یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در مدارس اهمیت بسیار زیادی دارد و هر نوع ضعف دانش آموزان باعث می‌شود تا آن‌ها در معرض افت تحصیلی و کم سوادی قرار بگیرند. در این دوره به دلیل سرعت بالای یادگیری دانش آموزان در صورت وجود ضعف‌های یادگیری در آن‌ها، می‌توان با صرف زمان و برگزاری کلاس‌های جبرانی این ضعف‌ها را جبران کرد.

برگزاری کلاس‌های تقویتی برای دانش آموزان باعث می‌شود شرایط پیشرفت تحصیلی برای آن‌ها بیشتر از قبل فراهم شود. کلاس‌های جبرانی برای جبران کمبودها و مشکلات تحصیلی دانش آموزان برگزار شده و اهمیت زیادی در موفقیت دانش آموزان و برطرف کردن سوالات آن‌ها دارد. شرکت در کلاس‌های تقویتی بجز معایب کمی که دارد، موجب افزایش اعتماد به نفس و انگیزه و پیشرفت دانش آموزان مخصوصا دانش آموزان کنکوری خواهد شد.

محمودامانی طهرانی، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در دومین همایش ملی درس پژوهشی و درس‌کاوی گفت: معلمان باید برای همان شرایطی که در کلاس درس با آن روبه‌رو هستند، ایده داشته باشند؛ برخی کلاس‌ها بسیار شلوغ هستند، برخی چند پایه است و برخی کاملاً برخوردار به شمار می‌روند. کار ما در درس‌پژوهی احیای کلاس درس است و در این مسیر طراحی، اجرا و تغییر اتفاق می‌افتد تا نمونه‌ها و دانشی جدید خلق شود. برای بهبود فضای کلاس، راهی جز درس‌کاوی و درس‌پژوهی نداریم؛ باید وارد عرصه واقعی کلاس‌های درس شد تا کلاس با ما سخن بگوید؛ این یک مسیر تضمین شده برای توسعه حرفه‌ای است که امتحان خود را برای بهبود فضای تدریس پس داده است.

طی تحقیقات فعالیت‌ها و کلاس‌های فوق برنامه تاثیر مثبت و بیشتری از فعالیت‌های کلاسی بر روی رشد و پیشرفت دانش آموزان دارند. طراحی فعالیت‌های خارج از کلاس با معلم نیست اما می‌تواند به عنوان یک عامل اصلی و محوری در طراحی این گونه از فعالیت‌ها تاثیرگذار باشد. کلاس‌های فوق برنامه تاثیر مثبت و خوبی بر روی یادگیری دانش آموزان و فراگیران دارند و به شکوفایی استعداد دانش آموزان، رشد و تربیت آن‌ها و شرکت در برنامه‌ها و مهارت‌های عملی کمک فراوانی می‌کنند. فعالیت‌های فوق برنامه در فضای آموزشیِ آزاد و راحت‌تر انجام می‌شوند و دانش آموزان فرصت بیشتری برای تعامل اجتماعی دارند. برخی از کارشناسان معتقدند این فعالیت‌ها باعث می‌شوند تا دانش آموزان دید و نگرش بهتری به مدرسه داشته باشند. بهره گیری از معلم خصوصی در فعالیت‌های فوق برنامه و مکمل در روند یادگیری، رشد و پیشرفت دانش آموزان تاثیر زیادی دارد.

درباره تاثیرات کلاس تقویتی بر روند رشد تحصیلی دانش آموزان با ناصر کوهستانی، کارشناس آموزش و پرورش گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

کلاسی برای پر کردن خلاء ها

ناصر کوهستانی، کارشناس آموزش و پرورش در پاسخ به اینکه آیا ارائه مباحث جدید در کلاس‌های فوق برنامه توسط معلم باعث عقب ماندن دانش‌آموزانی که توانایی شرکت را ندارند نمی‌شود یا خیر به خبرنگار ما گفت: کلاس‌های تقویتی یا فوق برنامه بر پایه تکمیل آموزش و حتی مسائل فرهنگی_اجتماعی و بر اساس سند تحول برگزار می‌شود. قطعا معلم نمی‌تواند که در 6 ساعت درسی تمام مسائل مربوط به درس را برای دانش‌آموز تدریس کند. پس برای برطرف کردن این خلا و کاستی‌ها کلاس‌های فوق برنامه توسط مدیران و مسئولان مدارس در یک بازه زمانی مشخص برگزار می‌شود.

وی در ادامه افزود: کلاس‌های فوق برنامه می‌تواند شامل ارائه درس کلاسی، اردو، شرکت در فعالیت‌های فرهنگی، دینی و ملی باشد. اما آنچه برای خانواده‌ها جا افتاده است؛ کلاس‌ها فوق برنامه و تقویتی یعنی فعالیت علمی در مدرسه! در کلاس‌های عمومی به دلیل نبودن زمان کافی، تعداد بالای دانش‌آموز مباحث آموزشی به صورت باید و شاید انتقال پیدا نمی‌کند. بنابراین دانش‌آموز می‌تواند با پرداخت هزینه در این کلاس‌ها شرکت کنند. این نکته را هم تاکید می‌کنم که گاهی باید روش‌ها تغییر کند تا بتواند اثربخشی لازم را داشته باشد.

کوهستانی با اشاره به اینکه کلاس‌های تقویتی باعث دلسردی دانش‌آموزان از ادامه تحصیلی نمی‌شود، اظهار کرد: کلاس‌های فوق برنامه در هر زمانی برگزار نمی‌شود و یک بازه زمانی مشخص مثل روزهای قبل از امتحانات را دارد. در تجربه چندین ساله‌ که دارم کلاس‌های فوق برنامه نه تنها دانش‌آموز را از ادامه تحصیل دلسرد نمی‌کند بلکه برای ادامه آن بیشتر تشویق می‌شوند.

یک ناعدالتی آموزشی

او در مورد هزینه‌های کلاس‌های تقویتی نیز گفت: مطابق با سند تحول ابتدای هر سال هزینه‌های کلاس‌های تقویتی مشخص شده و برای مدیران ابلاغ می‌شود. هزینه‌های که هم دریافت می‌شود بخشی زیادی از آن به استادی که تدریس می‌کند، پرداخت می شود. از آنجایی که مدرسه خانه دوم دانش‌آموزان به حساب می آید باید کلاس‌های تقویتی به گونه‌ای برنامه ریزی شود که برنامه‌های آموزشی، عبادی و اعتقادی، فعالیت‌های ورزشی و اردویی و فرهنگ به صورت مشخص تعریف شده باشد.

این کارشناس آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه هیئت امنای هر مدرسه تصمیم می‌گیرند و هزینه‌ها را مشخص می‌کنند، ادامه داد: خانواده‌ها باید خروجی‌های مدرسه مورد نظر را در نظر گرفته و تصمیم بگیرند که فرزندشان در کدام مدرسه ادامه تحصیل بدهند. در این میان چند نکته را نباید از یاد برد؛ یک، خروجی مدرسه را از نگاه اخلاقی و رفتاری برسی کنند. دو، توانایی علمی. سه، رضایتمندی از دانش‌آموز و از همه مهمتر برنامه ریزی درست تا بتواند خروجی موفق داشته باشد.

وی در ادامه افزود: با شرایط اقتصادی موجود خیلی از خانواده‌ها توانایی این را ندارند که فرزندشان در کلاس‌های فوق برنامه شرکت کنند. در این میان باید مدیران شرایطی را فراهم کنندو سیاستی را در پیش بگیرند تا از ناعدالتی تحصیلی جلوگیری شود. برای موفق بودن یک کلاس تقویتی باید سه شاخص را در نظر بگیریم. یک، حضور تعداد محدود دانش‌آموز. دو، دادن فرصت بیشتر به دانش‌آموز و روش جدید. سه، محتوا و منابع درسی است که کمک می کند تا خروجی قابل قبولی را در داشته باشند.

کوهستانی با اذعان به اینکه کلاس‌های فوق برنامه استرس دانش‌آموزان را کاهش می‌دهد در پایان بیان داشت: تجربه نشان داده است که با نزدیک شدن به ایام امتحانات دانش‌آموزان دچار استرس می‌شوند و تمرکز کمتری به درس‌های خودشان دارند. کلاس‌های تقویتی کمک می‌کند تا استرس دانش آموزان کم شده و در یک فضای مناسب به جمع بندی موثر دست پیدا کنند.

خدابخش حکیمی- خبرنگار تحریریه جوان قدس