دینی ما (علیهم السّلام) هیچگاه در برابر متکبران و پادشاهان از خود تواضع نشان نداده اند بلکه با رفتار حکیمانه و الهی خود همواره دیگران را به تواضع در برابر احکام الهی واداشته اند.
روزی فضل بن سهل، ذُوالریاستین - وزیر کشور - و رئیس لشکر دولت مأمون - نزد امام رضا (علیه السّلام) آمد، مقداری در برا بر آن حضرت ایستاد، آنگاه امام رضا (علیه السّلام) سرش را بلند کرد و به او فرمود: چه حاجتی داری؟
فضل عرض کرد: ای آقای من، این نامه سند اعطای جایزه است که امیر مؤمنان مأمون به من عطا کرده، و شما سزاوارتر هستید که همانند امیرمؤمنان مأمون آن را به من عطا کنید؛ زیرا شما ولی عهد مسلمانان هستید. امام رضا (علیه السّلام) فرمودند: آن نامه را برایم بخوان! - و آن نامه در پوست بزرگ نوشته شده بود- فضل بن سهل همچنان ایستاده بود بیآنکه امام به او بفرماید بنشین تا اینکه آن نامه را خواند، هنگامی که فارغ شد، امام رضا (علیه السّلام) به او چنین فرمود: یا فَضْلُ لَک علینا هذا ما اتقیت اللهَ عزوجل یعنی: ای فضل! این نامه، برای تو بر ما، مورد قبول است، مادام که از خدا بترسی و پرهیزکار باشی.(1)
امام رضا (علیه السّلام) با همین یک جمله مادام که تقوا داشته باشی، ترفند فضل را درهم شکست، و تقاضای او را نقض فرمود زیرا فضل داراى صفت تقوا نبود و طبعاً نامهی او مورد قبول و امضای امام نمیشد. فضل بی آنکه نتیجه بگیرد، از نزد امام رضا (علیه السّلام) خارج شد.
در اینجا حضرت امام رضا (علیه السّلام) با وزیر مملکتی -که یکی از قدرتهای جهان زمان خود بود– اینگونه برخورد میکند، در حالیکه ایشان به بردگان چنان احترامی میگذاشت که مورد اعتراض اطرافیان حضرت قرار میگرفت. (2)
در روایات رسیده از امام رضا (ع) به نمونه هایی از تواضع اشاره شده است، ازجمله:
1- ارزش خود را بلندتر از مرتبة خود قرار ندادن
از امام رضا (علیه السّلام) نقل شده است: از تواضع این است که: شخص ارزش خود را درک کند و درجة خود را بیشتر از ارزشش قرار ندهد.(3)
2- ایمن بودن مردم از غضب او
از امام رضا (علیه السّلام) نقل شده است: از تواضع این است که انسان غضب خود را فرو نشاند. (4)
3- با نیکی و احسان جواب دادن بدیها
از امام رضا (علیه السّلام) نقل شده است: از تواضع این است که: اگر بدی از کسی به او رسید جواب آن را با خوبی بدهد.(5)
منابع:
1.عیون اخبار الرضا علیه السّلام ج2 باب 40 ص162 ح24، بحار الأنوار ج49 ص168ح5.
2. الانوار البهیه، شیخ عبّاس قمّی.
3. عیون اخبار الرّضا (علیه السلام)، ابی جعفر محمّد بن علیّ بن حسین بن موسی بن بابویه ملقّب به شیخ صدوق.
4. فقه الرّضا، منسوب به امام رضا (علیه السّلام).
5. کافی، أبو جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق ملقّب به شیخ کلینی.
نظر شما