به گزارش قدس آنلاين به نقل از اقتصادنیوز، بهنام محسنی در رابطه با اثرات گسترش بازار اوراق رهنی بر بهبود شرایط پرداخت تسهیلات گفت: یکی از راهکارهایی که می‌تواند سمت عرضه در این بازار را تقویت کند انتشار اوراق رهنی است. در واقع هنگام واگذاری اوراق رهنی، بخشی از مطالبات بانک از طریق نهاد واسط واگذار می‌شود و منابع بانک از محل دریافت مبالغ حاصل از واگذاری اوراق رهنی احیا می‌شود تا بتواند تسهیلات بیشتری را به متقاضیان اعطا کند.

او در ادامه گفت‌وگویش با تجارت‌فردا افزود: همان‌طور که شاهد بودید در مرحله اول، سه هزار میلیارد ریال اوراق رهنی در بازار فرابورس با موفقیت پذیره‌نویسی شد و طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده، 10 هزار میلیارد ریال اوراق رهنی بانک مسکن در شهریورماه در فرابورس عرضه خواهد شد که قطعاً این اقدام منجر به قدرت تسهیلات‌دهی در بخش مسکن می‌شود. در مجموع، راه‌اندازی بازار اوراق رهنی و به دنبال آن توسعه و عمق‌بخشی به بازار این اوراق، کمک شایان توجهی به کنترل وضعیت عرضه تسهیلات مسکن می‌کند و در تامین تقاضای بازار موثر خواهد بود.

محسنی در پاسخ به این سوال که اوراق رهنی چه ساز و کاری دارد که می‌تواند در این راستا ایفای نقش کند؟ گفت: اوراق رهنی، اوراق بهاداری است که به‌منظور خرید مطالبات رهنی توسط ناشر منتشر می‌شود و مشابه سایر اوراق تامین مالی، قابل خرید و فروش در بازار ثانویه است و مزایای بی‌شماری برای بانک‌ها به همراه دارد. در واقع با اوراق بهادارسازی و فروش مانده وام‌های رهنی از سوی بانک، ریسک نکول این وام‌ها به خریداران اوراق رهنی منتقل می‌شود و بانک می‌تواند ضمن کسب یک بازدهی معقول، نقدینگی لازم را برای پرداخت وام‌های جدید به دست آورده و خود را صرفاً محدود به سپرده افراد نکند.

او افزود: همچنین بانک از این طریق قادر است ساختار مالی خود از جمله کفایت سرمایه را اصلاح کرده و ریسک ناشی از عدم انطباق زمانی دارایی‌ها و بدهی‌ها را کنترل و مدیریت کند. در عین حال انتشار این اوراق سبب افزایش ارزش افزوده سهامداران نیز می‌شود، زیرا وجوه حاصله به‌طور عمده صرف سرمایه‌گذاری در پروژه‌هایی با خالص ارزش فعلی مثبت خواهد شد.

معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس گفت: در مدل‌های رایج اوراق رهنی، ریسک نکول و عدم پرداخت اقساط تسهیلات مسکن به واسط مالی و سرمایه‌گذاران اوراق رهنی منتقل می‌شود. واسط مالی با استعلام اعتبارسنجی مشتریان بانک و سوابق بازپرداخت اقساط، وام‌های رهنی را به طبقات مختلفی دسته‌بندی می‌کند و برای نمونه بسته اوراق با پشتوانه مانده تسهیلات رهنی مشتریان خوش‌حساب با ریسک و نرخ بازدهی کمی به فروش می‌رسد و بسته اوراق با پشتوانه مانده تسهیلات رهنی مشتریان بدحساب با ریسک و نرخ بازدهی بالا مورد معامله قرار می‌گیرد.

او افزود: فرابورس ایران به طور مستمر در حال رصد و بازنگری در مقررات بازارهاست اما باید توجه کرد که تغییرات مداوم نباید منجر به از بین رفتن ثبات در بازار شود. همان‌طور که اطلاع دارید در آبان سال گذشته یک بازنگری در شرایط خرید اوراق و محدودیت‌های معاملاتی انجام شد. همین‌طور در هفته‌های اخیر با همکاری بانک مسکن برخی از اوراق تسه منتشر‌شده در سال 1393 که از چرخه نقل و انتقال خارج شده بود با نظر مساعد هیات‌مدیره بانک مسکن به چرخه معامله برگشت و به نوعی عرضه اوراق تسه تقویت شد. در واقع مهلت استفاده و نقل و انتقال تمامی اوراق تسه منتشر‌شده در سال 1393 به مدت شش ماه تمدید و با این تصمیم از ابطال حدود 320 هزار ورقه معادل 1600 میلیارد ریال تسهیلات مسکن جلوگیری شد.

او در پاسخ به این سوال که آیا فرابورس قصد ندارد در زمینه تامین مالی خرید مسکن با نهاد یا سازمانی همکاری کند و بازار این اوراق را عمیق‌تر کند تا از انحصار ایجاد‌شده توسط بانک مسکن خارج شود؟ گفت: مقصد پرداخت تسهیلات بانک‌ها با تصویب شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود و ورود دیگر بانک‌ها برای اعطای تسهیلات مسکن نیازمند مجوز شورای پول و اعتبار است اما به طور کلی در صورت اعلام آمادگی بانک‌ها و همین‌طور تایید شورای پول و اعتبار، این امکان در بازار فرابورس مهیاست.

او در ادامه بیان کرد: در تکمیل این موضوع باید عرض کنم که به تازگی طرحی در ستاد تدابیر ویژه اقتصادی دولت تصویب شده که بر اساس آن مجوز عرضه و فروش تسهیلات مسکن توسط سایر بانک‌ها فراهم شود. البته در این خصوص از فرابورس هم نظرخواهی شده و این موضوع همچنان در حال بررسی است. ضمن آنکه باید در نظر گرفت پیش از آغاز معاملات اوراق بهادار رهنی، زمینه فعالیت ابزارهای مالی دیگری نیز مانند اوراق تسهیلات مسکن و صندوق زمین و ساختمان به‌منظور تامین مالی این بخش در فرابورس ایران مهیا شده است و امیدواریم این اقدامات زمینه‌های لازم برای توسعه نظام تامین مالی مسکن را بهبود ببخشد.

معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس در پاسخ به این سوال که بازار سرمایه چگونه می‌تواند به کمک این بازار بیاید؟ گفت: بخش مسکن به‌عنوان ضربه‌گیر اقتصاد ملی و هموارکننده نوسانات اقتصادی از جایگاه پررنگی در اقتصاد کشور برخوردار است. مسکن به‌عنوان یک بخش پویا و زنده در پیکره اقتصاد، محرک رشد تولید و اشتغال در کشور بوده و به دلیل ارتباطی که می‌تواند با سایر بخش‌های اقتصادی داشته باشد، سیاستگذاران همواره جایگاه ویژه‌ای برای این بخش قائلند.

او افزود: در طول سال‌های گذشته به‌منظور تحریک طرف تقاضای مسکن و تداوم چرخه تولید و عرضه مسکن، سیاست‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته و عمده بار تامین مالی این بخش به‌منظور اعطای انواع تسهیلات بر دوش سیستم بانکی بوده است. اما به دلیل محدودیت‌های بی‌شمار نظام تامین مالی بانک‌محور، شاهد آن هستیم که در چرخشی سودمند پایه‌های این نظام همچون کشورهای توسعه‌یافته در حال حرکت به سمت بازار سرمایه و تامین نیازهای مالی اقتصاد مسکن از درگاه این بازار و به‌طور مشخص فرابورس ایران است.

محسنی در پاسخ به این سوال که آیا در صورتی که روند اعطای تسهیلات مسکن به شکل فعلی ادامه پیدا کند، می‌تواند زمینه‌ساز تعمیق بازار مسکن شود؟ گفت: بازار معاملات اوراق گواهی استفاده از حق تقدم تسهیلات مسکن، تحت تاثیر وضعیت عمومی عرضه و تقاضای خرید مسکن و همین‌طور تصمیماتی است که در مورد نرخ تسهیلات گرفته می‌شود. از سال 1389 که امکان معامله اوراق تسه در بازار فرابورس محقق شد، می‌توان گفت شرایط دسترسی عادلانه عموم مردم برای خرید اوراق تسهیل شد و کاهش قیمت قابل توجهی نسبت به دوره زمانی پیش از آن‌که این اوراق به صورت آزاد و در بنگاه‌های معاملات ملکی مورد داد و ستد قرار می‌گرفت، اتفاق افتاد.

او افزود: بنابراین اقدام بانک مسکن برای معامله اوراق تسهیلات در بازار فرابورس گام موثری بود که هم شرایط بازار را منصفانه کرد و هم هزینه تامین مالی خرید مسکن را کاهش داد. قطعاً معاملات اوراق تسه و ابزارهایی همانند اوراق رهنی که با مسکن مرتبط است زمینه‌ساز تعمیق بازار و شفافیت آن خواهد بود.