به گزارش قدس آنلاین، ختم ماه مبارک رمضان به عید فطر که عید بندگی و یک ماه فرمانبرداری از حکم الهی در پرهیز از خوردن و اشامیدن است، این سوال را مطرح می کند که فلسفه این عید چیست و چه کسانی بهره مندان حقیقی آن هستند؟. برای یافتن پاسخ این سوالات با حجت الاسلام والمسلمین مهدی اسماعیلی، مدیر گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (ع) به گفتگو پرداخته ایم که ذیل می آید:

فلسفه عید فطر در پایان یک ماه روزه داری و جهاد با نفس چیست؟
فطر چه با اعراب گذاری کسره چه با فتحه، در لغت عبارت است از آفرینش و خلقت اولیه، اما در تبیین چرایی نامگذاری عید پایانی رمضان با عنوان فطر باید گفت پس از یک ماه فرصت استثنایی ماه مبارک رمضان که از طریق روزه داری و دیگر عبادات و مستحبات در سحر، نیمه شب و دیگر اوقات شبانه روز به ویژه شب های احیاء که یکی از آنها لیله القدر است حاصل شده، انسان مومن که آگاهانه آماده تغییر و تحول شده و آهنگ حرکت را آغاز کرده است می تواند هجرت کرده و با خانه تکانی در حقیقت لباس کهنه ای که در طول یک سال زنگار به خود گرفته است را از قامت نفس خارج کند.
انسان روزه دار پس از یک ماه جهاد و امساک از خوردن و آشامیدن و ترک محرمات و مبادرت به انجام واجبات و مستحبات، در واقع به معصومیت دوران ولادت باز می گردد یعنی زمانی که تکلیفی نداشته و وجودش به گناهان آلوده نشده است بنابراین فطر یعنی بازگشت به فطرت اولیه و خدایی که در آن خداپرستی، معنویت، توجه به ارزش ها و دوری از گناهان و آلودگی ها موج می زند.

چه کسانی معنای حقیقی این بازگشت را درک کرده و عید فطر را از عمق وجودشان تجربه می کنند؟
اگرچه ممکن است پاسخ به این سوال منجر به یاس عده ای شود، اما باید گفت حقیقتا بندگانی که روزه دار حقیقی بوده اند و نتیجه این روزه را که در قرآن تقوا معرفی شده، بدست آورده اند عید فطر را به معنای حقیقی آن درک می کنند.
از این رو کسی که با انجام واجبات دینی، مبادرت به مستحبات و ترک محرمات، مصمم به تغییر خود است و در این مسیر اخلاص داشته و درپی کسب رضایت الهی است در این گروه جای می گیرد.
چه بسا بسیاری از افراد که روزه می گیرند اما روزه آنها تنها به امساک از خوردن و آشامیدن محدود می شود که نتیجه چنین روزه ای نیز در همین حد است نه بیشتر؛ در حالی که آهنگ تغییر برای سرعت گرفتن، به عزم جزم و دوری از محرمات و روزه فکر و دل در کنار روزه جسم نیاز دارد که در مسیر دوری از نفاق و ... ضرورت می یابد.

ماه رمضان فرصتی را فراهم می کند که هر کسی به میزان ظرف وجودی از آن بهره می گیرد، برای تداوم آثار و برکات این ماه در دیگر ایام سال چه باید کرد؟
خداوند در قرآن می فرماید: "اذکرونی اذکرکم" یعنی مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم! اگر در دیگر ایام سال نیز همچون ماه مبارک رمضان خود را به خدا نزدیک کرده و با انجام واجبات و مستحبات خدا را یاد کنیم قطعا او نیز ما را یاد کرده و برکات رمضانی استمرار می یابد.
به عنوان مثال کسی که به حج مشرف می شود پس از بازگشت تا چند روز حال و هوای سرزمین وحی را دارد و رفتار و گفتارش این را نشان می دهد اما با گذشت تدریجی زمان، با خوردن برخی غذاها، برخی معاشرت ها و ... این نورانیت و صفت حاجی بودن خود را از دست می دهد.
البته باید توجه داشت که به طور کلی امور عبادی اینگونه هستند و در گذر زمان و متاثر از اعمال ما زنگار می گیرند و جلای خود را از دست می دهند، اما انسان برای باقی ماندن بر این لذات معنوی باید آفات اعمال خود را بشناسد و با پرهیز از آنها زمینه تداوم حالات معنوی را در همه ایام برای خود فراهم کند.

چه ارتباطی با زکات فطریه و روزه داری یک ماهه ماه مبارک رمضان وجود دارد؟
در روایات به کرات از زکات سخن به میان آمده است آنچنان که روزه ماه مبارک رمضان را زکات جسم در طول سال خوانده اند که بدن را در برابر بیماری ها واکسینه می کند، اما این زکات جسم برای تکمیل شدن به پرداخت زکات مادی نیاز دارد که اگر پرداخت نشود روزه ماه رمضان ناقص می ماند.
از این رو، روزه داران در پایان ماه مبارک رمضان و در روز عید سعید فطر با پرداخت زکات فطر روزه یک ماهه خود را تکمیل می کنند.
علاوه بر این، باید پایان یک ماه روزه داری و پرهیز از خوردن و آشامیدن باید کانالی باشد که روزه دار را به محیط اجتماعی و جبرهای آن وصل کند تا بداند کسانی هستند که چشم امید خود را به این کمک ها دوخته اند. آنها به دلایل مختلف از نظر مالی در مضیقه اند که اگر همه مردم ایران خود را موظف به پرداخت زکات فطر کنند با توجه به جمعیت کشور حداقل برای مدتی کوتاه می توان بخشی از مشکلات مالی آنها را برطرف کرد.