سرمای شدید و غیرمنتظره هوا در زمستان سال ۸۶ را شاید بتوان عجیب ترین و شدید ترین هجوم سرما در طول دو دهه گذشته به سراسر کشور دانست. سرمایی که از مازندران تا تهران و از زنجان تا تبریز را سفید پوش و یخ زده کرد. شدت سرما در آن سال به حدی بود که بسیاری از لوله ها و اتصالات آب و گاز در بسیاری از استان ها یخ زده و از این باب نیز موجب سوانح و حوادثی شده بود. هنوز بعد از گذشت ۹ زمستان از زمستان سال ۸۶ بسیاری از مردم با سرمای خاصی از آن زمستان یاد کرده و عموم جوانان آن را سردترین زمستان عمر خود می دانند. زمستانی که از شدت سرما، گاز بسیاری از شهرهای شمالی کشور قطع و رئیس جمهور وقت را برای سرکشی به این مناطق راهی شمال کشور کرد. بعد از این تجربه بود که با انجام سرمایه گذاری های عظیم طرح توسعه فازهای ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۸ و ۱۹ پارس جنوبی با ظرفیت تولید گاز بیش از ۲۰۰ میلیون متر مکعب در روز به بهره برداری رسید و بیش از ۱۰ ایستگاه تقویت فشار و ۵۰۰۰ کیلومتر خط لوله با ظرفیت بالا در استان های مختلف کشور راه اندازی شد. مجموعه این فعالیت ها به قدری عظیم بود که گفته می شود برای تحقق این اهداف در طول ۹ سال گذشته رقمی بالغ بر ۲۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری صورت گرفته است. سرمایه گذاری که بر اساس آن قرار بود کشور از لحاظ تامین انرژی و گاز مورد نیاز خود کاملا خود کفا شده و در صورت کاهش شدید دما با بحران قطعی گازشهروندان و تعطیلی نیروگاه ها و کارخانجات مواجه نشود. هدفی که به نظر می رسد به رغم تحقق آن و افزایش قابل توجه در ظرفیت تولید گاز همچنان در هاله ای از ابهام و تردید قرار دارد.

مرداد ماه سال جاری بود که حسن روحانی در ردای ریاست قوه مجریه در سخنرانی خود در مراسم پنجاهمین سالگرد تاسیس شرکت ملی گاز ایران اظهار داشت: "اینکه شرکت ملی گاز ایران در زمستان های گذشته از ابتدای فصل اعلام می کرد که گاز کم داریم، لذا مردم کمتر مصرف کنند و حتی گاز برخی مناطق قطع می شد. این رفتارها آرامش را در فصل زمستان و سرما از مردم می گرفت. " وی در بخش دیگری از سخنان خود در این مراسم با اشاره به این موضوع که هشدارهای مداوم شرکت گاز در تمام سالیان گذشته را به یاد دارم، گفته بود:" اینکه در زمستان سال گذشته و در دولت یازدهم، مسئولان ما مرتب به مردم گفتند که برای مصرف گاز نگرانی وجود ندارد، معنای همان امنیتی است که ما می گوییم! امنیت همین است یعنی مردم در آرامش و آسایش باشند. بعد از سخنان رئیس جمهور و وعده عدم قطع گاز به مردم در زمستان امسال، حمیدرضا عراقی معاون بیژن زنگنه و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران نیز در آغازین روزهای آبان ماه سال جاری در گفتگو با رسانه ها ضمن تمجید از خودکفایی کشور از واردات گاز از ترکمنستان تصریح کرد: هر گونه قطع و حتی افت فشار گاز برای پاییز و حتی زمستان امسال منتفی است. وی در ادامه صحبت های خود تاکید داشت: با افزایش تولید گاز ایران نه تنها نیازی به واردات وجود ندارد بلکه به دنبال افزایش صادرات گاز هستیم.

ناکارآمدی دولت، تنها دلیل قطعی گاز

در چند روز گذشته و با کاهش چند درجه ای دمای کشور به خصوص در استان های شمالی و غربی کشور، موضوعی که تا هفته های گذشته مسئولان دولتی از رئیس جمهور تا معاون وزیر از آن به عنوان یک افتخار و عملکرد مثبت یاد می کردند تبدیل به بحرانی همه گیر در شهرهای شمالی و حتی غربی کشور شده است. قطعی گاز در این استان ها در حالی با گذشت بیش از یک هفته همچنان ادامه دارد که هیچ کدام از دستگاه های ذیربط دولتی چون سازمان عریض و طویل هواشناسی، کوچکترین پیش بینی در این زمینه نداشته و حالا با ورود توده سرما به داخل کشور مدیران دولتی نیز بر خلاف ماه های گذشته مردم را به صرفه جویی در مصرف گاز دعوت می کنند. در این راستا، رئیس اداره گاز هشترود ضمن تایید ادامه وجود بحران گاز در این شهر از قطع گاز کلیه مشترکین عمده به جز مرغداری هاو گاوداری ها خبر داده و گفت: برای عدم قطع برق مشترکین خانگی مجبور به قطع برق این واحدها شدیم و تا بازگشت شرایط به وضعیت نرمال این رویه ادامه خواهد داشت. به نظر می رسد ادامه قطعی گاز و تعطیلی فعالیت های روزمره در برخی از استان های شمالی کشور به رغم افزایش تولید گاز حاوی نکات مهمی برای دولتمردان باشد:

در وهله اول اگر رئیس جمهور محترم و بعدها معاون وزیر نفت با اشاره به افزایش تولید گاز مردم را به مصرف بیشتر گاز و عدم نگرانی از کمبود آن دعوت نمی کردند. هرگز شاهد افزایش ۳۰ درصدی مصرف گاز در طول ۲۴ ساعت نبودیم، ضمن اینکه مردم این شهرها نیز برای قطع گاز یا موارد مشابه آمادگی لازم را داشتند. در وهله بعدی با بررسی دقیق موضوع می توان دریافت مشکل اصلی کشور درقطعی گاز برخی از استان های شمالی نه کاهش دمای هوا و نه افزایش مصرف گاز است، بلکه با توجه به افزایش چشمگیر میزان تولید گاز در داخل کشور، عدم مدیریت دولت به خصوص عدم توانایی مدیران جدید شرکت ملی گاز برای انتقال گاز از جنوب به شمال کشور را می توان دلیل اصلی مشکلات به وجود آمده دانست که باعث شده به رغم افزایش تولید با حبس گاز در جنوب کشور، استان های شمالی همچنان از نعمت گاز محروم بوده و موضوع ساده ای چون کاهش چند درجه ای دمای هوا تبدیل به یک بحران شود. حالا مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران حرف های ماه پیش خود را پس گرفته و مردم را به صرفه جویی در مصرف گاز دعوت کرده است! باید منتظر ماند و دید تدبیر دولت امید در مقابله با سوز پاییزی و بازگشت گرما و زندگی به خانه هایی که امروز نفت را جایگزین گاز کرده اند چیست؟