الان شعار می دهیم و کمتر عمل می کنیم می گوئیم روح کودک ، برای رشد و تجلی به ادبیات ، شعر ، قصه ، داستان و کتاب احتیاج دارد ؛ اما چقدر برای این موضوع وقت می گذاریم .

خیلی راحت تر شعار می دهیم ؛ میگوئیم اگر می خواهید فرزند خلاقی داشته باشید باید از کودکی برایش کتاب بخوانید !

اما خیلی چیزها فقط گفته می شوند ! ای کاش فرهنگ سازی را از خودمان شروع کنیم و به فرزندان مان هم یاد بدهیم که هر وقت حوصله شان سر رفت یا احساس تنهایی کردند ، کتاب بخوانند و در لذت ماجراها و داستانهای کتاب هم سهیم شوند .

برای شان کتاب بخوانیم ، اجازه دهیم برای مان کتاب بخوانند ، لذت ببرند و خاطره بسازیم ، به فرزندان مان کتاب هدیه بدهیم و یادشان بدهیم که با کتاب می توان زندگی کرد و بزرگ شد .

شعر کودک در سال ۱۳۰۰ با همت جبار باغچه بان و تاثیر پذیری از ادبیات غرب، شکل جدیدی به خود گرفت. چاپ مجلات مخصوص کودکان از جمله «دانش آموز»، سپیده فردا، کیهان بچه‌‌ها، اطلاعات دختران و پسران و… در پیشرفت شعر کودک و نوجوان موثر بود. یکی دیگر از زمینه‌‌های پیشرفت شعر کودک و نوجوان، تاسیس شورای کتاب کودک و نوجوان و کانون پرورش کودکان و نوجوانان بود.

امروز شعر کودک ونوجوان وارد فضای جدیدی شد. تنوع مضامین،توجه به تکنیک و فرم شعر در کنار محتوا و به کارگیری اصطلاحات و امروزی شدن شعر از عوامل پیشرفت شعر در این دوره است.

امروز شعر کودک و نوجوان پس از یک قرن تجربه حرفی برای گفتن دارد. برخی از شاعران همه‌ی تلاش خود را معطوف به شعر کودک و خردسال کرده اند و شاعرانی هم به شعر نوجوان توجه دارند. شعر کودک و نوجوان با وارد به عرصه‌‌های متنوع ، به شاخه‌‌های مختلف تقسیم شده است. شعر دفاع مقدس، شعر آیینی، شعر طنز کودک و نوجوان را می‌توان به صورت مستقل مورد بررسی قرار داد.

سالروز درگذشت مهدی آذر یزدی پدر ادبیات کودک و نوجوان که با عنوان روز ملی ادبیات کودک و نوجوان از آن یاد می شود بهانه ای شد تا به سراغ فعالان این عرصه در گیلان برویم و در رابطه با جایگاه شعر کودک و نوجوان مطالبی از فعالیت هایشان عنوان کنیم . در ادامه گزارش با ما همراه شوید .

علی پور حسن مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان  در مصاحبه با خبرنگار قدس با بیان اینکه ادبیات کودک و نوجوان در دوره کنونی مورد بی مهری قرار گرفته است گفت : امروزه شاعران به دلیل نوع نگرش جامعه و عدم فرهنگ سازی مناسب رغبتی به شعر در حوزه کودکان  ندارند و ترجیح می دهند به اشعار در قالب بزرگسالی روی آورند .

وی افزود : در حال حاضر بیشتر شاعران در حوزه شعر برای بزرگسالان قلم فرسایی میکنند و این یک خلا عمیق در جامعه  ادبی کشور است .

نویسنده و شاعر گیلانی با اشاره ه به اینکه در حوزه شعر کودکان و نوجوانان متخصص فراوان داریم اما فرهنگ سازی مناسبی صورت نگرفته است خاطر نشان کرد : باید توجه داشت که ادبیات کودک و نوجوان نه تنها از جنبه سرگرمی، بلکه به جهت ساخت، ایدئولوژی و فرهنگ یک جامعه اهمیت بسزایی دارد و جامعه ای سالم با آموزش از دوران کودکی شکل می گیرد.

پورحسن ادامه داد: همه مردم ، مسئولان و دستگاههای متولی فرهنگ و ادب جامعه باید تلاش کنند تا با یک زیر ساخت جامع و مناسب در این حوزه و اجرای برنامه های کاربردی نظیر برپایی نمایشگاههای کودک و نو جوان ، معرفی و بازشناسی شاعران این حوزه  از طریق صدا و سیما و رسانه های دیداری و شنیداری و مکتوب و مجازی به مردم و نسل کودک و نوجوان  ، جایگاه و عرصه  توجه به ادبیات کودک و نوجوان را پیش از پیش محکم تر و مستحکم تر کنند.

مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گیلان با بیان اینکه شعر و ادبیات کودک و نوجوان از ابتدای شکل گیری نظام جمهوری اسلامی ایران مورد توجه و تاکید مسوولان نظام و دلسوزان بوده است، آثار ادبی کهن ما و فرهنگ قصه گویی که در بین بزرگان خانواده ایرانی رایج بوده است  را نشان از اهمیت آموزش کودکان در چنین جامعه ای  دانست .

شمارگان ادبیات کودک و نوجوان را بالا ببریم

مدیر کل کانون پرورش فکری و نوجوانان گیلان با بیان اینکه امروزه در گیلان شاعران خوب و مطرحی چون  احمد خدادوست شاهین رهنما ، تقی متقی ، محمد پور وهاب ، روزبه فروتن و... در حوزه ادبیات کودک و نوجوان داریم افزود :   قلم های جدید وارد این عرصه شده اند لذا در بخش نشر مسوولان باید توجه کنند چاپ و تیراژ ها را بالا ببرند و مشکلات را حل کنند تا بتوانیم آثار خوب و با کیفیتی  از این عزیزان منتشر کنیم.

وی  ادبیات کودک و نوجوان را ادبیات پایه کشورمان دانست و خاطرنشان کرد: برای این که بخواهیم ادبیات پویایی داشته باشیم باید از کودک و نوجوان شروع کنیم. دنیای کودکان و نوجوانان بستر مناسبی است تا مضامین مورد نظرمان را به جامعه منتقل کنیم.

وی تیراژ ادبیات کودکان و نوچوانان را نسبت به گذشته محدود عنوان کرد و گفت : امروز تیراژ کتاب کودکان گاها هزار نسخه است در حالیکه تنها 950 کانون  پرورش فکری در کشور داریم و این یک ضعف بزرگ است چرا که  اغلب نویسندگان تنها به تولید فکر می کنند و به مصرف کننده کمتر توجه می شود.

وی خاطر نشان کرد : : باید از طرف مسوولان  فرهنگی کشور هم اهمیت بیشتری به عرصه ادبیات کودک و نوجوان داده شود و فکر نکنند چون اسم کودک و نوجوان بر روی ادبیات می آید، نگارش و تولید آثارش کار ساده ای است. گاهی نوشتن برای کودکان خیلی سخت تر از نوشتن برای بزرگسالان می شود و احتیاج به نویسنده های با تجربه و متخصص در این زمینه هست.

دنیای کودکان دنیای ریتم و آهنگ است

احمد خدادوست شاعر و نویسنده شعر کودک و نوجوان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان گیلان  نیز در این مصاحبه با اشاره به فعالیت های خود در زمینه کودک و نوجوان گفت  : سال هاست در عرصه ادبیات کودک و نوجوان قدم و قلم می زنم و مدت 25-20 سال است با ارتباط با مجلات کودک و نوجوان و  آشنایی با شاعران این عرصه ، مصمم به ادامه فعالیت خود در این زمینه شدم.

وی از جایگاه شعر کودک و نوجوان در کشورمان گفت و عنوان کرد : شعر کودک مراحل کودکی خود را سپری می کند آنچنان که برای رشد کودک ، حمایت ، مراقبت و برنامه های اصولی نیاز است برای رشد ادبیات کودک و نوجوان نیاز به پشتوانه فکری و دینی است.

خدادوست ادامه داد : از دوره انقلاب به بعد یک تحول چشمگیر در عرصه شعر کودک اتفاق افتاد ، نوعا آن زمان شعر حالت تعلیمی و نگاه معلمانه داشت و هدفشان آموزش بود و این که کودک بفهمد چه کاری خوب است چه کاری بد .

وی با اشاره به نقش شاعران باتوجه به نیاز کودکان با بهره مندی از ریتم ، آهنگ و مضمون خاطر نشان کرد : شعر درفرهنگ سازی نقش بسیار سازنده ای را ایفا می کند و به واسطه ریتم ، آهنگ ، مضمون و مفهوم از جایگاه ویژه ای برخوردار است و کودک از بدو تولد دنبال صداست و بچه ها شیفته ریتم و آهنگ اند و بیشتر از محتوا به آن اهمیت می دهند .

وی ادامه داد : شعر در فرهنگ سازی جامعه موثر و مفید است . همین شعر می تواند در فرهنگ سازی کودکان نقش بسزایی داشته باشد .آموزه های دینی و مفاهیم اخلاقی به زبان زیبای شعر بهتر بر دل می نشیند از طرفی نزدیک شدن به احساس کودک و نوجوان در شعر می تواند آنها را در مسیر زندگی هدایت کند .

احمد خدادوست شاعر پیشکسوت گیلانی که از نوجوانی در این عرصه فعالیت دارد در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه معمولا برای اشعار تصویر سازی می شود یا برای تصاویر شعر سروده می شود عنوان کرد: متاسفانه شاعر در تصویر سازی شعر نقشی ندارد .شاعر مجموعه شعر خود را دست ناشر می سپارد و ناشر هم بر اساس نظر کارشناس هنری خود شعر ما را تصویر سازی می کند و اگر چنانچه سروده با عکس تناسب نداشته باشد زحمت ما ضایع می شود .

وی ادامه داد : ای کاش ناشر و رئیس مطبوعاتی در این خصوص هماهنگی با شاعر داشته باشند تا کار با تناسب بیشتری بین شعر و عکس انتشار یابد .

احمد خدادوست با اشاره به عکس العمل کودکان در برابر اشعارش پاسخ داد : بارها با عکس العمل کودکان مواجه بودم حس بسیار خوبی به من دست می دهد وقتی کودکان با زبان کودکانه شان بدون حاشیه احساسات خود را راحت  ابراز می کنند و حتی انتقادات شان را به راحتی عنوان می کنند .

وی در خصوص مشکلات و تنگناهای  شعرکودک گفت : ادبیات شعر را می توان به چند بخش تقسیم کرد. یک بخش سفارشی ، یک بخش بازاری و یک بخش هنری است شاعر سعی می کند که در اشعار خود مایع بیشتری بگذارد متاسفانه ، ناشران بعنوان واسطه عمل کرده و نقش دلال را ایفا می کنند و گاها یک اثر را که حتی غلط وزنی دارد یا حتی ارزش هنری ندارد به دست چاپ سپرده می شوند .

گیلان یک نشریه تخصصی کودک و نوجوان ندارد !

خدادوست با ابراز تاسف عنوان کرد : متاسفانه در گیلان یک نشریه تخصصی کودک و نوجوان نداریم و انتظار می رود برای رشد و ارتقای فرهنگ نیاز به حمایت جدی از نویسندگان عرصه کودک و نوجوان صورت پذیرد .

وی با توجه به نارضایتی خود از انتشارات عنوان کرد و افزود : متاسفانه شکل ناراحت کننده ای که برای ما شعرا و نویسندگان وجود دارد این است که با توجه به افزایش جمعیت انتظار می رفت که تیراژ آثار هم زیاد شود و در حال حاضر این مهم اتفاق نمی افتد و برای ما نگران کننده است و دوست داریم با افزایش تیراژ و کاهش قیمت قدرت خرید خانواده ها با لا رفته و مخاطب بتواند آثار ما را به راحتی بیشتری تهیه نماید .

احمد خدادوست آثار برجسته ای همچون "دنیا چگونه شکل سیب است "، " شعر سبزه ها ، عروسک لیلا ، منگوله برف ، خدا رنگ گلابی ، کلوچه ماه ، آدم فضایی ،برگ راننده ،  تنها خدا فهمید و رد پایی از بهشت و بسیاری از آثار دیگر که دو کتاب شعر سبزه ها و منگوله برف جایزه ملی دریافت نموده و کتاب " تنها خدا فهمید " کتاب سال 93 برگزیده شده است . ولی این شاعر کودک را که قریب به 60  اثر کودک دارد هنوز گیلانی ها نمی شناسند و یک بار هم نشده که یک رسانه تصویری از ایشان دعوت کند و و از این موارد شاعران کودک ناشناخته فراوانند و این جای تاسف را برای ما به همراه دارد.