به گزارش قدس آنلاین به نقل از خبرگزاری تسنیم، پس از مرگ ملک عبدالله بن عبدالعزیز و پادشاهی بن سلمان، محمد بن نایف به‌خلاف عرف معمول در عربستان به ولیعهدی رسید تا جایی که کسی بر تمایل او برای تکیه زدن بر تخت پادشاهی تردیدی نداشت اما قدرت گرفتن محمد بن سلمان دیدگاهها و محاسبات قبلی را تغییر داد.

در بازگشت به یک دهه پیش و ورق زدن اخبار منتشر شده درباره عربستان، نام «محمد بن نایف» شاهزاده جوان سعودی با رویکردهای اصلاح طلبانه بیش از هر شاهزاده دیگر خاندان سعودی خودنمایی می‌کند.

بن‌نایف که در مقابله با تروریسم بزرگترین چالش سعودی، فعال بود در صدر خبرهای سیاسی سعودی قرار داشت و هیچ کس در تمایلش برای تکیه زدن به کرسی شاهی تردید نداشت.

ولیعهدی بن‌نایف به‌مثابه شکستن عرف و سنت‌های گذشته

السفیر با اشاره به اینکه این گزارش را از روزنامه اکونومیست و با تلخیص اقتباس کرده است، نوشت: در آوریل سال 2015 و چهار ماه پس از به قدرت رسیدن عمویش «سلمان بن عبدالعزیز» به عنوان ولیعهد منصوب شد و این انتصاب به‌منزله شکسته شدن عرف و سنت‌های گذشته سعودی بود چراکه شش پادشاه قبلی سعودی همگی از فرزندان عبدالعزیز مؤسس حکومت آل سعود بودند و برخی از این فرزندان که هنوز درقید حیات هستند در صف برادران منتظر دستیابی به قدرت و اریکه شاهی بودند.

در نهایت تصمیم بر این شد که جانشینی از این نسل انتقال پیدا کند و به این ترتیب بن‌نایف 57ساله به‌طور رسمی ولیعهد شد.

سال گذشته و پس از انتصاب فرزند سلمان به‌عنوان وزیر دفاع و جانشین ولیعهد، نام «محمد بن سلمان» (31ساله) در صحنه سیاسی سعودی بر سر زبان‌ها افتاد.

بن‌سلمان که مأموریت کاهش وابستگی عربستان به درآمدهای نفتی را به‌عهده گرفته است، حضوری پررنگ‌تر از پسرعمویش دارد و در کانون توجه قرار گرفته است و قول او برای تحقق اصلاحات عمیق در کشورش موجب شد این تصور که ملک سلمان در صدد است او را برای جانشینی خود آماده کند، قوت بگیرد.

بن‌نایف به کمتر از ولیعهدی رضایت نمی‌دهد

با توجه به اینکه محمد بن نایف سختی‌های بسیاری را پشت سر گذاشته و چند بار از ترور جان سالم به در برده تا به ولیعهدی رسیده است به نظر نمی‌رسد وی حاضر به دست کشیدن از منصب ولیعهدی و پذیرفتن منصبی پایین‌تر باشد.

السفیر در توضیح این مطلب نوشت: موقعیت بن‌نایف در سال 2003 زمانی که یک سرکرده القاعده خود را تسلیم کرد، تقویت شد و در سال 2009 هم از یک حادثه ترور جان سالم به در برد.

مهر پایان بن‌نایف بر احتمال کناررفتن به‌نفع بن‌سلمان

بن‌نایف امسال به‌نمایندگی از عربستان در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک شرکت کرد تا بر پیش‌بینی‌های مبنی بر احتمال کنار کشیدن به‌نفع پسرعمویش مهر پایان بزند.

با وجود اینکه پیش‌بینی و گمانه‌زنی‌ها از مسائل ممنوعه در عربستان به شمار می‌آید، اما زمزمه‌هایی درباره «توطئه‌های داخل قصر» بین مردم این کشور رواج یافته است و به نظر می‌رسد دو شاهزاده با اینکه در ظاهر به یکدیگر احترام می‌گزارند اما نشانه‌های تنش و بحران در روابط بین آنها روز به روز بیشتر می‌شود.

فرار بن‌سلمان از مسئولیت جنگ علیه یمن

به‌عنوان نمونه می‌توان به تنش‌های موجود بر سر حمله نظامی عربستان علیه یمن اشاره کرد به این معنی که بن‌سلمان فرماندهی جنگ را تنها چند هفته بعد از انتصاب به‌عنوان وزیر دفاع به‌عهده گرفت.

بن‌سلمان در روزهای نخست جنگ علیه یمن، به فرماندهی حکیمانه جنگ مباهات کرده و جلساتی با ژنرال‌ها برگزار می‌کرد و حتی به‌همراه تیم رسانه‌ای خود به چند پایتخت غربی سفر کرد اما با وخیم شدن اوضاع جنگ علیه یمن، در صدد برآمد جنگ را یک اقدام جمعی جلوه بدهد تا مسئولیت آن را متوجه دیگران کند.

نارضایتی بن‌نایف از تصمیم جنگ علیه یمن

در همین ارتباط، «بروس ریدل» از پژوهشگران مرکز بروکینگز آمریکا گفت: نکته قابل توجه اینکه بن‌نایف در ورود به جنگ شتاب نکرد، بلکه به‌عکس از این تصمیم ناخشنود بود و در دسامبر 2015 به الجزائر سفر کرد و بدون توجه به مسئولیت‌هایش در داخل کشور چند هفته را در آنجا گذراند.

نکته قابل توجه اینکه هرچند تلاش‌های فراوانی در جریان است که این‌گونه نشان داده شود که نوعی انسجام و همسویی در داخل خاندان سعودی حاکم است اما چنانچه بن‌نایف قدرت را به دست بگیرد، احتمال دارد پسرعموی خود یا همان بن‌سلمان را از منصب‌هایی که اکنون متصدی آن است، عزل کند.

بر این اساس است که چنانچه ملک سلمان (80ساله) که خیلی‌ها در توانایی جسمی و عقلی او تردید دارند، به‌دنبال جانشینی پسرش بعد از خود باشد، باید به‌سرعت وارد عمل شود اما این امر دشوار به نظر می‌رسد زیرا در خاندان سعودی به‌طور سنتی بر سر شاه اجماع می‌شده است.

عصبانیت شاهزادگان سعودی از قدرت‌گرفتن بن‌سلمان

از این گذشته بسیاری از شاهزادگان نسبت به پیشی گرفتن محمد بن سلمان از دیگرانی که در صف رسیدن به تاج و تخت قرار دارند، خشمگین هستند.

موضوع دیگر اینکه  جنگ علیه یمن و پیامدهای دشوار اصلاحات اقتصادی نیز بر دوش بن‌سلمان سنگینی می‌کند.

محبوبیت داخلی و خارجی بن‌نایف در مقایسه با بن‌سلمان

در مقابل به نظر می‌رسد بن‌نایف ولیعهد از محبوبیت بیشتری برخوردار است و شاهزادگان سعودی و دیپلمات‌های غربی شخصیت او را بیشتر می‌پسندند و مردم عربستان هم او بیشتر قبول دارند.

بن‌نایف پس از اتمام مناسک حج امسال که بعد از فاجعه مرگبار سال گذشته منا و تحت نظارت او برگزار شد، توانست موقعیت خود را تحکیم بخشد با این حال سازمان‌های حقوق بشری میانه خوبی با او ندارند و بن‌نایف را مقصر اصلی اجرای حکم اعدام شیخ نمر در ژانویه گذشته می‌دانند.

بن‌نایف یا بن‌سلمان، کدام‌یک بر تخت پادشاهی تکیه می‌زنند؟

در این شرایط به نظر می‌رسد بن‌نایف از موقعیت بهتری نسبت به بن‌سلمان پسرعموی جوانش برخوردار است و دولت سعودی در حالی وارد اصلاحات ریشه‌ای شده که هیچ کس نمی‌تواند بگوید بین این دو شاهزاده کدام‌یک بر تخت شاهی تکیه خواهد زد.