قدس آنلاین - یکی از افتخارات فرهنگی کشورمان در پس از انقلاب  را می توان  روند رو به رشد ثبت جهانی آثار ملی و جلوه های طبیعی کشور دانست بگونه ای که هم اینک کشور ما در فهرست میراث جهانی یونسکو در رتبه یازدهم دنیا به لحاظ تعداد آثار ثبتی قرار گرفته است.

تلاش برای ارتقای جایگاه فرهنگ ملی

طی چند دهه گذشته گام های مؤثری برای تقویت جایگاه جهانی فرهنگ ایرانی برداشته شده است.  دکتر محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی  کشور در این باره می گوید: تمام آثاربه ثبت رسیده در میراث جهانی یونسکو پس از انقلاب اسلامی صورت گرفته است .چنانکه در سال های نخست پیروزی در سال 1358 آثار سه گانه چغازنبیل، تخت جمشید و میدان نقش جهان در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.البته با وقوع جنگ تحمیلی وقفه ای در این روند حاصل شد و در عمل 24 سال ارتباط ما با یونسکو قطع بود .

وی می افزاید: پس از بهبود روابط با همت کارشناسان سعی کردیم این رکود را جبران کنیم و یک یا دو پرونده را برای ثبت آماده سازی کنیم .خوشبختانه درحال حاضر21 اثر ملی وطبیعی کشور ما در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. ناگفته نماند برخی پرونده ها دارای چندین عنصر می باشد چنانکه پرونده قنات ها شامل 11 اثر، باغهای ایرانی 9 اثر و مجموعه سازه های آبی شوشتر  13 مورد را دربر می گیرند. همچنین طی سال های اخیربسیاری از آثار در فهرست ملی به ثبت رسیده است .

دکترحمیده چوبک ، رئیس پژوهشکده باستان شناسی نیز با تأیید این که روند روبه رشد ثبت آثار ملی و طبیعی را در میراث جهانی می توان دستاورد ارزشمندی درتاریخ انقلاب دانست ،  خاطرنشان می کند:مرکز میراث جهانی یکی از زیرمجموعه‌های سازمان فرهنگی- علمی و آموزشی یونسکو است در سال 1972 پایه گذاری شده است اما باید یادآور شد همین حرکت فرهنگی برخواسته از دغدغه کارشناسان ایرانی است که اولین پیشگامان این پیوند صلح محور جهانیان بوده اند.

وی ادامه می دهد: پس از انقلاب نیز روند ثبت جهانی میراث ملی وطبیعی ما ثمره تلاش اندیشمندان بسیاری همانند شادروان دکترحبیبی و  شیرازی بوده است .چرا که  هرساله می توانستیم پرونده های محدودی را برای ثبت ارایه کنیم ولی با تدبیر کارشناسان سعی شده از همین فرصت برای  ثبت بیشتر آثار بهره ببریم.

رئیس پایگاه میراث فرهنگی الموت تأکید می کند : از دیگر حرکت های قابل توجه درزمینه میراث فرهنگی تشکیل سازمان مستقل میراث فرهنگی ، صنایع دستی وگردشگری بود که این حرکت فرخنده سبب تسهیل ، تقویت و اثر بخشی افزونتر برنامه های  حوزه میراث فرهنگی کشور شد.همچنین تشکیل پایگاه های میراث فرهنگی  که درحال حاضرشامل 70 پایگاه است نیز از گام های ارزشمند در عرصه جایگاه فرهنگ ایرانی محسوب می شود.

حضوردر مناسبات جهانی

با توجه به آنچه گفته شد باید دید ثبت جهانی آثار ملی و طبیعی چه تاثیری بر تقویت جایگاه فرهنگی وهویتی کشور ما در دنیا دارد؟

دکتر طالبیان دراین باره می گوید: روند ثبت جهانی پرونده ها وحتی نامزدی آن ها نیازمند کسب استانداردهای مشخص است.چنانکه آثار فرهنگی و طبیعی باید در سطوح استانی- ملی و جهانی، حفاظت و مرمت شده و از زیرساخت‌های مناسب برای پژوهشگران و گردشگران برخوردار باشند؛همچنین معرفی این آثار باید به گونه‌ای انجام شود که پیامی برای جهانیان داشته باشد.

وی ادامه می دهد:همچنین ثبت میراث ملی و طبیعی سبب می شود این فضاها درنگاه جهانیان محوطه های امنی محسوب شده که اراده جمعی برای صیانت آن ها وجود دارد. نکته دیگر این که با پشتوانه ثبت جهانی ، کشور ما قادر خواهد بود در پروژه های جهانی مشارکت فرهنگی داشته باشد.

دکتر چوبک با تأکید بر این که ما در کشور بیش از یک میلیون اثر داریم که ارزش به ثبت رسیدن در مجموعه میراث جهانی را دارد ، می گوید: این مقوله از جوانب محتلف قابل توجه است.به طوری که در بخش بین المللی  آثار  یادشده باید حایز استانداردها و شاخص های تعریف شده ای باشند که علاوه بر ارزشمندی فرهنگی وتاریخی ، حکایت از مدیریت قدرتمند فرهنگی جوامع  برای حفاظت از این آثار دارد.

رئیس پژوهشکده باستان شناسی ادامه می دهد:  ثبت این آثار همچنین به جامعه جهانی  تأکید می کند،اگر امروزه  کشور ما بردانش وفناوری های   نفت و انرژی هسته ای توجه دارد این رویه ریشه در فرهنگ و تاریخی ارزشمند است .چرا که سیمای کنونی این کشور حکایت از پیشنیه علمی و فرهنگی  آن است.از این رو با ثبت آثارملی درگنجینه جهانی در تعاملات بین المللی نیز سیمای این سرزمین  قابل احترام خواهد بود به طوری که در دیگر ساحت های تصمیم گیری جهانی نیز   اثرگذار خواهد بود.

مردم درراه تقویت فرهنگ

به راستی ثمره داخلی روند ثبت جهانی چیست؟ دکتر چوبک می گوید: با رشد ثبت میراث جهانی  هموطنان ما نیز بیشتر ارزش آن را درک کرده و در حفاظت آن می کوشند. علاوه بر مردم ، متولیان امر و مدیران رده های مختلف کشور از دهدار و استانداران نیز سعی می کنند نقش مدیریت خود را برای حفاظت از این آثار جدی تر ایفا کنند. البته به اعتقاد من ثبت یک اثر ملی و گنجاندن آن در قالب یک عدد به تنهایی نمی تواند عاملی برای حفاظت و ارزشمندی به حساب بیاید چرا که در کشور ما صدها اثر  وجود دارند که هنوز به ثبت جهانی نرسیده اند اما از جایگاه گرانسنگی در جهان و هویت ملی ما برخوردار است.بنابراین وظیفه تک تک ایرانیان است که به این آثار به جامانده که در واقع شناسنامه ملی مردم ماست بها دهند و در صیانت از آن بکوشند.