مردم روسیه اعتقاد دارند طعم مرکبات ایران با مرکبات دیگر کشورها مانند مصر و لبنان و سوریه متفاوت است و مرکبات ایران بهتر و خوشمزه‌تر است؛ یکی از خصوصیات مهم مرکبات شمال ترش و شیرین بودن آن است که این خصوصیت علاقه‌مندی مردم روسیه و دیگر کشورهای بازار هدف را در پی داشته است.
دلیل دیگر جذب روسیه به‌سمت مرکبات ایران هزینه‌های ترانزیت است که سبب شده است ایران را برای خرید این محصول هدف قرار دهند؛ روسیه سالانه بالای ۱/۵ میلیون تن مرکبات نیاز دارد و یکی از بازارهای پرفروش حتی برای دیگر کشورهای تولیدکننده مرکبات است.
در حال حاضر پرتقال مازندران به ۱۶ کشور جهان صادر می شود که روسیه، آذربایجان، ازبکستان، گرجستان و قزاقستان از عمده ترین کشورهای مقصد صادر شده از گمرکات مازندران هستند.
طی چند سال گذشته برنامه صادرات ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تنی مرکبات در استان مازندران طراحی شده بود که در خوشبینانه ترین حالت، سال قبل براساس آمارهای گمرک ۷۸ هزار تن و به گفته مسئولان ۳۷۰ هزار تن محصول روانه بازارهای خارجی شده است.
هرچند اهداف ترسیم شده برای صادرات مرکبات مازندران در سال‌های گذشته محقق نشد، اما مسئولان با دیپلماسی اقتصادی درپیش گرفته و عقد قراردادهای تجاری با کشورهایی نظیر روسیه در تلاش هستند این برنامه را در سال جاری محقق کنند و طلسم ناکامی‌های صادراتی را بشکنند.
ابزار استراتژیک
مازندران به‌عنوان قطب اصلی تولید مرکبات ایران، سالانه بیش از ۳ میلیون تن پرتقال و نارنگی تولید می‌کند؛ توسعه صادرات مرکبات می‌تواند یک ابزار استراتژیک برای بهبود اقتصاد منطقه‌ای و ملی باشد، اما با وجود ظرفیت فراوان، صادرات مرکبات استان مازندران هنوز نتوانسته است به میزان قابل انتظار برسد. قیمت ارزان پرتقال و محصولی که در نهایت در کناره جاده ها و بر پشت نیسان های آبی چوب حراج بر آن زده می‌شود، گواه این مدعاست که هنوز نتوانسته‌ایم این حجم از تولید را به سر و سامان برسانیم و بازار های جهان را به تسخیر درآوریم.
بنا بر اظهارات کارشناسان متولی، بخش عمده‌ای از این مشکل به ضعف زیرساخت‌های صادراتی، مانند کمبود سردخانه‌های مدرن و بسته‌بندی مناسب برمی‌گردد؛ از طرفی، وجود رقابت در بازارهای بین‌المللی، به‌ویژه با صادرکنندگان پیشرو از کشورهای دیگر مانند ترکیه و اسپانیا، اهمیت بهبود کیفیت محصول و ارتقای استانداردهای صادراتی را برجسته می‌کند.
مصرف‌کننده را نباید رنگ کرد
مجید حسین‌زاده یکی از صادرکنندگان حوزه مرکبات در خصوص ضرورت استانداردسازی این محصول برای صادرات می گوید: مرکبات مثل همه میوه‌های دیگر مانند هلو، زردآلو، سیب و غیره تاریخ برداشت دارد و زودتر از موعد مقرر نمی‌توان برداشت کرد؛ متأسفانه برخی سورتینگ‌داران زودتر از موعد مقرر مرکبات را برداشت می‌کنند و این تخلف است.
وی عنوان می‌کند: در بحث پرتقال یک تصور غلط وجود دارد؛ اینکه تامسون نفخ می‌آورد؛ این باور غلط است اگر این محصول تا فصل برداشت آن یعنی تا دی ماه بماند و سپس برداشت شود هیچ نفخی ندارد، چون زودتر از تاریخ مقرر رسیدن کامل، میوه برداشت می‌شود و هنوز سبزینه دارد از درخت جدا می‌شود.
 وی می گوید: یک ماه قبل در آبان ماه پرتقال نارنجی‌رنگ در بازار وجود داشت که این رنگدهی در حقیقت در اتاق گازدار و با استفاده  از مواد شیمیایی که سبب زودرس و پیر شدن میوه می‌شود، انجام گرفته است.
وی ادامه می‌دهد: بر همین اساس داخل میوه ترش است و در حوض رنگ در دمای ۵۰ درجه در آب جوش می‌ماند تا به مرحله رنگ‌دهی برسد و این رنگ کاملاً شیمیایی و مضر است که این میوه در حین صادرات دچار فساد و لک می‌شود.
نارضایتی مشتریان خارجی
این صادرکننده پرتقال خاطرنشان می‌کند: پرتقال ایرانی چون با رنگ مصنوعی و کیفیت پایین داخلی میوه و با مزه ترش  به بازار هدف می‌رود و پرتقال مصر و ترکیه با شیرینی وارد بازار می‌شود، سبب شده است هم تاجر و هم مصرف‌کننده از مرکبات ایرانی ناراضی باشند و در نتیجه پرتقال ایرانی خریدار ندارد.
حسین زاده ابراز می کند: ما هم به‌عنوان صادرکننده با توجه به تقاضای بازار هدف مجبور می‌شویم تن به کاری بدهیم که راضی نیستیم و مجبوریم از همین روش رنگ‌دهی استفاده کنیم؛ چون مشتری را به این نوع محصول عادت دادند، در حالی که این روش غلط است.
وی ادامه می‌دهد: سورتینگ‌هایی که هیچ درک درستی از صادرات ندارند و فاقد برند هستند و زیرپله‌ای کار می‌کنند به‌اندازه خودشان یک ماشین صادرات انجام می‌دهند و همین یک ماشین سبب شده است بازار خراب شود و صادرات استاندارد نداشته باشیم!
وی با اشاره به رفع این مشکل که دامنگیر صادرکنندگان خرد و کلان شده ‌است، می افزاید: این مشکل نیاز به دستور حاکمیتی دارد تا جلو آن گرفته شود.
بازار هدف ۴۰۰ میلیون نفری
این صادرکننده بیان می‌کند: ما به‌لحاظ جغرافیایی کنار کشورهای سی‌آی‌اس قرار گرفته‌ایم و با بازار هدف ۴۰۰ میلیون نفری اگر بتوانیم صادرات این  بازار را درست مدیریت کنیم و ارتباطات زیرساختی را با کشورهای دیگر درست کنیم صادرات بسیار خوبی را در این حوزه خواهیم داشت.
وی اضافه کرد: مشکلی که توسط مدیران ارشد و استانی باید مورد توجه قرار گیرد این است که سیستم تولید و برداشت ما مکانیزه نیست و کشاورز در هر هکتار ۲۵ تن برداشت می‌کند؛ در حالی که در دنیا با سیستم پیشرفته و مجهز در هر هکتار ۱۰۰ تا ۱۱۰ تن برداشت می‌شود.
حسین زاده اذعان می‌کند: برای این باغدار با این حجم از تولید به‌صرفه است؛ مدیران ما هم باید برای مدیریت وضع موجود از کشورهای دیگر که در این بخش جلوترند بازدید میدانی داشته باشند و دولت هم از این موضوع حمایت و پشتیبانی کند.
ضرورت استانداردسازی
بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر فقط به همین محصول پرتقال در مازندران توجه شود و به اعداد و ارقام مدنظر در حوزه صادرات برسیم بسیاری از مشکلات اقتصادی و اشتغال در این استان روند رو به بهبود پیدا می‌کند.
کارشناسان حوزه کشاورزی و اقتصاد متفق القول معتقدند توجه به توسعه صنایع تبدیلی و همچنین استاندارد سازی و نیز شناسنامه دار کردن باغات پرتقال ضرورتی غیر قابل انکار است.
آن‌ها معتقدند اگر بتوانیم بخش بیشتری از مرکبات را فراوری کنیم و به محصولاتی مانند آب‌میوه، کنسانتره یا اسانس تبدیل کنیم، ارزش افزوده زیادی نصیب کشاورزان و صادرکنندگان خواهد شد، این کار نه‌تنها از اتلاف محصول جلوگیری می‌کند، بلکه بازارهای جدیدی نیز برای محصولات ما ایجاد می‌کند.
مشکلات اصلی
در حال حاضر بنا بر گفته تولیدکنندگان و همچنین صادرکنندگان محصولات کشاورزی یکی از مشکلات اصلی در زنجیره صادرات مرکبات، نبود زیرساخت‌های مناسب است، به‌عنوان مثال، بسیاری از محصولات به‌دلیل ضعف در فرایندهای حمل‌ونقل و نگهداری، پیش از رسیدن به بازارهای هدف، کیفیت خود را از دست می‌دهند که این مسئله نیاز به سرمایه‌گذاری در سردخانه‌های مدرن و سیستم‌های حمل‌ونقل یخچال‌دار را نشان می‌دهد.
از آن جا که بازارهایی مثل روسیه و کشورهای حوزه خلیج فارس به‌دلیل تقاضای بالا و نزدیکی جغرافیایی، از جذاب‌ترین گزینه‌ها برای صادرات مرکبات هستند؛ بنابراین رقابت با کشورهایی مثل ترکیه، مصر و اسپانیا که از زیرساخت‌های قوی‌تر و سیاست‌های حمایتی مؤثر بهره‌مندند، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و استراتژیک دارد.
بنا بر گفته صادرکنندگان برای ورود به بازارهای جهانی، باید استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای را رعایت کنیم که این امر شامل کیفیت محصول، بسته‌بندی مدرن و گواهی‌های بهداشتی و محیط‌زیستی است چون کشورهای واردکننده اغلب محصولات با کیفیت پایین را نمی‌پذیرند و اینجاست که آموزش کشاورزان و حمایت از سورتینگ‌داران اهمیت پیدا می‌کند.