رسیدگی به امور زائران و ارایه خدمات مطلوب به این جمعیت چند میلیونی که هرساله بر تعداد آن نیز افزوده می‌شود، هرچند با تمام امکانات شهر مشهد و با علاقه فراوان مسؤولان استان ارایه می‌شود، اما در حد کفاف و باید نبوده و نیست، بنابراین از سالها پیش موضوع اختصاص اعتبار خاص برای خدمت رسانی مطلوب همواره به عنوان یکی از ضرورتها مطرح بود تااینکه بودجه زیارت مصوب شد.

هر چند در برنامه اولیه مقرر بود سالانه 200 میلیارد تومان به استانهای خراسان رضوی،قم و فارس تخصیص یابد، اما سایر استانها هم وارد گود شده و خواستار سهمی از این محل شدند. اکنون در گفت و گوی ذیل تلاش شده مباحث حوزه زیارت استان مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

57 مصوبه ویژه استان

مدیر کل هماهنگی امور زائران استانداری خراسان رضوی با بیان اینکه در سال 86 پیشنهاد تشکیل کارگروه زیارت در دولت مطرح شد،گفت:به دنبال آن این کارگروه برای سه استان خراسان رضوی،قم و فارس در سال 87 مصوب و تحت نظر معاون اول رئیس جمهور و وزیران و مسؤولانی  مانند راه و شهرسازی، ارشاد، رئیس کل بانک مرکزی و نیز استانداران این سه استان تشکیل شد.

محمود رسولی نژاد در گفت و گو با خبرنگار ما با اشاره به مصوبات مطول این کارگروه افزود:به طور مشخص برای خراسان رضوی 57 تصمیم مصوب شد.

وی با بیان اینکه تا قبل از سال 90 به طور مقطعی و موردی به استان در کارگروه اعتبار داده می‌شد،اضافه کرد:اما در سال 90 اعتبار 73 میلیارد تومانی تعیین شد که 62 میلیارد تومان آن  تخصیص یافت که عمده آن در بخش بهسازی بقاع متبرکه و امامزادگان، ایجاد تسهیلات رفاهی برای زائران در مسیرهای منتهی به مشهد و اسکان ارزان قیمت هزینه شد.

تخصیص 3 میلیارد  از اعتبار 25 میلیارد تومانی

رسولی نژاد اعتبار سال 91 استان در کارگروه زیارت را با کاهش قابل توجه رقم20 میلیارد تومان که تنها نصف آن تخصیص یافت، اعلام کرد و گفت: در سال گذشته 25 میلیارد تومان اعتبار مصوب که از این رقم سه میلیارد و 900 میلیون تومان تخصیص یافت.

تخصیص از بودجه زیارت به محیط زیست برای دستگاه‌های سنجش آلودگی هوا

وی درباره توزیع این اعتبار و هزینه کرد آن تصریح کرد:از این میزان 800 میلیون تومان به اوقاف برای احداث و مرمت زیر ساختهای بقاع متبرکه،800 میلیون تومان به نیروی انتظامی،500 میلیون تومان اداره محیط زیست برای دستگاه‌های سنجش آلودگی، 800 میلیون تومان به صدا و سیما برای تأمین و تجهیز واحد تلویزیون سیاردر حرم مطهر ویک میلیارد تومان نیز به فرودگاه برای توسعه سالن پروازهای داخلی  تخصیص یافت.

سهم صفر برای اسکان ارزان قیمت

وی در خصوص سهم اسکان ارزان قیمت از بودجه زیارت سال گذشته استان اظهار داشت:به دلیل کم بودن رقم مصوب و تخصیص یافته هیچ رقمی به حوزه اسکان ارزان قیمت داده نشد.

اعتبار 12 میلیارد تومانی امسال

این مقام مسؤول درباره سهم اعتبار سال جاری استان از محل بودجه زیارت تصریح کرد:امسال برای خراسان رضوی 12 میلیارد تومان پیش بینی شده و وعده تخصیص صد درصدی آن نیز داده شده است.

وی با بیان اینکه بودجه زیارت در کلان کشور امسال 100 میلیارد تومان است، افزود: از این میزان 12 میلیارد تومان سهم خراسان رضوی و بقیه بین دیگر استانهای کشور توزیع می‌شود.

تخصیص 47 درصدی

رسولی نژاد در خصوص میزان تخصیص یافته از این میزان اعتبار در نظر گفته شده،خاطر نشان کرد: تاکنون 47 درصد تخصیص یافته است که از این میزان دو میلیارد تومان برای شبکه ملی زیارت مصوب و قرار است تا در مهرماه پرداخت شود.

وی درباره محل هزینه کرد این اعتبار  ادامه داد:قسمتی برای اسکان ارزان قیمت، بخشی برای تکمیل و احداث کمپ و یا  میقات رضا(ع) ها در مبادی ورودی استان مانند داورزن، فریمان، فیض‌آباد و کاشمر و همچنین رقمی برای ساخت و ایجاد سرویسهای بهداشتی سیار برای زائران پیاده در جاده های منتهی به استان اختصاص داده می‌شود.

خبر خوب

مدیر کل هماهنگی امور زائران خراسان رضوی در بخش دیگرگفت:در 16 شهریور ماه مجدد کارگروه زیارت در دولت یازدهم و به ریاست معاون اول اجرایی به تصویب رسید تا تکالیف   کارگروه قبلی پیگیری شود.

وی با بیان اینکه جلسات این کارگروه در تهران و با حضور وزیران مربوطه و استاندار خراسان رضوی تشکیل می‌شود، افزود: تصمیمات این کارگروه فقط خاص خراسان رضوی است.

ایرادات طرح جامع توسعه کمی و کیفی زیارت

وی درادامه درباره طرح جامع توسعه کمی و کیفی زیارت اظهار داشت:این طرح در سال 90 توسط پارک علم و فناوری استان در 80 جلد کتاب و طرح پژوهشی نوشته شد.

رسولی نژاد با اشاره به ایرادات وارده به این طرح یادآورشد: در جلسات برگزار شده با پارک علم  و فناوری رفع این اشکالها خواسته شده است .وی درباره این ایرادات اظهار داشت:اول اینکه افق این برنامه سه دوره پنج ساله یعنی از سال 90 تا 1404 است، گرچه پارک علم و فناوری معتقد است، این طرح جامع و کامل است، اما آماری که در آن نوشته شده، مربوط به سال 90 است که با آمار کنونی همخوانی ندارد. دوم اینکه در شرح وظایف و مرزبندی اختیارات دستگاه‌ها باید دقت بیشتری شود و ضمن اینکه مسایل جدید نیزباید در این برنامه گنجانده شود.

وی ادامه داد:به عنوان نمونه بر اساس آمار سال 90 تا 92 پیش بینی شده است 48 درصد زائران با خودروی شخصی، 43 درصد با اتوبوس، چهار درصد با هواپیما و پنج درصد با قطار وارد مشهد می‌شوند، در حالی که آمارهای موجود با این رقمها همخوانی ندارد، گرچه نزدیک به هم است.

نیاز اولیه

مدیر کل هماهنگی امور رفاهی زائران خراسان رضوی درخصوص وضعیت اسکان ارزان قیمت برای زائران بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) خاطر نشان کرد:یکی از نیازهای اولیه استان اسکان ارزان قیمت است .

رسولی نژاد با اشاره به نیاز استان به حدود 30 هزار تخت ارزان قیمت برای زائرانی که فاقد توانایی برای استفاده از مراکز اقامتی موجود هستند،گفت:البته اکنون در مقیاس بسیار کوچک اسکان ارزان قیمت در محلهایی مانند کمپهای شهرداری، خوابگاه‌های موقت در پایانه مسافربری ،امکانات اقامتی آموزش و پرورش و یا  کمیته امداد وجود دارد .

این مقام مسؤول اضافه کرد: الان شاید نزدیک به 30 هزار تخت ارزان قیمت وجود داشته باشد، اما آن طور که باید و استاندارد باشد و بتوان به صورت تخت شمارش کرد، موجود نیست.

ضرورت اعزام های گروهی

رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل سابق شرکت فرودگاه‌های کشوراذعان داشت:در حال حاضر تأکید مسوولان دستگاه‌های اجرایی استان این است که زیارتها به مشهد به صورت گروهی و همانند اعزامها به عتبات عالیات و مکه مکرمه باشد و تا قبل از اعزام، محل اسکان و دیگر امکانات لازم مشخص شود .

وی با تأکید بر اینکه البته نمی توان سفرهای شخصی و خارج از گروهی را محدود کرد،گفت:اما وقتی زائران به صورت شخصی به مشهد سفر می‌کنند، استفاده از امکانات ارزان قیمت سخت است، در حالی که اگر گروهی باشند و با برنامه ریزی قبلی این کار صورت گیرد، استانداری از دستگاه‌های موجود استان اسکان ارزان قیمت برای این گروه را مطالبه می‌کند.وی تصریح کرد:تاکنون صد درصد زائرانی که به صورت گروهی به مشهد آمدند و از قبل با استانداری مکاتبه داشتند، توانستند از این امکانات بهره ببرند.

رسولی نژاد با اشاره به پیک  حضورزائران در زمانهایی مانند دهه آخر صفرافزود:در این ایام شاهد حجم ورود بسیار زیاد زائران پیاده از پنج مسیر به سمت مشهدو در کنار آن ورود تعداد زیادی ازطریق هواپیما،قطار و اتوبوس هستیم .وی با اشاره به ورود سالانه بیش از 25 میلیون زائر به مشهد یادآورشد:این در حالی است که آمار تعداد زائران عربستان در حج تمتع 5/2 میلیون نفر و درمجموع در کل طول سال حدود 10میلیون نفر است. بنابراین مشهد گرچه دومین کلانشهر مذهبی جهان است، اما به لحاظ تعداد زائران اولین است، بنابراین مسؤولیت همه دستگاه‌های اجرایی برای خدمات رسانی به زائران بارگاه امام رضا(ع) بسیار سنگین است.

فرهنگ جدید

وی اضافه کرد:فرهنگ جدیدی در دهه کرامت نیز آغاز شده است و آن هم حضور زائران پیاده برای تشرف به حرم مطهر امام رضا(ع) در این ایام می‌باشد، در حالی که تا قبل از این، حضور زائران پیاده تنها خاص دهه آخر صفر بود، بنابراین باید به سمت اعزامهای گروهی برای سفر به مشهد رفت تا بتوان خدمات دهی مناسب و برنامه‌ریزی شده ای داشت.

کمیته امداد متولی ساخت اسکان ارزان قیمت برای زائران

وی در این باره که گویا اسکان ارزان قیمت به کمیته امدادبا اختصاص مبلغی از محل بودجه زیارت واگذار شده است،افزود:کمیته امداد در حال ساخت یک سری اسکان ارزان قیمت برای افراد تحت پوشش خود است و این مجتمع در یکی از خیابانهای ضلع شرقی حرم مطهر با ظرفیت اسکان 700 تا 800  نفر اکنون دارای پیشرفت فیزیکی 40 درصد است.

وی با بیان اینکه بخش عمده بودجه این مرکز به صورت ملی تأمین شده است،گفت:استانداری خراسان رضوی نیز با هدف تسریع در روند ساخت این مجتمع از محل بودجه زیارت کمک خواهد کرد که البته هنوز رقم آن مشخص نشده است.

وعده افزایش بودجه زیارت استان

وی در این خصوص که چرا از محل بودجه زیارت استان که رقم آن اندک است برای شبکه ملی زیارت دو میلیارد تومان اختصاص یافته است،اظهار داشت:قبل از آن باید گفت در سفر رئیس جمهور به استان وعده داده شد که اعتبارات دیگری برای افزایش بودجه زیارت اختصاص یابد .در ضمن ایجاد شبکه ملی زیارت یکی از اولویتهاست که به زیارت زائران از راه دور کمک می‌کند.

وی در خصوص رقم مورد نیاز استان برای بودجه زیارت جهت اجرای برنامه های اولویت دار خاطر نشان کرد:برای اجرای همه طرحها سالانه به طور ثابت به 100 میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است تا بتوان گامهای بزرگی  از جمله سرمایه گذاری برای ایجاد 30 هزار تخت ارزان قیمت استاندارد در یک مکان مشخص  و نیز ایجاد جاده اختصاصی برای زائران پیاده برداشت.

وی با بیان اینکه هنوز عملیات اجرایی ایجاد این 30 هزار تخت آغاز نشده است، گفت: البته میزان تخصیصها به رقم مد نظر و مورد اشاره نخواهد رسید، اما میزان تخصیصها با وعده های داده شده افزایش می‌یابد.

تنها راه حل

رسولی نژاد درباره نارضایتی زائران از اجرای طرح محدودیت طرح ترافیک با توجه به کمبود پارکینگ و در نتیجه تأثیر آن بر کاهش مدت ماندگاری زائران خاطر نشان کرد: پارکینگهای موجود در اطراف حرم مطهر نه تنها پاسخگوی مسافران در حالت عادی نیست، چه برسد به اینکه در وضعیت خاص بتواند جوابگو باشد، البته با توجه به افزایش تعداد خودروها هرچه پارکینگ هم احداث شود، کفاف نمی کند.

وی ادامه داد: با توجه به ظرفیت محدود گنجایش خیابانهای مشهد بویژه در هسته مرکزی چاره ای جز اجرای طرح ترافیک نیست، اما تنها راه حلی که می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل  کند، اعزام و سفرهای گروهی به مشهد و خودداری از سفرهای شخصی است.

وی درباره اولویتهای حوزه معاونت زیارت استان و بویژه امور رفاهی زائران تصریح کرد:اجرای طرح جامع زیارت،شناسایی و رفع مشکلات زائران از جمله این برنامه هاست. حمل و نقل درون شهری باید تقویت شودو البته قبل از آن نیاز است زیرساختهای لازم لحاظ شود، به عبارت دیگر فضا برای تردد اتوبوس و تاکسی و خودرو در نظر گرفته شود.

وی اذعان داشت:در حال حاضر زیرساختهای ترافیک شهری مشهد بسیار ضعیف است و گنجایش تحرک  و تردد را ندارد، در حالی که می‌توان از طریق اقدامهایی مانند چند طبقاتی کردن خیابانها، افزایش مترو، اجرای طرح زوج و فرد و نیز ترویج فرهنگ استفاده ازسیستم  حمل و نقل عمومی به جای خودروهای شخصی ،گسترش پهنای خیابانهای منتهی به حرم مطهر و احداث پارکینگهای طبقاتی این وضعیت را سامان داد.