به گزارش قدس آنلاین به نقل از ایرنا سلول درمانی از روش هایی است که سال ها پیش پس از طی مراحل تحقیقاتی وارد چرخه درمان بیماری ها شده است. البته آمریکا و کشورهای اروپایی در این نوع درمان از ایران جلوتر هستند اما در ایران نیز نتایج تحقیقات گسترده در مورد کاربردهای درمانی سلول های بنیادی در سالهای اخیر بخوبی نمایان شده است به گونه ای که از این روش برای درمان بیماریهای مختلف استفاده می شود.

یکی از چالش های مهم حوزه سلامت یافتن راهی برای بهبود عوارض ناشی از بیماری ها و حوادث منجر به از بین رفتن یا تغییرات شدید و تخریبی در پوست طبیعی بدن است. این معضل همواره به عنوان یکی از دغدغه های جامعه علمی و تحقیقاتی مورد توجه پژوهشگران بوده است.

اکنون پژوهشگران ایرانی پس از سالها کار تحقیقاتی در این زمینه، از تاثیر سلول درمانی برای رفع این نوع مشکلات سخن می گویند.

دستاوردهای تحقیقاتی پزشکی در حوزه سلول درمانی برای رفع و مقابله با بیماریهای پوستی به نتایج قابل ملاحظه ای در مواردی مانند بیماری خطرناک لک و پیس (ویتیلیگو)، بیماری ژنتیکی EB، پسوریازیس، اسکلرودرمی و یا مواردی همچون چین و چروک، اسکار آکنه، بخیه و سوختگی ها رسیده است.

** پژوهشگاه رویان مرکز سلول درمانی در بیماری های پوستی

در ایران ،از حدود پنج سال پیش این روش درمانی برای رفع عوارض پوستی ، در پژوهشگاه رویان مورد استفاده قرار گرفته است.

دکتر امیر باجوری پزشک عمومی و پژوهشگر کلینیک پوست پژوهشگاه رویان در مورد نتایج برخی اقدامات این مرکز درمانی در این زمینه به خبرنگار علمی ایرنا گفت: بخش سلول درمانی پوست پژوهشگاه رویان در چهار مورد شامل بیماری لک و پیس، برطرف کردن فرورفتگی های پوستی ناشی از بیماری سالک، آکنه، سوختگی، چین و چروک و تزریق چربی با سلول های بنیادی برای زیبایی به مراجعه کنندگان خدمات درمانی ارایه می دهد.

وی افزود: همچنین چندین طرح تحقیقاتی در این پژوهشگاه در دست اجرا است که از جمله آن می توان از طرح های تحقیقاتی در مورد بیماری های EB، پسوریازیس، اسکلرودرمی، سوختگی های حاد و تزریق چربی با سلول های بنیادی برای زیبایی نام برد.

** لک و پیس (ویتیلیگو)

باجوری در مورد اقدامات درمانی بیماری ویتیلیگو گفت: از ابتدای ارایه خدمات درمانی در مورد این بیماری در پژوهشگاه رویان از سال 1388 تاکنون بیش از هزار و 500 بیمار مبتلا به لک و پیس درمان شده اند.

وی درعین حال گفت که همه بیماران مبتلا به لک و پیش نمی توانند تحت درمان قرار گیرند و افزود: تاکنون به این نتیجه رسیده ایم که فقط بیماران با سن 12 سال که پیشرفت بیماری در آنها حدود شش ماه تا یک سال متوقف شده باشد به این درمان جواب می دهند.

باجوری اظهار کرد: البته در مواردی هم این روش درمانی برای افراد بالای 60 سال اثر بخش بوده است. البته میزان پاسخگویی به درمان این بیماران بین 60 تا 70 درصد بوده است یعنی از هر 10نفر حدود سه تا چهار نفر پاسخ درمانی ضعیفی داشته و مابقی پاسخ درمانی خوب یا کاملی داشته اند.

باجوری خاطرنشان کرد: ماهیانه حدود 100 بیمار مبتلا به ویتیلیگو معاینه و سالیانه حدود 300نفر سلول درمانی می شوند.

پژوهشگر پژوهشگاه رویان در مورد روش استفاده از سلول درمانی برای این بیماران توضیح داد: پس از معاینه افراد متقاضی درمان و بررسی شرایط لازم آنها، از طریق نمونه برداری (بیوبسی) حدود 3 سانتی متر به صورت سطحی و با بی حسی موضعی از پوست سالم ناحیه باسن یا ران آنها برداشته و در آزمایشگاه سلول های رنگدانه ساز سالم آن جدا می شود.

باجوری گفت: پس از جدا کردن سلول های رنگدانه ساز از پوست، این سلول ها زیر لک های موجود در پوست بیمار تزریق می شود و حدود دو تا شش ماه طول می کشد تا پاسخ درمانی بیماران آغاز شود.

وی با بیان اینکه ویتیلیگو سبب بروز لک های سفید بر روی سطح پوست می شود، اظهار کرد: سلول درمانی تنها در مورد لک های سفید صورت می گیرد و شامل لک های تیره پوستی نمی شود.

** اسکار آکنه و چین و چروک

پزشک عمومی و پژوهشگر کلینیک پوست رویان با یادآوری اینکه سلول درمانی در مورد فرورفتگی های روی سطح پوست نیز صورت می گیرد، اظهار کرد: فرورفتگی های ناشی از جوش های پوستی، سوختگی، بیماری سالک و یا بخیه از جمله مواردی است که این روش برای رفع آنها استفاده می شود.

باجوری گفت: چین و چروک ناشی از بالارفتن سن نیز سبب ایجاد فرورفتگی هایی در پوست می شود، بنابراین می توان از روش سلول درمانی برای رفع این فرورفتگی ها و بهبود وضعیت چین و چروک پوست نیز استفاده کرد.

وی توضیح داد: علت اصلی در بروز فرورفتگی های پوستی، سلول های فیبروبلاست است؛ این سلول های کلاژن ساز در ناحیه عمقی پوست قرار دارد که در اثر حوادث یا بیماری ها از بین می رود در نتیجه فرورفتگی هایی در پوست ایجاد می شود.

باجوری افزود: در زمان بروز چین چروک، سلول های فیبروبلاست از بین نمی رود بلکه پیر می شود و کارآیی زمان جوانی برای ساخت مجدد کلاژن را از دست می دهد.

وی گفت: در سلول درمانی برای رفع هر نوع فرورفتگی پوستی، سلول های فیبروبلاست در محل موردنظر تزریق می شود تا با گذشت زمان فرورفتگی ها پر و پوست ظاهر بهتری یابد.

پژوهشگر رویان در مورد تهیه و تزریق سلول های فیبروبلاست توضیح داد: این سلول ها از ناحیه پشت گوش گرفته می شود به این صورت که یک سانتی متر از پوست این ناحیه برداشته و در آزمایشگاه سلول های فیبروبلاست آن جدا می شود.

باجوری علت برداشتن سلول از پشت گوش را در جوانتر بودن این سلول ها عنوان کرد و گفت: سلول های پشت گوش دو تا 10 سال جوانتر از سلول های فیبروبلاست پوست صورت است بنابراین استفاده از این سلول ها به داشتن نتیجه ای بهتر کمک می کند.

وی گفت: با برداشتن بخشی از پوست پشت گوش، می توان بین 600 هزار تا یک میلیون سلول فیبروبلاست به دست آورد که آنها در آزمایشگاه به مدت یک ماه کشت داده می شود و پس از یک ماه حدود 90 میلیون سلول فیبروبلاست به دست می آید.

باجوری با بیان اینکه این سلول ها طی سه مرحله به فاصله زمانی یک ماه در قسمت دچار اسکار آکنه، چین و چروک یا هر نوع فرورفتگی تزریق می شود، افزود: دوره درمان حدود چهار ماه شامل یک ماه برای کشت سلولی و 3 ماه برای تزریق زمان می برد.

وی در مورد میزان اثربخشی این روش درمانی گفت: نتیجه سلول درمانی از تزریق دوم به بعد به تدریج آغاز می شود و با گذشت زمان سیر صعودی می یابد.

باجوری میزان اثربخشی این روش درمانی را به سن، ژنتیک و عواملی مانند ورزش نکردن، سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الکی وابسته دانست و افزود: میزان اثربخشی این روش درمانی بین 40 تا 80 درصد است.

وی با بیان اینکه سلول درمانی بر روی افراد دارای سن 20 تا 65 سال انجام شده است، ادامه داد: هر چه سن افراد پایین تر باشد، میزان اثربخشی این روش درمانی بیشتر است.

باجوری همچنین گفت: علاوه بر ویتیلیگو، سلول درمانی در مورد خال های مادرزادی سفید رنگ و لک های سفید رنگ ناشی از بروز حوادث مانند ضربه، تصادف، بخیه، گزیدگی حشرات و هر نوع آسیبی که سبب از بین سلول های رنگدانه ساز شود، نیز صورت می گیرد.

** طرح های تحقیقاتی

پژوهشگر رویان در مورد طرح های تحقیقاتی سلول درمانی پوست گفت: در مورد بیماری های EB، پسوریازیس، اسکلرودرمی و سوختگی های حاد تحقیقاتی در دست اجرا است.

باجوری افزود: بیماری EB یک بیماری نادر ژنتیکی است که در اثر آن زخم های شدیدی روی سطح بدن و انگشتان دست ها و پاها ایجاد و در مواردی منجر به چسبندگی انگشت ها می شود.

وی با بیان اینکه سلول درمانی در مورد این بیماران تنها درحد کاهش میزان شدت زخم ها و بهبود آنها صورت می گیرد و نمی تواند بیماری را به طور کامل درمان کند، ادامه داد: تاکنون سلول درمانی روی حدود 20 نفر از مبتلایان به این بیماری صورت گرفته است.

باجوری گفت: در مورد درمان عوارض ناشی از سوختگی های حاد نیز سلول درمانی بر روی هفت نفر انجام شده است که پس از اتمام مراحل تحقیقاتی میزان اثربخشی و موفقیت آن مشخص می شود.

وی در مورد بیماری پسوریازیس نیز توضیح داد: پسوریازیس یک بیماری مزمن خود ایمنی است که پوست مبتلایان به آن دچار قرمزی و پوسته ریزی با پوسته های سفید و نقره ای می شود.

باجوری گفت: برای درمان این بیماران سلول های بنیادی داخل زخم های آنها تزریق می شود؛ این بیماری نیز ژنتیکی است و تنها از طریق این روش می توان زخم های بیماران را تا حدی بهبود بخشید ولی نمی توان درمان قطعی ارایه کرد.

وی خاطر نشان کرد: تاکنون سه نفر در این طرح شرکت داشته اند و نتیجه نهایی پس از بررسی تعداد بیشتری از مبتلایان بررسی و گزارش می شود.

باجوری در مورد بیماری اسکلرودرمی نیز اظهار کرد: اسکلرودرمی نیز یک بیماری خود ایمنی است که پوست مبتلایان به آن سفت می شود و این سفتی پوست بیشتر در پوست انگشتان صورت و دور لب آنها دیده می شود و ممکن است برخی از آنها به عوارض ریوی، کلیوی یا قلبی نیز دچار شوند.

باجوری با بیان اینکه تاکنون سه نفر از مبتلایان به این بیماری در این طرح تحقیقاتی تحت درمان قرار گرفته اند، گفت: برای این بیماران تزریق وریدی سلول های بنیادی صورت می گیرد تا عوارض ناشی از آن تا حدی بهبود یابد ولی بیماری درمان نمی شود.

وی اظهار کرد: درحال حاضر استفاده از سلول درمانی در مورد این بیماری ها در مرحله تحقیقات بالینی قرار دارد تا در صورت رسیدن به نتایج قابل قبول وارد مرحله ارایه خدمات درمانی شود.

سلول درمانی و استفاده از سلول های بنیادی در حوزه های مختلف تحقیقاتی و درمانی از سال 1370 در پژوهشگاه رویان آغاز شده و تاکنون از این روش در درمان ناباروری،بیماری های قلبی، ارتوپدی به ویژه در ناحیه زانو و ضایعات چشم به ویژه قرنیه استفاده شده است.

علمی