق هنر ممکن بوده و هنر حلقه وصل دین و تمدن است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه هنر می‌تواند نمادسازی دینی را گسترش دهد، اظهار کرد: نمادهای دینی در جنبه‌های فردی و اجتماعی تأثیرگذارند و این هنر است که نمادسازی را به شکل تأثیرگذار انجام می‌دهد و اگر هنر نباشد نمادسازی اتفاق نمی‌افتد.

صالحی با بیان اینکه هنر به موقعیت‌آفرینی دین کمک می‌کند، تصریح کرد: همه ادیان زبان درون‌دینی و برون‌دینی دارند. زبان درون‌دینی به مناسبات درونی آن دین و مذهب برمی‌گردد، اما مفاهیم فرادینی از طریق هنر به بقیه ادیان و مذاهب منتقل می‌شود، به عبارتی هنر خط اتصال میان ادیان و مذاهب است.

وزیر ارشاد با بیان اینکه ادیان به‌ویژه ادیان ابراهیمی ابعاد باطنی و معنوی دارند، افزود: ابعاد باطنی و معنوی فقط از طریق زبان هنر قابل انتقال و بیان است و این هنر است که می‌تواند ابعاد باطنی دین اسلام و مذهب شیعه را به مخاطب ارائه دهد و اگر از هنر بهره نگیریم از مفاهیم قرآن و اهل‌بیت(ع) محروم خواهیم شد.

وی هنر را فرصتی برای ظهور متعالی محبت و ارادت دینی در همه ادیان به‌ویژه دین اسلام و مذهب تشیع عنوان کرد و افزود: در اسلام و مذهب تشیع محبت و ارادت دینی جاری و ساری است که بعضی اوقات این محبت ابعاد متعالی دارد و هنر بستر ظهور ارادت متعالی دینی است. محبت دینی بخش مهمی از هویت ادیان را در طول تاریخ تشکیل داده و کسی که زبان هنر را برمی‌گزیند فرصت ابراز ارادت متفاوت و متعالی را پیدا می‌کند.

کتابی درباره دری منحصر به فرد بالای روضه منوره

کتاب «در جواهر نشان» درباره در جواهر نشان منحصر به‌فرد حرم مطهر رضوی است که به «در مرصع» معروف است و هم اکنون در قابی شیشه‌ای بالای روضه منوره قرار گرفته است.

دکتر سید مسعود سید بنکدار کتاب «در جواهر نشان» را نوشته و در آن، سیر تاریخی این گنجینه از زمان ساخت در عصر فتحعلی شاه تا تعمیر در سال‌های اخیر، به‌همراه مشخصات هنری و... این در را به رشته تحریر درآورده‌است.

دری چون چرخ هشتم پرستاره

دکتر سید مسعود سید بنکدار نویسنده کتاب «در جواهر نشان» در گفت‌وگو با خبرنگار قدس با بیان اینکه در این در ۱۲ هزار قطعه جواهر از الماس، مروارید، یاقوت، فیروزه، لعل و... استفاده شده‌است، گفت: این در از جهات بسیاری در جهان بی‌نظیر است و بهتر است بگوییم نظیر دیگری در جهان از آن وجود ندارد.

این در تاریخ پرفراز و نشیبی داشته و هنرمندان بسیاری روی آن کار کرده‌اند و هنرهای بسیاری مثل قلم‌زنی، سنگ‌تراشی و... در این در منحصر به‌فرد به‌کار رفته است. خوب است بدانید این «در جواهرنشان» همیشه در نزدیک‌ترین فاصله به روضه منوره قرار داشته‌است.

وی افزود: روی این در از اشعار «خرم» شاعر مشهور عصر قاجار استفاده شده است که یکی از ابیات آن به ویژگی‌های خاص این اثر اشاره می‌کند و چنین می‌گوید: دری چون چرخ هشتم پرستاره/ ز گوهرهای منصور و منزه... گفتنی است این اشعار با خط «آقاجان» خوشنویس عصر قاجار نگاشته شده است.

حرم مطهر رضوی گنجینه ارادت هنرمندان به ساحت خورشید هشتم(ع)

دکتر مریم جلالی، معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی نیز در حاشیه این مراسم در گفت‌وگویی با خبرنگار قدس گفت: تبدیل اندیشه به کلام و برعکس کلام به اندیشه و تبدیل کردن مفهوم به مصداق، امری سخت است و ما باید بتوانیم توانش‌های هنری‌مان رابه دانش هنری تبدیل کنیم، چنان که در گذشته دانش هنری به توانش هنری تبدیل شده است.

وی ادامه داد: آستان مقدس امام رضا(ع) موزه و گنجینه ارادت و عشق هنرمندان صنایع دستی در همه ابعاد آن است. شعر «آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند» در حرم مطهر تجلی یافته است؛ سنگ، چوب، شیشه، فلز و همه آنچه هست، در این مکان تبدیل به هنر شده و در بهترین و زیباترین شکل خود به کار رفته است.

این اتفاق میمون و مبارکی است که آستان قدس رضوی این دستاوردها و دست‌آفریده‌های هنری را تبیین و تشریح می‌کند و ما فقط در توصیف نمی‌مانیم که وصف کنیم و توصیف عاطفی از حرم مطهر امام رضا(ع) و هنرهای آن داشته باشیم، بلکه اتصالات و سیر تاریخی بیان و ارتباطات آن‌ها در گذر زمان نشان داده می‌شود. وی با بیان اینکه آستان قدس رضوی میراث‌های هنری و معنوی بارگاه رضوی را از طریق کتاب به جامعه معرفی و گفتمان‌سازی می‌کند، افزود: این گفتمان‌سازی موجب می‌شود در محافل هنری و آکادمیک درباره آثار هنری به کار رفته در حرم مطهر رضوی حرف زده شود.

مکتب هنر رضوی اتصال عرش به فرش است

جلالی ادامه داد: هر اثر هنری در مضجع حضرت رضا(ع) در معماری یا صنایع‌دستی، روایتگر قسمتی از تاریخ فرهنگی و هنری ماست و ما اگر از مکتب هنری رضوی حرف می‌زنیم، درواقع از سبک هنری ویژه‌ای صحبت می‌کنیم که اتصال عرش به فرش است و در حقیقت آنچه در زمین اتفاق افتاده و خلق شده؛ برای ارادت به آن انسان بزرگی است که در عرش حضور دارد.

معاون وزیر میراث فرهنگی با قدردانی از آستان قدس رضوی که کتاب در جواهر نشان را به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی منتشر کرده است، افزود: در جواهر نشان که در این کتاب معرفی شده فقط قطره‌ای از دریای هنرهایی است که در حرم مطهر امام رضا(ع) به کار رفته و هر کسی دل در گرو هنر داشته باشد، حتی اگر غیر مسلمان باشد، قطعاً از این آثار هنری و از تشریح ویژگی‌های آن لذت می‌برد.