درمانهای جدید و ادعاهای عجیب و غریب هیچکدام هنوز درمان قطعی نیستند.آیا می توان از این بیماری پیشگیری کرد؟ آیا قابل درمان است؟ همه این پرسشها هنوز روبرویمان است.

ام اس چیست ؟
بیماری MS یا multiple sclerosis ( یعنی سفت شدن و خشک شدن مکان های مختلف) , یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب بوده و در حدود 50 هزار نفر در ایران به آن مبتلا هستند و عمدتاً در بالغین جوان بروز می‌کند. این بیماری از نظر بالینی با درگیری قسمتهای مختلف سیستم اعصاب مرکزی در زمانهای مختلف مشخص می‌گردد، بدین شرط که دیگر اختلالات عمل چند کانونی سیستم اعصاب مرکزی رد شده باشد. بیشترین میزان بروز بین 40-20 سالگی است .بررسی ها نشان دهنده افزایش شیوع بیماری با افزایش فاصله از خط استواست و در بین مدارهای 40 درجه شمالی و جنوبی جمعیتی که در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری باشند، وجود ندارد. بررسی دوقلو ها بروز بیماری در اعضای یک خانواده و ارتباط با عوامل ژنتیک را نشان داده است.
بیشتر آسیب این بیماری به ورید ها یا سیاهرگهاست.این ضایعات در ماده سفید نخاع و مغز و در عصب بینایی دیده می‌شود.
دکتر مهدی وحید دستجردی، متخصص مغز و اعصاب با اشاره به این‌که ام‌اس در گروه بیماری‌های خودایمن قرار می‌گیرد، توضیح می‌دهد: در بیماری‌های خودایمن، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بدن خود فرد حمله می‌کند که ام‌اس نیز یکی از این نوع بیماری‌هاست.به گفته این پزشک متخصص، سیستم ایمنی بدن در بیماری ام‌اس به بافت چربی درون مغز حمله کرده و نقاط مختلفی را درگیر می‌کند؛ بنابراین علایم بیماری با توجه به ناحیه‌ای که درگیر می‌شود، متفاوت خواهد بود؛ علایم بینایی، حرکتی و حسی از جمله مشکلاتی است که فرد با آن روبه‌رو خواهد شد.
دکتر وحید دستجردی می‌افزاید: ام‌اس بیشتر در سنین جوانی و در دوران طلایی زندگی بروز می‌کند و به همین دلیل رسیدگی و درمان آن اهمیت ویژه‌ای دارد. علاوه بر این، احتمال روبه‌رو شدن با این بیماری نیز برای خانم‌ها کمی بیشتر از آقایان است.

ام‌اس انواع مختلفی دارد
دکتر وحید دستجردی درباره انواع مختلف بیماری ام‌اس توضیح می‌دهد: بسیاری از افرادی که دچار این مشکل هستند، هیچ وقت با علامت خاصی روبه‌رو نمی‌شوند؛ به طوری که حتی تا زمان فوت، این بیماری بروز نمی‌کند و چه‌بسا افرادی که به دلایل دیگری مانند تصادف مورد بررسی پزشکی قرار می‌گیرند و در آن زمان بیماری ام‌اس آنها که هیچ علامتی نداشته است، تشخیص داده می‌شود. درصدی از بیماران نیز فقط یک بار دچار علایم بیماری می‌شوند و این مسأله دیگر هیچ وقت تکرار نمی‌شود.
وی با تاکید بر این که عمده بیماران مبتلا به ام‌اس، هر چند ماه یک بار با علامت جدیدی روبه‌رو می‌شوند، می‌گوید: اغلب بیماران چنین وضعیتی دارند که به این نوع ام‌اس عودکننده ـ بهبودیابنده می‌گوییم.
البته در گروهی از این بیماران ممکن است، بیماری به شکل پیش‌رونده تغییر کند یا این که برای تعداد کمی از افراد از ابتدا ممکن است ام‌اس به شکل پیش‌رونده وجود داشته باشد که در این حالت بیماری دایم بدتر می‌شود.

سخنی با مادران شیرده
بر اساس شواهد موجود می‌توان گفت، شیردهی نه تنها اثر زیان آوری برای مادران مبتلا به
 ام اس ندارد، بلکه به نظر می‌رسد آنان را علیه فعالیت بیماری محافظت می کند . نکته مهم این است که با توجه به ترشح داروهای مضر
 ( برای شیرخوار) درشیر، تصمیم گیری در مورد شروع این داروها پس از زایمان ، باید با دقت کافی انجام گیرد .
از آنجا که تصمیم گیری برای اینکه مادری می تواند به فرزند خود شیر بدهد یا صلاح است شیر ندهد و از داروهای مربوط استفاده کند، یک مسأله فردی است و لذا نمی‌توان یک فرمول واحد برای همه مادران، ارایه داد، اما به نظر می‌رسد در موارد خاصی بهتر است، مادر از شیر دادن صرف نظر نماید مثلاً در مواردی که بیماری فعال و صلاح است داروهای کنترل کننده بیماری شروع شود و یا زمانی که مادر از خستگی مفرط رنج می‌برد و تغذیه با بطری، این امکان را فراهم می‌کند که افراد دیگر بتوانند در تغذیه کودک کمک کنند .
اما ذکر این نکته ضروری است که تغذیه با شیر مادر برای فرزندان، اثر محافظتی علیه بیماری‌های خود ایمن ( از جمله ام اس) دارد، مشروط بر اینکه شیردهی بیش از چهار ماه ادامه یابد.

ام اس و ورزش‌ یوگا
به گزارش وب دا، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج ضمن بیان این مطلب می گوید: در این بررسی علمی انجام تکنیک های پرانایاما، هاتا و راجایوگا موثرترین تکنیک های ورزش یوگا بر افزایش نشاط بیماران مبتلا به
 ام اس شناخته شد.
شهلانجفی دولت آباد درباره چگونگی انجام این تکنیک ها معتقد است: در پژوهش نامبرده، انجام این تکنیک ها به مدت سه ماه و هر ماه نیز هشت جلسه یک تا یک و نیم ساعته، می تواند تاثیر مثبت ورزش یوگا را بر کاهش خستگی بیماران مبتلا به ام اس نشان دهد.

هراختلال حسی- عصبی نشانه‌ ام اس است؟
رویا ابوالفضلی در مورد علایم هشدار دهنده بخصوص تاری دید در بیماری‌ام ‌اس می گوید: افرادی که با علایم مشخصه باید توسط یک متخصص مغز و اعصاب معاینه شوند، اگر علایم هشدار دهنده و قابل بررسی باشد موضوع پیگیری می‌شود و تمام معیارهای بالینی و معیارهای پاراکلینیکی از جمله ام‌آر آی روی فرد سنجیده شود تا بتوانیم بگوییم فرد به‌ام ‌اس مبتلا شده یا خیر.
ابوالفضلی در پاسخ به اینکه افراد به چه علایمی برای مراجعه به متخصص مغز و اعصاب باید حساس باشند، می گوید: هر علامت جسمی عصبی که فرد قبلاً به آن‌ها مبتلا نبوده، ولی الان در او ایجاد شده مثلاً خواب رفتگی دست و پا، سرگیجه، دوبینی، اختلال در حرکت که قبلاً فرد نداشته می‌تواند نشانه باشد و فرد باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند تا پزشک با معاینه بالینی بفهمد که فرد دچار علامت گذرا شده یا بیمار است. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران شایع‌ترین علامت دیده شده در بیماران مبتلا به‌ام ‌اس را اشکالات بینایی دوبینی، سرگیجه و ضعف اندام‌ها، اختلالات ادراری و حرکتی به ویژه اختلال در راه رفتن می داند و معتقد است: اما این دلیل نمی‌شود که هر فردی این مشکلات را داشت به‌ام ‌اس مبتلاست. شاید دلایل دیگری برای به وجود آمدن این علامت‌ها وجود داشته باشد. این متخصص مغز و اعصاب گفت: مطالعه‌ای که به صورت جسته و گریخته روی اپیدمیولوژی‌ام ‌اس در کشور صورت گرفته نشان می‌دهد چیزی حدوداً بین 50 تا 60 هزار نفر به‌ام ‌اس مبتلا می‌شوند که آمار بالایی نیست هر چند که اخیراً ابتلا به‌ام ‌اس رو به افزایش داشت.
چهار فرضیه علمی برای سبب شناسی: 1- شرایط جوی در سراسر جهان: براساس این فرضیه به نظر می‌رسد که ابتلا به ام اس در میان ساکنان نواحی اطراف مدار چهلم نیم کره‌های شمالی و جنوبی کره زمین شایع‌تر است. فردی که در یکی از این مناطق متولد شده و پیش از رسیدن به سن نوجوانی به منطقه دیگر منتقل می‌شود، تا حدودی در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند. 2- ژنتیک: ابتلای والدین یا یکی از نزدیکان به این بیماری خطر ابتلا به ام.اس را در فرد افزایش می‌دهد. 3- عامل ایمنی: به طور کلی این امر پذیرفته شده است که بیماری ام‌اس نوعی اختلال در سیستم ایمنی خودکار است. 4- عامل ویروسی: این احتمال وجود دارد که یک عامل ویروسی در بروز ام اس نقش داشته باشد.

درمان های نوین
دانشمندان به روش جدیدی برای درمان بیماری ام.اس با کمک سلول‌های بنیادی دست پیدا کردند.مدت‌های طولانی است که محققان معتقدند، سلول‌های بنیادی می‌تواند آسیب‌های مغزی و نخاعی را در بیماران مبتلا به ام.اس نصف و حتی متوقف کند.اکنون و برای اولین بار محققان انگلیسی این نظریه را با موفقیت آزمایش کرده و درست بودن آن را به اثبات رساندند.یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه بریستول ادعا کرده اند که با استفاده از این روش توانسته اند این بیماری را به حالت پایدار برسانند.پروفسور نیل اسکولدینگ که این تیم را رهبری کرده است، در این باره گفت : نتایج تحقیقات امیدهای بسیاری را به وجود آورده است.ما معتقدیم سلول‌های بنیادی که از مغز استخوان به داخل خون حرکت کرده اند در این بیماری موثر هستند و به شکل‌های گوناگون باعث بدتر شدن بیماری می‌شوند.در نهایت دانشمندان توانستند برای اولین بار و با استفاده از سلول‌های مغز استخوان خود بیمار، ام.اس را درمان کنند.
در این روش، مغز استخوان از لگن 6 بیمار مبتلا به ام.اس خارج شد، سپس محققان این مواد را از استخوان و چربی جدا و سلول‌های بنیادی خالص را به بازوی بیماران تزریق کردند.در طول یک سال بعد از انجام این کار، بیماران ام.اسی به دقت توسط پزشکان تحت نظر قرار گرفتند تا تاثیر این روش درمانی را بررسی کنند.آزمایشهای محققان نشان داد ، این روش هیچ اثر جانبی جدی به همراه ندارد و بعد از مدتی این بیماری به حالت پایدار درآمده و حتی بخشی از عصب‌های آسیب دیده شروع به بهبود کردند.مغز استخوان شامل سلول‌های بنیادی است که قادرند جایگزین انواع مختلف بافت‌ها و اعضا در بدن انسان شوند، به همین دلیل دانشمندان به سختی در حال انجام تحقیقات روی این سلول‌ها هستند تا بتوانند درمان‌هایی برای انواع گوناگونی از بیماری‌ها خصوصا بیماری‌های سیستم عصبی مانند ام.اس پیدا کنند.