در دنیای امروز که تصورات مختلف از جایگاه زن در جوامع گوناگون وجود دارد، شناخت الگویی جامع و انسانی از زنان، همگام با فهم درست از حقیقت وجودی‌شان، ضروری‌تر از هر زمان دیگری است. بسیاری از جوامع به اشتباه زن را در قالب‌های محدود و گاه متضاد تعریف کرده‌اند؛ از تصویری مصرفی و صرفاً زیبا تا تصویر مادری فدای خود. اما آموزه‌های اسلامی و تاریخ‌نگری در زندگی زنان برجسته تاریخ بشری، از حضرت مریم(س) گرفته تا حضرت زینب(س) و سایر بانوان نشان می‌دهد زن را نمی‌توان در چنین قالب‌های سطحی گنجاند.
مکتب جهانی فاطمه(س) به‌دنبال تبیین الگویی است که نه تنها از زنان مسلمان، بلکه از زنان تأثیرگذار در تمامی ادیان و تمدن‌ها تجلیل کند. به همین منظور، با خانم دکتر مرضیه مینایی‌پور، مدیر مکتب جهانی فاطمه(س) به گفت‌وگو نشستیم تا از این حرکت عظیم و هدف‌های آن بیشتر بشنویم.
مکتب جهانی فاطمه(س)؛ تبیین نقش زنان تاریخ‌ساز
دکتر مینایی‌پور در ابتدا با اشاره به رسالت مکتب جهانی فاطمه(س) می‌گوید: این مکتب به‌دنبال معرفی و تبیین شخصیت‌هایی است که در طول تاریخ بشر نقش‌آفرین بوده‌اند، نه تنها در دوران اسلامی بلکه پیش از آن، مانند حضرت مریم(س) که نمونه‌ای از انسان عارف و کامل است، یا بلقیس، ملکه سبا که نماد مدیریتی هوشمند و کارآمد است یا آسیه، همسر فرعون که با تدبیر خود اثری ماندگار در تاریخ بشر برجا گذاشت. این مکتب به‌ویژه در تلاش است شخصیت‌های زن مسلمان همچون حضرت فاطمه زهرا(س)، حضرت زینب(س) و نرجس خاتون مادر امام زمان(عج) را به‌عنوان الگوهای جهانی معرفی کند. از سوی دیگر، زنان غیرمسلمان همچون راشل کوری، دختر بیست‌وسه ساله مسیحی که برای دفاع از صلح، جان خود را از دست داد و یا آنه‌ماری شیمل، فیلسوف معروف آلمانی نیز بخشی از این مسیر را شکل می‌دهند.
او بیان می‌کند: یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ما در مکتب جهانی فاطمه(س) تهیه و انتشار دایره‌المعارف زنان تاریخ است. این اثر در تلاش است زنان تأثیرگذار و گمشده در تاریخ را شناسایی و معرفی کند تا نسل‌های آینده از این گنجینه‌ها بهره‌مند شوند. از زنان تاریخ اسلام گرفته تا زنان بزرگ غیرمسلمان که در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نقشی بی‌بدیل ایفا کرده‌اند، همه باید شناخته شوند و صدای آنان به گوش جهان برسد.
الگوی سوم زن، احترام و نقش‌آفرینی در پرتو آموزه‌های اهل بیت(ع)
مدیر مکتب جهانی فاطمه(س) تصریح می‌کند: تبیین «الگوی سوم زن» که به‌دنبال جمع تمام ویژگی‌های مثبت زنانه است، ضرورتی است که سال‌ها پیش باید مورد توجه قرار می‌گرفت. این الگو برخلاف تصاویر تحریف‌شده‌ای که در غرب و شرق از زنان ارائه می‌شود، مدلی است که در آن، زن نه تنها از آزادی و استقلال بهره‌مند است، بلکه محترم و مقدس باقی می‌ماند. در الگوی سوم، زن می‌تواند همزمان تمامی نقش‌های خود را با قوت و استقامت ایفا کند: مادر، همسر، مدیر، معلم و ... در این مدل، زن نه‌تنها در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی فعال است، بلکه در پی تحقق استعدادهای حقیقی خود بدون فریب و دلسردی است. این همان الگویی است که از تجلی شخصیت حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) استخراج می‌شود.
دکتر مینایی پور اضافه می‌کند: الگوی سوم زن، برخلاف الگوهای غربی و شرقی که یا زن را ابزاری برای استفاده و یا موجودی محصور در چارچوب‌های سنتی می‌بینند، به‌دنبال تصویری جامع و همه‌جانبه است. در این الگو، زنان نه تنها از آزادی و حقوق خود برخوردارند، بلکه در موقعیت‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می‌توانند به‌طور برابر و محترم حضور یابند. زنان قهرمان تاریخ، از حضرت زینب(س) گرفته تا هزاران زن ناشناخته، نشان داده‌اند قدرت، شجاعت و تدبیر در کنار لطافت و عاطفه، ویژگی‌هایی است که از آنان شخصیت‌هایی مقاوم و برجسته ساخته است.
زنان در تاریخ، از حضرت زینب(س) تا الگوهای عملی
این استاد حوزه و دانشگاه توضیح می‌دهد: جمله معروف «کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود» به‌خوبی گواهی است بر نقش بی‌بدیل زنان در حفظ و تداوم پیام‌های بزرگ تاریخ. این عبارت به‌ویژه درخصوص حضرت زینب(س) به‌عنوان نمادی از استقامت و شجاعت، بیانگر این حقیقت است که قیام عاشورا نه تنها در عرصه خون و جهاد، بلکه در عرصه انتقال پیام و رسالت آن نیز به یک زن نیاز داشت. اگر حضرت زینب(س) با آن صلابت و دلاوری در کربلا و پس از آن در کوفه و شام نمی‌ایستاد، پیام عاشورا هرگز به چنین عمقی در تاریخ بشری نمی‌نشست. کربلا با تمام عظمت، می‌توانست به فراموشی سپرده شود اما حضرت زینب(س) با سخنان و رفتار خود، نه تنها آن را از فراموشی نجات داد بلکه به یک مکتب زنده و پویا تبدیل کرد که امروز همچنان در دل تاریخ می‌درخشد. این امر گواهی بر اهمیت نقش زن در تاریخ بشری است.
دکتر مینایی‌پور خاطرنشان می‌کند: در تلاش هستیم با تفسیر و تجزیه و تحلیل درست از چنین الگوهایی، نه تنها آن را در کتاب‌ها و مقالات معرفی کرده، بلکه به‌عنوان یک رویکرد عملی در زندگی روزمره پیاده‌سازی کنیم. تاریخ به ما نشان می‌دهد بدون حضور مؤثر زنان در کنار مردان، بسیاری از اقدامات قهرمانانه نیمه‌تمام می‌ماند. زنانی که با تدبیر و فداکاری خود، نه تنها به تکمیل داستان‌های تاریخی کمک کرده‌اند، بلکه در فرایند بازسازی و اصلاح جوامع نقش اساسی داشته‌اند. ما می‌توانیم الگویی از زنانی بسازیم که نه تنها در راستای اهداف فردی خود گام برمی‌دارند، بلکه به‌طور همزمان در تلاش برای ساخت جهانی بهتر برای همه انسان‌ها هستند. زنانی که فارغ از رنگ، نژاد، ملیت و مذهب، در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و با افتخار از داشته‌های خود دفاع می‌کنند.
نظر شما