قدس آنلاین - سرطان به دسته‌ای با بیش از صد بیماری اطلاق می‌شود که از رشد غیرعادی و غیر قابل کنترل سلول‌ها بوجود می‌آید. در یک بدن سالم سلول‌ها رشد می‌کنند، می‌میرند و بصورت کنترل شده‌ای جایگزین می‌شوند. آسیب و یا تغییر در ماده ژنتیکی سلول‌ها بوسیله عوامل محیطی یا درونی گاهی منجر به سلول‌هایی می‌شود که نمی‌میرند، به تکثیر ادامه می‌دهند تا زمانی که به توده‌ای سرطانی یا تومور تبدیل شوند. توده‌هایی که جهانی بدون آنها آرزوی همه ماست. به مناسبت روز جهانی سرطان، با دکتر مطلق رئیس اداره پیشگیری از سرطان وزارت بهداشت به گفت‌وگو نشسته و از این بیماری بیشتر گفتیم و شنیدیم.
متوسط بروز سرطان در ایران کمتر از متوسط جهانی است
دکتر علی قنبری مطلق، رئیس اداره پیشگیری از سرطان وزارت بهداشت با اشاره به اینکه در ایران به ازای هر یکصد هزار نفر ۱۳۴ مرد و ۱۲۸ زن مبتلا به سرطان داریم می‌افزاید متوسط جهانی این عدد ۲۰۵ مرد و ۱۶۵ زن است. اعدادی که نشان می‌دهد متوسط بروز سرطان در ایران کمتر از متوسط جهانی است. اما باید اعتراف کنیم که سرطان در جهان رو به افزایش است. ابتلای سالیانه به سرطان در سال ۲۰۱۲ از ۱۴ میلیون نفر به ۲۵ میلیون نفر در سال ۲۰۱۶ رسیده است. این رشد در ایران هم احساس شده و پیش‌بینی می‌شود در ۱۵ سال آینده، رشدی ۵۰ درصدی داشته باشیم.
رئیس اداره پیشگیری از سرطان وزارت بهداشت دلیل این رشد ۵۰درصدی را افزایش امید به زندگی در مردم دانسته و توضیح می‌دهد که به دلیل همان افزایش امید به زندگی، جمعیت پیر کشور هم افزایش پیدا می‌کند. هر جمعیتی که افزایش سن و افزایش امید به زندگی بیشتری داشته باشد، سرطان بیشتری هم خواهد داشت.
سرطان قابل پیشگیری است
دکتر قنبری مطلق تاکید می‌کند با این وجود ما واژه‌ای به نام سونامی سرطان را قبول نداریم چرا که سونامی به معنای مواجهه با شرایطی ناگهانی است که بشر هم امکان مقابله با آن را ندارد، اما سرطان به طور ناگهانی بروز نمی‌کند و راه‌های خوبی برای مقابله با آن پیدا شده است. امروز سرطان قابل پیشگیری است. با تغییر شیوه زندگی ناسالم و حذف عوامل محیطی ناسالم می‌توان با سرطان مقابله کرد. به همین دلیل است که گفته می‌شود حداقل ۴۰درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند. مصرف غذاهای نامناسب، مانند غذاهای چرب و پُر کالری یا غذاهایی که بصورت نامناسب تهیه شده و یا غذاهای فرآوری شده در کنار کم‌تحرکی و یا مصرف سیگار و الکل احتمال بروز سرطان را زیاد می‌کند. قطعاً نقش عوامل محیطی مانند هوا یا آب آلوده کمتر از شیوه زندگی ناسالم است. تقریباً از دو سوم سرطان‌های قابل پیشگیری با اصلاح شیوه زندگی می‌توان پیشگیری کرد. شیوه زندگی که اختیار آن بر عهده خود افراد است اما عوامل محیطی بر عهده دولت‌ها است و مردم در آن نقشی ندارند.
سرطان‌های مردانه و زنانه در کشور
رئیس اداره پیشگیری از سرطان وزارت بهداشت بیشترین سرطان‌های رایج کشور برای مردان را سرطان معده، دستگاه ادراری،پروستات و سرطان‌های دستگاه گوارش مانند روده بزرگ اعلام کرده و می‌افزاید سرطان‌های پستان،دستگاه گوارش مانند سرطان معده و سرطان روده بزرگ از سرطان‌هایی است که فراوانی بیشتر در زنان کشورمان دارد.
پارازیت‌ها خوب یا بد؟
نقش پارازیت‌ها در سلامتی مردم همیشه در هاله‌ای از ابهام قرار داشته و دارد. دکتر مطللق این پارازیت‌ها را از عوامل محیطی دانسته و توضیح می‌دهد که بررسی و نتیجه‌گیری درباره عوامل محیطی در ایجاد بیماری‌ها کار دشواری است و نیاز به تحقیقات بسیاری دارد. به طور نمونه آلودگی هوا سالها مورد بحث بود تا اینکه سال ۲۰۱۴ آژانس بین‌المللی تحقیق در زمینه سرطان به این نتیجه رسید که آلودگی هوا هم در بروز سرطان نقش دارد. در مورد پارازیت‌ها مطالعه شناخته شده‌ای وجود ندارد که نقش پارازیت‌ها را در مورد سرطان اثبات کرده باشد.
سرطان خاص نیست، اما به طور خاص حمایت می‌شود
سرطان یک بیماری خاص نیست. رئیس اداره پیشگیری از سرطان وزارت بهداشت با بیان این امر تشریح می‌کند تحت پوشش نام بیماری خاص قرار گرفتن، مهم نیست. آنچه اهمیت دارد این است که بدانیم این بیماران از نظر روانی و حمایت‌های دولت و وزارت بهداشت در چه وضعیتی قرار دارند. خدمات شیمی درمانی و رادیوتراپی در مراکز دولتی با دفترچه بیمه تقریباً صددرصد رایگان است. بیماران بستری در قالب طرح تحول هم بین ۳ تا ۶ درصد از هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند. علاوه بر آن تقریباً ۸۵درصد هزینه داروهای ضد سرطان هم توسط بیمه‌ها و دولت پرداخت می‌شود. در مجموع پوشش مناسب حمایتی برای بیماران وجود دارد. هر چند که به دلیل طولانی بودن بیماری و دشواری پرداخت همان ۱۵ درصد برای برخی بیماران، مددکاری بیمارستان‌ها اقدام به همکاری خواهند کرد.
برنامه ملی مبارزه با سرطان گامی مهم برای مبارزه با سرطان
وی می‌افزاید برای مبارزه با سرطان در سطح جهانی نیاز به برنامه‌ای ملی برای مبارزه با سرطان داریم. این برنامه چهار بُعد مهم پیشگیری، تشخیص زودرس، تشخیص و درمان انواع سرطان‌ها و ارائه مراقبت‌های تسکینی به تمام بیماران مبتلا به سرطان را دارد. علاوه بر آن ثبت سرطان به عنوان اساسی‌ترین بخش برنامه کنترل سرطان است و اطلاعات آن علاوه بر تعیین اولویت‌ها و ارزیابی وضعیت اثربخشی برنامه‌های کنترل سرطان، در انجام تحقیقات اپیدمیولوژیک و بالینی سرطان کاربردهای فراوانی دارد.
پیشگیری بهتر از درمان
دکتر قنبری مطلق بیان می‌کند برای پیشگیری از سرطان باید آگاهی عمومی در مورد عوامل خطرزای سرطان و اینکه ۴۰درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند را به مردم یادآوری و آموزش داد. برنامه‌های آموزش عمومی با همکاری دفتر آموزش وزارت بهداشت بصورت مستمر و حتی از طریق کمپین‌ها، پویش‌ها و نیز کمک سازمان‌های مردم نهاد گام مهمی برای پیشگیری این بیماری محسوب می‌شود. افزایش همکاری‌های بین بخشی وزارت بهداشت با سایر سازمان‌ها و نهادها مانند وزارت ورزش و جوانان یا وزارت جهاد کشاورزی برای تولید محصولات سالم یا همکاری با وزارت صنایع برای تولید خودروهای استاندارد با آلاینده‌های کمتر زیست محیطی نقش پررنگی در کنترل عوامل خطرزا داشته است.
روند رشد سرطان در کشور کند شده است
در کنار تمام آموزش‌ها و توصیه‌ها ممکن است برخی افراد کم تحرک و چاق باشند یا سیگار مصرف کنند. دکتر قنبری مطلق تصریح می‌کند ما وظیفه داریم در سطح شبکه بهداشتی از آنها مراقبت کنیم. طرح ادغام برنامه‌های غیرواگیر در نظام شبکه بهداشتی درمانی کشور در سال گذشته بصورت آزمایشی و از مهرماه امسال بصورت نظام‌مند در سراسر کشور در حال اجرا است. مجموعه این اقدامات سبب کٌند شدن روند افزایش سرطان در کشور می‌شود. این برنامه‌ها زمان بر است و باید این اقدامات را مستمر و طولانی پیگیری کنیم.
طرح آمایشی سرطان، قدمی بزرگ برای کاهش سرطان
اقدام مهم دیگر توسعه زیر ساخت‌ها است. رئیس اداره پیشگیری از سرطان وزارت بهداشت اظهار می‌کند در بررسی‌هایی که به عنوان طرح آمایشی سرزمینی سرطان در دست اقدام داریم، به سه نوع مرکز نیاز داریم. مراکز تیپ۱ مراکز غربالگری و تشخیص زود هنگام سرطان، مراکز تیپ ۲، مراکز درمان و ثبت نام و مراکز تیپ ۳ مراکز جامع تشخیص و درمان سرطان هستند. ساخت مراکز تشخیص زود هنگام و غربالگری در بیمارستان‌ها از سال گذشته آغاز شده و در حال حاضر به بیش از صد مرکز رسیده است که برخی از آنها در همین بهمن ماه افتتاح شده‌اند و امید داریم تا پایان عمر دولت یازدهم ماهیانه بطور متوسط هر ماه از ده مرکز رونمایی کنیم و بتوانیم این خدمات را در سطح کشور گسترش دهیم. برای مراکز تیپ ۲ و ۳ هم با برخی از مراکز و ارگان‌های مختلف تفاهم نامه امضا کرده و پیگیر هستیم که از طریق جلب سرمایه‌گذاری خصوصی با تعرفه دولتی و از طریق مناقصه بتوانیم آنها را تا دو سال آینده به پایان رسانده و در زنجیره ارائه خدمات قرار دهیم.
نظر شما