... سخن از آلن ایر است. کسی که از چند روز پیش باید یک پسوند "پیشین" را به آخر مسوولیت او بچسبانیم و بگوییم: آلن ایر/ سخنگوی پیشین پارسی‌زبان وزارت خارجه آمریکا. اما چرا آلن ایر -درجای خودش- یک سوژه است و یک "گزارش از شخص" را می توان خرج او کرد؟ ... در پایان این روایت، شاید پاسخ این پرسش در دسترس باشد.
نخستین سخنگو
در ویکی پدیا درباره اش نوشته اند: وی نخستین فردی است که به این پست- سخنگویی پارسی زبان وزارت خارجه آمریکا- منصوب شده‌است. چنان که از ظاهر ماجرا برمی آید، آلن ایر یک دیپلمات است که تا پیش از این، ریاست دفتر ایران را در کنسولگری آمریکا در دبی بر عهده دارد. می گویند، ایران را هرگز ندیده است، با فرهنگ ایرانیان آشنایی دارد، انگشتر عقیق دست می‌کند، فارسی را عامیانه صحبت می کند، عاشق سینه چاک ضرب‌المثل‌های پارسی است و در سخنانش، از اشعار کلاسیک فارسی بهره می‌گیرد. تماشای فیلم فارسی را دوست دارد و به گفته خودش، از مجموعه تلویزیونی «دایی جان ناپلئون» سیر نمی شود. او هوادار تیم فوتبال تراکتورسازی تبریز است! ... جالب شد؟ نه؟!
زندگی‌نامه، روی دور تند
آلن ایر، زاده به سال ۱۹۵۹ میلادی در نیویورک و دانش آموخته رشته ادبیات در دانشگاه دارتموت است. او از نوجوانی می رود برای یادگیری زبان و ادبیات پارسی. گویا از میانه دهه 90 میلادی جذب وزارت خارجه کشورش می شود. از سال ۲۰۰۹، به تیم مذاکره کننده هسته‌ای آمریکا می پیوندد و در ۲۰۱۰، جامه سخنگویی فارسی زبان وزارت خارجه را بر تن می کند. او با همسر و سه دخترش در لندن زندگی می‌کند.
گرم گرفتن با خبرنگاران ایرانی
نخستین روز آذرماه 92 خورشیدی است. مذاکرات ایران و 1+5 در هوای سرد و برفی ژنو وارد دومین روز شده است. آلن ایر، سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه به جمع خبرنگاران ایرانی می آید و با زبان شیرین فارسی با آنها شوخی می کند تا شاید یخ حاشیه مذاکرات را کمی آب کند. برخی خبرنگاران ایرانی از او وقت مصاحبه حضوری می خواهند، اما آقای آلن مصاحبه مکتوب را پیشنهاد می کند. یک خبرنگار خارجی که از کنار او عبور می کند، به مزاح به او متلکی می اندازد و می گوید: آلن! زبان انگلیسی را دیگر فراموش کرده ای. خبرنگار دیگری نیز به شوخی می گوید: آلن! ایرانی ها دست آخر تو را شیعه می کنند. آلن هم با خنده با استناد به این شعر مولانا می گوید: عبادت به جز خدمت خلق نیست!
پیام نوروزی با حس "پسرخالگی"
روزهای واپسین اسفندماه 92 است و سال نو ایرانی در راه. ... فرصت خوبی است که آلن ایر تسلط خودش را بر زبان فارسی به رخ بکشد و حس "پسرخاله" بودنش را نیز با ایرانیان نشان دهد. پس قلم به دست می گیرد و در پیام نوروزی اش می نویسد: "به قول معروف پیاز هم خودشو داخل میوه ها کرده! افزون بر رئیس جمهور و وزیر خارجه، من هم پیام نوروز دارم." در همین پیام، گریزی هم به این بیت شعر می زند و می نویسد: به قول عطار؛ شکر نعمت نعمتت افزون کند/ کفر نعمت از کفت بیرون کند. آلن پیامش را با یک بند از سروده منوچهری تمام می کند. ... حالا مبادا در لابلای همه این ابراز صمیمیت ها از پیام آقای سخنگو غفلت کنید، آنجا که می گوید؛ " فقط به این نکته بسنده می کنم که ما معتقدیم که این می شود بازی "برد-برد" باشد و ..." .
افشاگری ویکی لیکس
وقتی سایت ویکی لیکس، سندهایی را درباره ایران و آمریکا منتشر می کند، نام آلن ایر در لابلای سندهایی با عنوان «طبقه‌بندی کننده» به چشم می‌خورد.
از او گزارش‌هایی درباره قیمت نان در ایران و تأثیرات سیاسی آن،انجمن پادشاهی ایران، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا، دستگیری مهدی کروبی،تظاهرات جنبش سبز در تهران، مجوز بانک مرکزی ایران برای بانک شدن موسسه مالی اعتباری انصار و موسسه مالی اعتباری مهر، انتصاب سردار محمدرضا نقدی به عنوان فرمانده بسیج و طرح هدفمندی یارانه‌ها دیده می شود. ... به نظر شما آقای دیپلمات شیرین سخن ما کمی بیش از اندازه پُرکار نیست؟
کوروش! آسوده بخواب ...
سیزدهم فروردین 94 است. در این سال، مذاکرات هسته ای بر تعطیلات سایه انداخته. هم زمان، بخشی از دستگاه های اداری آمریکا درپی اختلافات بر سر بودجه تعطیل شده اند. آلن ایر هم که شوخ طبعی اش گل کرده، به این اتفاق واکنش نشان می دهد و می نویسد: کوروش! آسوده بخواب ما هم تعطیلیم ...
چند روز پیشتر نیز در نهم فروردین 94، وقتی که در افکار عمومی سخن از احتمال بن بست در مذاکرات است، آلن این بند از شعر حافظ را توییت می کند: گرچه منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید/ گر تو را نوح است کشتیبان، ز توفان غم مخور ... در تیر 94 و در کشاکش مذاکرات وین توییت می کند: پای استدلالیون چوبین بود/ پای چوبین سخت بی‌تمکین بود!
گزارش گاردین درباره نقش "زبان"
در اردیبهشت 94 و در گرماگرم مذاکرات هسته ای، روزنامه گاردین در گزارشی به نقش "زبان" در مذاکرات ایران و گروه 1+5 می پردازد و به فارسی حرف زدن آلن ایر اشاره می کند و نگاهی نیز به تسلط محمدجواد ظریف به زبان انگلیسی دارد. گاردین همچنین از قول آلن ایر می نویسد: او یک کتاب کوچک از شعرها و ضرب المثل های پارسی را همواره همراه خود دارد. بعدها نیز در گزارش های رسانه ای به این نکته اشاره شد که آلن ایر همراه خودش دفترچه ای از شعرهای مولوی و سعدی را دارد تا هر وقت نیاز شد، از این سروده ها استفاده کند.
شوخی با حسین شریعتمداری
بی شک، شنیده اید که ایرانی ها گاه به زبان کنایه به یکدیگر می گویند: "شوخی شوخی، حرف جدی اش را گفت". ... گویا آلن ایر هم با این ترفند زبانی ناآشنا نیست. زیرا وقتی خودش را در جمع خبرنگاران ایرانی در چادر روبروی هتل کوبورگ سوییس می بیند، در پاسخ به پرسش خبرنگار العربیه
زبان به کنایه می گشاید و می گوید: توافق هسته ای انجام می شود، اگر حسین شریعتمداری بگذارد. او که خوش مزگی اش گل کرده، می گوید که اگر به ایران بیاید، از میدان انقلاب با دلارهایش کتاب می خرد.
آلن اینجا/ آلن آنجا/ آلن همه جا
امضای آلن ایر را در جاهایی می توان دید که شاید کمتر انتظار می رود. برای نمونه، وقتی مرتضی احمدی مرحوم می شود، در صفحه فیس بوک خودش، او را "پدر تهرون قدیم" می نامد و درگذشت اش را تسلیت می گوید.
در پاییز 93، درگذشت مرتضی پاشایی خواننده ایرانی پاپ را با "انا لله و انا الیه راجعون" تسلیت می گوید.
وقتی هم که بازار تلگرام در ایران داغ می شود، آقای آلن از یک ضرب المثل پارسی کمک می گیرد و می نویسد: "خب ... به قول معروف ... خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو .
در شهریور 93 ، وقتی خبری درباره صدور مجوز برای موسیقی رپ ایرانی منتشر می شود، آلن می نویسد: خب! با دمم گردو می شکنم اگر مجوز برای رپ ایرانی صادر شود.
در خرداد امسال، وقتی محمدعلی کلی از دنیا می رود، در صفحه توییتر اش می نویسد: نور به قبرش ببارد!
در هفدهم مهر 93، وقتی پلیس ایران از خودروی جدید یگان ویژه ناجا رونمایی می کند، عکس خودرو را منتشر می کند و درباره اش با شوخی و کنایه می نویسد: ماشالله! واقعا پارک کردن در این شهر راننده حسابی می خواهد!
در مهرماه 93، در صفحه فیس‌بوکش از ایرانیان می پرسد: منظور و کاربرد اصطلاح "وسط دعوا نرخ تعیین کردن" چه است؟
آلن همچنین از ایرانی ها می خواهد به پیداشدن باب لوینسون- آمریکایی ربوده شده در خاورمیانه- کمک کنند و از دوستان محترم در خبرگزاری فارس می خواهد تا کتاب "منطق-فلسفه" شهید مطهری را بخوانند!
در دی 93 هم در پاسخ به پرسشی در فیس بوک می نویسد: نظر من مهم نیست، میزان رای ملت است! در پاییز 92، آلن ایر در فیس بوک از مخاطبانش می پرسد: «بهترین ترجمه انگلیسی برای زمین خواری چه است؟» یک ایرانی هموطن هم در پاسخ می نویسد: «اسرائیل!»
دغدغه شب عید آلن
محمد مهدی رحیمی، یک خبرنگار ایرانی حاضر در مذاکرات ایران و 1+5 در لوزان سوئیس است که در اردیبهشت 94 در صفحه گوگل پلاس خود می نویسد: یاد خاطره ای از لوزان افتادم.در مذاکرات لوزان یک که اواخر اسفند 93 تا شب عید جریان داشت ... آلن ایر مدام از خبرنگاران ایرانی درباره نام انتخاب شده برای سال 94 می پرسید و با همون لحن فارسی که خیلی تلاش می کند غلظت انگلیسیش را کم کند، می گفت که "اگه نام سال رو به من بگید من هم براتون از داخل مذاکرات خبر می یارم!"
نظر شما