شواهد نشان می‌دهد طی سال‌های اخیر در حوزه بنزین با مشکلات اساسی روبرو شده‌ایم. به نحوی که عملاً واردکننده بنزین هستیم و سالانه چند میلیارد دلار در بودجه برای این امر اختصاص می‌دهیم. بنزین با قیمت بالایی در کشور تولید می‌شود و یا با قیمت بالاتری از خارج از کشور وارد می‌شود. این سوخت با قیمت سرکوب شده و دستوری در اختیار مصرف‌کننده نهایی قرار می‌گیرد.

به زعم کارشناسان، قیمت سرکوب شده دلیل اصلی بروز مشکلاتی همچون مصرف بی رویه بنزین و قاچاق است. مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد داده است که طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر با هدف حل مشکل ناترازی در کشور به اجرا گذاشته شود.

به زعم بسیاری، در شرایطی که همواره مصرف بر تولید و واردات پیشی می‌گیرد، تنها راهکار برای کنترل مصرف، اختصاص سهمیه بنزین به نفر است. به نظر این افراد، وقتی افراد بدانند ماهانه میزان معینی سهمیه بنزین یارانه-ای دارند، به مدیریت مصرف می‌پردازند. از سوی دیگر، این روش با قاچاق بنزین نیز مقابله می‌کند. زیرا بنزین خارج از سهمیه افراد تک نرخی می‌شود.

بدیهی است در نهایت باید به سمت واقعی‌سازی قیمت بنزین برویم. اما در شرایط فعلی که امکان انجام این کار وجود ندارد، روش اختصاص سهمیه بنزین به نفر می‌تواند به ایجاد عدالت بیشتر در توزیع یارانه بنزین در کشور کمک کند.

 ولی‌الله بیاتی، نماینده تفرش، آشتیان و فراهان در مجلس در خصوص ناترازی بنزین که در لایحه بودجه 1404 مشهود است و لزوم اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر به عنوان یک راهکار اصلی برای حل این ناترازی تصریح کرد: ناترازی بنزین به یک مصیبت بزرگ در کشور تبدیل شده است و این امر بر کسی پوشیده نیست. از طرف دیگر، شرایطی که در زمینه اعطای سهمیه بنزین داریم مبنی بر این که سهمیه به خودرو تعلق می‌گیرد، منطقی نیست.

وی ادامه داد: در شرایط فعلی، کسانی که تمکن مالی بیشتری دارند و از چندین خودرو استفاده می‌کنند، از سهمیه بنزین بیشتری بهره می‌برند و کسانی که خودرو ندارند، هیچ سهمیه بنزینی دریافت نمی‌کنند. علاوه بر این که افراد فاقد خودرو از سهمیه بنزین بی نصیب هستند، از معضلات آن مثل آلودگی محیط زیست و گرانی تحمیل‌شده متضرر می‌شوند.

این نماینده مجلس گفت: اختصاص سهمیه بنزین به نفر طرح مناسبی در راستای عادلانه‌سازی توزیع یارانه بنزین در کشور است. باید زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن به وجود بیاید. اما نباید به گونه‌ای عمل کنیم که گرانی در پی داشته باشد. باید با کار کارشناسی دقیق به سمت اجرای آن برویم.

بیاتی در خصوص پیشنهاد برخی از کارشناسان مبنی بر این که روزانه یک لیتر برای هر فرد به عنوان سهمیه بنزین در نظر گرفته شود، تصریح کرد: در مورد این که این سهمیه چقدر باشد، باید کار کارشناسی صورت بگیرد. این امر باید در کمیسیون‌های تخصصی مجلس بررسی شود و در نهایت میزانی به عنوان سهمیه بنزین برای هر فرد در نظر گرفته شود که از یک طرف نیاز خانوارها را برآورده کند و از طرف دیگر، هزینه اضافی به دولت تحمیل نکند.

وی ادامه داد: در چارچوب طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر، قیمت بنزین باید به ازای تورم سالانه افزایش پیدا کند. جامعه توان تحمل افزایش قیمت بیشتر از این را ندارد. نباید اجازه دهیم شکاف بین قیمت سهمیه‌ای و بازار آزاد به حدی شود که نتوانیم آن را کنترل کنیم و گرانی به وجود بیاورد.

این نماینده مجلس گفت: در شرایطی که نمی‌توانیم به واقعی‌سازی قیمت بنزین بپردازیم، اختصاص سهمیه بنزین به نفر می‌تواند راهکاری برای حل مشکل ناترازی باشد. اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر به میزان یک لیتر در هر روز باعث می‌شود که عواید حاصل از قیمت بنزین به جیب همه اقشار کشور برود. به ویژه طبقات متوسط و ضعیف جامعه از عواید طرح بهره‌مند می‌شوند و این امر به افزایش ضریب جینی هم می‌انجامد.