دین اسلام طبق روایتی که شیعه و سنی نقل کرده‌اند بر پنج رکن استوار است.

پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله فرمودند: «بُنِیَ الإِسلامُ عَلی خَمسٍ عَلَی الصَّلاةِ وَالزَّکاةِ وَالصَّومِ وَالحَجِّ وَالوِلایَةِ ولَم یُنادَ بِشَیءٍ کَما نُودِیَ بِالوِلایَةِ فَأَخَذَ النّاسُ بِأَربَعٍ وتَرَکوا هذِهِ یَعنِی الوِلایَةَ.»

اسلام بر پنج رکن بنا شده است؛ یعنی کسی که مسلمان است باید این پنج اصل را رعایت کند تا مسلمان باشد و الا مسلمان نخواهد بود.

* نماز؛ پایه نخست دین

اولین رکن اسلام، نماز است. نماز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و بزرگان در این باره کتاب‌های متعددی نوشته‌اند.

مرحوم امام خمینی (ره) دو اثر ارزشمند اسرار الصلاة و پرواز در ملکوت را به این موضوع اختصاص داده‌اند که مطالعه آن‌ها برای دنیا و آخرت انسان مفید است.

حتی اگر این آثار دشوار باشند، کتب مختصرتر نیز وجود دارند که اهمیت نماز را توضیح می‌دهند.

نماز راه ارتباط انسان با خداست. در روایتی آمده است: «اگر می‌خواهید خدا با شما سخن بگوید، قرآن بخوانید؛ و اگر می‌خواهید شما با خدا سخن بگویید، نماز بخوانید.»

نبی اکرم صلی‌الله علیه وآله با اصحاب خود درباره توجه کامل در نماز صحبت کردند.

در ماجرایی، هر کس دو رکعت نماز می‌خواند، اما توجه کامل او به خدا نبود. تنها امیرالمؤمنین علیه‌السلام با تمام وجود در نماز غرق خدا شد.

حتی توجه حضرت در سلام آخر برای کمک به فقرا بود که باز هم مورد رضای الهی بود.

* اهمیت ولایت در نظام عبادی اسلام

پایه‌های دیگر اسلام زکات، روزه، حج و ولایت هستند. اما در روایات تأکید شده است که سفارش به ولایت از سایر ارکان بیشتر بوده است.

ولایت مانند طهارت است که شرط صحت عبادات دیگر به شمار می‌رود. بدون ولایت، اعمال باطل است. هرچه فرد ولایتمدارتر باشد، به خدا نزدیک‌تر است.

اصحاب ائمه علیهم‌السلام نمونه‌های عالی محبت به اهل‌بیت بودند، زیرا خود ائمه، کمال محبت به خدا را داشتند.

شیعیان از اضافه گِل اهل‌بیت خلق شده‌اند و محبتشان به اهل‌بیت یک نعمت بزرگ است.

اما این محبت نیاز به حفظ دارد و گناه نکردن، نور محبت را تقویت می‌کند. در مقابل، گناه باعث کاهش این نور تا حد خاموشی کامل می‌شود.

* مقام شیعیان در آخرت

در روایت است که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله به حضرت علی علیه‌السلام فرمودند:

«یا علی! در قیامت تو و شیعیانت نزد خدا سعادتمند و رضایتمند خواهید بود.»

همچنین، شیعیان حقیقی به اهل‌بیت چنگ می‌زنند و به همراه آنان وارد بهشت می‌شوند. البته این شرط به تحقق فرمایشات پیامبر و عمل به دستورات بستگی دارد.

در داستانی دیگر، گروهی که خود را شیعه امام رضا علیه‌السلام می‌دانستند، توسط حضرت پذیرفته نشدند.

امام به آن‌ها فرمود: «شما شیعه نیستید، بلکه محب ما هستید. شیعه یعنی تابع؛ و تا زمانی که به معنای واقعی تابع اهل‌بیت نشوید، نمی‌توانید ادعای شیعه بودن کنید».

*موانع شناخت و محبت اهل‌بیت

ما انسان‌ها چهار حجاب داریم: حجاب طینت، حجاب معصیت، حجاب صفات رذیله و حجاب غفلت. با توسل و اراده محکم می‌توان این موانع را برطرف کرد.

امیدواری به رحمت الهی و تلاش برای اصلاح، کلید موفقیت است.

دو نوع ولایت داریم: تکوینی و تشریعی. ولایت تکوینی شامل تسلط بر نظام هستی است و چهارده معصوم علیهم‌السلام به‌طور کامل از آن برخوردارند.

ولایت تشریعی که هدایت و قانون‌گذاری است، مختص پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله است.

*پیامبر و امام؛ دو محور هدایت بشر

پیامبر مبشّر و منذر هستند؛ یعنی مردم را به انجام واجبات و ترک گناهان دعوت می‌کنند. در قرآن بارها به این وظیفه پیامبر اشاره شده است.

اما وظیفه امام ایصال به مطلوب است؛ یعنی رساندن انسان به هدف. پیامبر آدرس را نشان می‌دهد، ولی امام دست انسان را گرفته و او را به مقصد می‌رساند.

ولایت پیامبر و ائمه علیهم‌السلام در مسیر هدایت انسان‌ها مانند آب برای زراعت است که کشت را به ثمر می‌رساند.

پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله فرمودند: «أوَّلُنَا مُحَمَّدٌ وَ أَوْسَطُنَا مُحَمَّدٌ وَ آخِرُنَا مُحَمَّدٌ وَ کُلُّنَا مُحَمَّدٌ.»؛ این بیان نشان‌دهنده وحدت نوری اهل‌بیت علیهم‌السلام است.

ولایت آنان مانند چراغی است که مسیر تکامل را روشن کرده و انسان را به کمال می‌رساند.